Ο καρκίνος του παχέος εντέρου θεωρούνταν για πολλά χρόνια νόσημα των ηλικιωμένων. Ωστόσο, από τη δεκαετία του ’90 τα περιστατικά σε άτομα κάτω των 55 ετών αυξάνονται σταθερά, προκαλώντας έντονη ανησυχία στους ειδικούς.
Νέα μελέτη από ερευνητές του Χάρβαρντ δείχνει ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να αποτελούν βασικό «καύσιμο» για την αύξηση των προκαρκινικών βλαβών του παχέος εντέρου, ιδιαίτερα σε νεαρές γυναίκες – με τους επιστήμονες να τονίζουν ότι και οι άνδρες δεν εξαιρούνται από τον κίνδυνο.
Τι έδειξε η έρευνα σε 29.105 γυναίκες
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 29.105 νοσηλεύτριες χωρίς ιστορικό καρκίνου, σε διάστημα σχεδόν ενός τέταρτου του αιώνα, από το 1991 έως το 2015.
Κατά τη διάρκεια 24 ετών παρακολούθησης,
1.189 γυναίκες ανέπτυξαν πρώιμα αδενώματα
και 1.598 εμφάνισαν οδοντωτές αλλοιώσεις στο παχύ έντερο.
Πρόκειται για δύο τύπους προκαρκινικών πολυπόδων που έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε κακοήθεια.
Η διατροφή των συμμετεχουσών καταγραφόταν αναλυτικά μέσω ερωτηματολογίων που συμπληρώνονταν κάθε τέσσερα χρόνια. Όταν οι ερευνητές συνέκριναν τις απαντήσεις με τα ιατρικά ευρήματα, προέκυψε ένα ανησυχητικό συμπέρασμα:
Οι γυναίκες που κατανάλωναν τις μεγαλύτερες ποσότητες υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων είχαν 45% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν πρώιμα αδενώματα σε σχέση με εκείνες που έτρωγαν τα λιγότερα.
Η Δρ. Κριστίν Μολμέντι, επίκουρη καθηγήτρια και επιδημιολόγος καρκίνου στο Northwell Health, η οποία σχολίασε τα ευρήματα χωρίς να συμμετέχει στη μελέτη, ανέφερε ότι πρόκειται για «ένα πολύ σημαντικό μήνυμα για ολόκληρο τον πληθυσμό», υπενθυμίζοντας πως «όλα όσα τρώμε αγγίζουν το έντερό μας, είτε θετικά είτε αρνητικά».
Τι είναι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι απλώς «λίγο ανθυγιεινά». Σύμφωνα με τους ειδικούς:
έχουν χαμηλή θρεπτική αξία,
περιέχουν συχνά τεχνητές αρωματικές ύλες,
σταθεροποιητές,
γαλακτωματοποιητές,
και συνθετικά χρώματα τροφίμων.
Τα πρόσθετα αυτά αυξάνουν τη διάρκεια ζωής ενός προϊόντος στο ράφι, αλλά –όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες– δεν προάγουν την υγεία και σίγουρα δεν βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ψωμί του εμπορίου: πολλές μάρκες περιέχουν χρωστικές, σπορέλαια όπως το σογιέλαιο, υπερ-επεξεργασμένους κόκκους και συστατικά που «δεν υπάρχουν στη φύση», τα οποία μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση μεταβολικών διαταραχών και νόσων.
Πώς επηρεάζουν τον οργανισμό
Σύμφωνα με τη Δρ. Μολμέντι, τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα:
διαταράσσουν το μικροβίωμα του εντέρου,
μπορούν να προκαλέσουν χρόνια φλεγμονή,
ευνοούν την αντίσταση στην ινσουλίνη,
και οδηγούν σε μεταβολική ανισορροπία.
Όταν το σώμα και το έντερο «βγαίνουν από την ισορροπία τους», όπως εξηγεί, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ώστε να εμφανιστούν ή να επιταχυνθούν παθολογικές καταστάσεις, ανάμεσά τους και ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
Γιατί στο στόχαστρο μπαίνουν οι νεότερες ηλικίες
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι ο κίνδυνος είναι αυξημένος ειδικά για γυναίκες κάτω των 50 ετών που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι, αν η ίδια ανάλυση γινόταν σε άνδρες της ίδιας ηλικίας, τα αποτελέσματα πιθανότατα θα ήταν αντίστοιχα.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί σήμερα:
την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο για άνδρες κάτω των 50
και τη δεύτερη αιτία για γυναίκες της ίδιας ηλικιακής ομάδας, σύμφωνα με την American Cancer Society.
Παρότι τα ανθυγιεινά τρόφιμα υπάρχουν στη διατροφή εδώ και δεκαετίες, η Δρ. Μολμέντι επισημαίνει ότι η πρόσφατη έξαρση των περιστατικών ίσως συνδέεται με το γεγονός ότι οι καταναλωτές δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ποια προϊόντα είναι πραγματικά υγιεινά.
«Οι διαφημιστές έχουν γίνει πιο έξυπνοι», σημειώνει. «Πολλά τρόφιμα παρουσιάζονται ως “υγιεινά”, ενώ στην πραγματικότητα είναι υπερ-επεξεργασμένα».
Τι προτείνουν οι ειδικοί στην πράξη
Οι επιστήμονες δεν μιλούν για πανικό, αλλά για ενημερωμένες επιλογές. Βασικές συστάσεις:
Προσεκτικό διάβασμα της λίστας συστατικών πριν ακόμη κοιτάξουμε τον πίνακα με τις θερμίδες και τα λιπαρά.
Αν η ετικέτα περιλαμβάνει όρους που δεν καταλαβαίνουμε, ή μια πολύ μεγάλη λίστα πρόσθετων, είναι ένδειξη ότι το προϊόν είναι βαριά επεξεργασμένο.
Περισσότερο μαγείρεμα στο σπίτι, με απλές πρώτες ύλες.
Διαθεσιμότητα πλυμένων και κομμένων φρούτων και λαχανικών στο ψυγείο, ώστε τα «εύκολα» σνακ να είναι και πιο υγιεινά.
Όπως υπογραμμίζει η Δρ. Μολμέντι, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι από τους καρκίνους που μπορούν να προληφθούν σε μεγάλο βαθμό, όχι μόνο μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου, αλλά και μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής και τρόπου ζωής.
«Εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε: στην εκπαίδευση του κόσμου», καταλήγει, τονίζοντας ότι κάθε μικρή αλλαγή προς λιγότερο επεξεργασμένα, πιο φυσικά τρόφιμα μπορεί να έχει σημαντικό όφελος μακροπρόθεσμα.
Διαβάστε ακόμα: ΕΦΕΤ: Ανακαλείται τσουρέκι με πραλίνα φουντουκιού – Κρίθηκε μη ασφαλές για κατανάλωση