Image
Δευτέρα 13 Αυγούστου 2018 00:05 Επιστήμη
 

Περσείδες: Απόψε η εντυπωσιακή βροχή αστέρων. Κάντε ευχές


Η πιο θεαματική θερινή -αν όχι ετήσια- βροχή από πεφταστέρια, οι διάττοντες Περσείδες, θα κορυφωθούν το βράδυ της Κυριακής 12 Αυγούστου προς τα χαράματα της Δευτέρας, στο νυχτερινό ουρανό της χώρας μας και γενικότερα του βορείου ημισφαιρίου.

Τα πεφταστέρια του καλοκαιριού, την πιο θεαματική βροχή από διάττοντες, το εντυπωσιακότερο θέαμα στον ουρανό χαρίζουν οι Περσείδες του Αυγούστου.

Η Νέα Σελήνη της 11ης Αυγούστου που κρατά τον ουρανό σκοτεινό έχει δημιουργήσει ιδανικό σκηνικό για να λάμψουν, στην Ελλάδα και στο βόρειο ημισφαίριο γενικότερα.

Χρειάζεται όμως ξενύχτι. Ο ρυθμός τους αναμένεται 60 με 70 την ώρα. Όσοι έχουν παρακολουθήσει έστω μια φορά τη μαγική βροχή, έχουν ήδη δώσει ραντεβού.

Σύμφωνα με τη NASA, το ρεκόρ τους ήταν το 1993, όταν είχαν καταγραφεί περίπου 300 μετέωρα την ώρα, ενώ και πέρυσι έφθασαν κατά τόπους έως τους 200 μετεωρίτες την ώρα.


Οι Περσείδες είναι βροχή διαττόντων (μετέωρα ή πεφταστέρια όπως είναι κοινώς γνωστά στην παράδοση, τα οποία, σύμφωνα με την λαϊκή δεισιδαιμονία, όταν τα βλέπεις να πέφτουν μπορείς να κάνεις μια ευχή που θα πραγματοποιηθεί). Στην πραγματικότητα δεν είναι αστέρια που «πέφτουν». Πρόκειται για μικρά κομμάτια (μέχρι και σε μορφή σκόνης) τα οποία είναι απομεινάρια του κομήτη Σουίφτ-Τάτλ (109P/Swift-Tuttle) και όταν εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης με τεράστιες ταχύτητες καίγονται εξαιτίας της τριβής με την ατμόσφαιρα μέσα σε δευτερόλεπτα. Όποια από αυτά είναι αρκετά μεγάλα ώστε να φτάσουν στην επιφάνεια της Γης ονομάζονται μετεωρίτες, ενώ όσα είναι τόσο λαμπρά που φαίνονται να σχίζουν τον ουρανό ονομάζονται βολίδες. Συνήθως στο μέγιστο της βροχής πέφτει ένα μετέωρο το λεπτό. Ονομάζονται Περσείδες, επειδή το ακτινοβόλο σημείο τους προβάλλεται στον αστερισμό Περσέα, φαίνεται δηλαδή σαν να έρχονται από την κατεύθυνση αυτή.
Οι Περσείδες, ενικός ο Περσείδης είναι γένους αρσενικού. Ο διάττοντας Αστέρας από τον αστερισμό του Περσέα.

Επειδή, μάλιστα, υπάρχει Νέα Σελήνη στις 11 Αυγούστου, δηλαδή το φεγγάρι θα απουσιάζει από τον ουρανό, ο οποίος θα είναι σκοτεινός, θα είναι ευκολότερο να παρατηρήσει κανείς τα φετινά «πεφταστέρια», που θα ανταμείψουν όσους ξενυχτήσουν για να τα δουν (με αναμενόμενο ρυθμό 60 έως 70 την ώρα).

Οι Περσείδες είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές βροχές διαττόντων του έτους, καθώς τα «πεφταστέρια» τους είναι γρήγορα και φωτεινά, διαθέτοντας συνήθως μακριές πύρινες «ουρές». Σύμφωνα με τη NASA, το ρεκόρ τους ήταν το 1993, όταν είχαν καταγραφεί περίπου 300 μετέωρα την ώρα, ενώ και πέρυσι έφθασαν κατά τόπους έως τα 200 μετέωρα την ώρα.

Εμφανίζονται σε όλα σχεδόν τα σημεία του ουρανού και όχι σε ένα συγκεκριμένο, μολονότι φαίνεται να προέρχονται κυρίως από τα βόρεια-βορειοανατολικά, από την περιοχή του αστερισμού του Περσέα, από όπου πήραν και το όνομά τους.

Τα μετέωρα αρχίζουν να πέφτουν αραιά από τις 17 Ιουλίου περίπου, πυκνώνουν σταδιακά και διαρκούν έως τις 24 Αυγούστου. Μετά τα μεσάνυχτα και όσο πιο κοντά στην ώρα που χαράζει, τόσο πιθανότερο είναι να δει κανείς με γυμνά μάτια τα συγκεκριμένα «πεφταστέρια» οπουδήποτε στον ουρανό.

Οι Περσείδες -που καταγράφηκαν για πρώτη φορά από κινέζους αστρονόμους το 36 μ.Χ. – προκαλούνται από τα σωματίδια σκόνης που αφήνει πίσω της η τεράστια ουρά, μήκους δεκάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων, του κομήτη 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ, που διασταυρώνεται με την τροχιά της Γης. Ο κομήτης, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1862 από τους αστρονόμους Λιούις Σουίφτ και Χόρας Τατλ (των οποίων φέρει το όνομα), διαθέτει ένα τεράστιο πυρήνα διαμέτρου περίπου 26 χιλιομέτρων, πολύ μεγαλύτερο από τον αστεροειδή με διάμετρο δέκα χιλιομέτρων, ο οποίος έπεσε στη Γη πριν από 66 εκατ. χρόνια και εξαφάνισε τους δεινόσαυρους.

Ο κομήτης 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ είναι το μεγαλύτερο γνωστό ουράνιο σώμα που περνάει από τη Γη κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Για τελευταία φορά εισήλθε στην εσωτερική περιοχή του ηλιακού μας συστήματος το Δεκέμβριο του 1992, ενώ χρειάζεται περίπου 133 χρόνια για να πραγματοποιήσει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο. Σήμερα βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν πέντε δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων και το επόμενο κοντινό πέρασμα του από τη Γη αναμένεται το 2126, ενώ δεν φαίνεται να αποτελεί απειλή για τον πλανήτη μας στο προβλέψιμο μέλλον.

Τα μετέωρα, που συνήθως έχουν βάρος μικρότερο από ένα γραμμάριο, εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα με ταχύτητα σχεδόν 60 χλμ. το δευτερόλεπτο και αναφλέγονται σε ύψος περίπου 100 χλμ., οπότε και αρχίζουν να γίνονται ορατά από τους παρατηρητές. Καθώς πλησιάζουν προς το έδαφος με μεγάλη ταχύτητα, διαλύονται από την τριβή και την υπερθέρμανση (1.650 βαθμοί Κελσίου), αφήνοντας πίσω τους φωτεινά ίχνη.

Το «κλειδί», σύμφωνα με τους ειδικούς, για να δει κανείς -ακόμη και να φωτογραφήσει- μια βροχή διαττόντων, είναι το οπτικό πεδίο του να περιλαμβάνει ένα όσο γίνεται μεγαλύτερο τμήμα σκοτεινού ουρανού. Και ασφαλώς να έχει ελεύθερο χρόνο και υπομονή, καθώς μπορεί να χρειασθεί να περιμένει.

Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού αυτού από τον κομήτη Σουίφτ-Τάτλ περιπλανάται στον διαπλανητικό χώρο εδώ και χίλια περίπου χρόνια αφότου εγκατέλειψε τον κομήτη. Υπάρχει ωστόσο και μία σχετικώς νέα συνιστώσα, μία λωρίδα υλικού που αποσπάσθηκε από τον κομήτη το έτος 1862. Ο ρυθμός των μετεώρων όταν η Γη συναντήσει αυτή την, πυκνή ακόμα, λωρίδα είναι πολύ υψηλότερος από ό,τι κατά την υπόλοιπη βροχή.

Αναφέρονται παρατηρήσεις των Περσείδων εδώ και περίπου 20 αιώνες, με αρχαιότερη αναφερόμενη από την Άπω Ανατολή. Μία λαϊκή ονομασία της βροχής αυτής σε Ρωμαιοκαθολικές χώρες είναι «Δάκρυα του Αγίου Λαυρεντίου», καθώς στις 10 Αυγούστου τιμάται η μνήμη του μαρτυρίου του.

Η αρχή της βροχής είναι ορατή από τα μέσα Ιουλίου κάθε χρόνο, με την κορύφωση μεταξύ 9 και 14 Αυγούστου, οπότε ο ρυθμός των μετεώρων φθάνει τα 60 και πλέον ανά ώρα. Εξαιτίας της τροχιάς του κομήτη, από την οποία εξαρτάται η θέση του ακτινοβόλου σημείου, οι Περσείδες παρατηρούνται κυρίως να διασχίζουν το Βόρειο Ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας. Όπως συμβαίνει με πολλούς διάττοντες η δυνατότητα παρατήρησης είναι μεγαλύτερη τις ώρες πριν την αυγή, καθώς περισσότεροι από αυτούς παρασύρονται από την πλευρά της Γης που κινείται προς το ρεύμα τους, κάτι που αντιστοιχεί σε τοπικές ώρες μεταξύ μεσάνυχτα και μεσημέρι. Ενώ πολλοί διάττοντες φτάνουν μεταξύ αυγής και μεσημεριού, δεν είναι συνήθως ορατοί λόγω του φωτός του ήλιου. Μπορούμε να δούμε κάποιους και πριν τα μεσάνυχτα, συχνά δημιουργώντας διάπυρες τροχιές καθώς περνάνε από την ατμόσφαιρα, αφήνοντας μεγάλα φωτεινά ίχνη. Το 2009, ο μέγιστος Ζενίθιος Ωριαίος Ρυθμός προβλέφθηκε σε περίπου 120.

madata.gr
Κάντε Like το daypress.gr