Τα ενεργειακά ποτά έχουν αποκτήσει φήμη «άμεσης λύσης» για τόνωση, συγκέντρωση και καλύτερη απόδοση. Όμως η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Παρά την έκρηξη ενέργειας που νιώθεις τα πρώτα λεπτά, οι περισσότεροι παρατηρούν λίγες ώρες αργότερα το αντίθετο: κόπωση, νευρικότητα, δυσκολία συγκέντρωσης και ένα έντονο «άδειασμα».
Αυτό δεν είναι τυχαίο — και το σώμα σου αντιδρά σε κάθε στάδιο της κατανάλωσης, από τα πρώτα 10 λεπτά μέχρι και 24 ώρες μετά.
Ακολουθούν οι βασικοί λόγοι γιατί τα ενεργειακά ποτά εξαντλούν την ενέργειά σου, καθώς και τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα σου σε κάθε χρονικό σημείο από τη στιγμή που τα καταναλώνεις.
1. Αντιδραστική υπογλυκαιμία
Τα περισσότερα ενεργειακά ποτά περιέχουν υψηλές ποσότητες ζάχαρης. Αυτό αυξάνει απότομα τη γλυκόζη στο αίμα, οδηγώντας στη συνέχεια σε υπερπαραγωγή ινσουλίνης και απότομη πτώση του σακχάρου.
Το αποτέλεσμα:
κόπωση
τρέμουλο
αδυναμία
σύγχυση
έντονη πείνα
Η «ενέργεια» που νιώθεις είναι ψευδαίσθηση· μετά έρχεται το crash.
2. Στέρηση καφεΐνης
Αν πίνεις συχνά ενεργειακά, το σώμα εξαρτάται από την καφεΐνη. Όταν τη μειώσεις, εμφανίζονται συμπτώματα στέρησης:
ευερεθιστότητα
δυσκολία συγκέντρωσης
υπνηλία
πονοκέφαλοι
ναυτία
Έτσι, αντί να αναζωογονεί, σε βάζει σε φαύλο κύκλο υπερδιέγερσης και στέρησης.
3. Ανοχή στην καφεΐνη
Όσο περισσότερο πίνεις, τόσο λιγότερο σε πιάνει. Η ανοχή αυξάνεται και χρειάζεσαι ολοένα μεγαλύτερη ποσότητα για να νιώσεις το ίδιο αποτέλεσμα.
Αυτό οδηγεί σε:
περισσότερη κόπωση
μειωμένη συγκέντρωση
αίσθηση «μόνιμης» υπνηλίας
Τα ενεργειακά παύουν να έχουν αποτέλεσμα — και το σώμα εξαντλείται.
4. Διαταραχή ύπνου
Η καφεΐνη μπλοκάρει την αδενοσίνη (την ουσία που σε κάνει να νυστάζεις). Ενώ προσφέρει πρόσκαιρη εγρήγορση, μακροπρόθεσμα προκαλεί:
αϋπνία
νυχτερινές αφυπνίσεις
κακή ποιότητα ύπνου
υπνηλία την επόμενη μέρα
Το αποτέλεσμα είναι ένας κύκλος συνεχόμενης εξουθένωσης.
Τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα σου μετά από ένα ενεργειακό ποτό (ώρα–ώρα)
Σύμφωνα με πρόσφατο infographic και ανάλυση του δρ. Stuart Farrimond:
0–10 λεπτά:
η καφεΐνη απορροφάται
ανεβαίνει ο καρδιακός ρυθμός
αυξάνεται η αρτηριακή πίεση
15–45 λεπτά:
κορυφώνεται η εγρήγορση
βελτιώνεται η συγκέντρωση
η καφεΐνη μπλοκάρει την αδενοσίνη (σήμα κούρασης)
30–50 λεπτά:
το συκώτι απορροφά τη ζάχαρη
μειώνεται το σάκχαρο αίματος
αυξάνεται ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας
1 ώρα:
εμφανίζεται το «sugar crash»
νιώθεις κόπωση και νευρικότητα
5–6 ώρες:
αποβάλλεται το 50% της καφεΐνης
σε γυναίκες με αντισυλληπτικά: χρειάζεται διπλάσιος χρόνος
12 ώρες:
η καφεΐνη έχει σχεδόν εξαφανιστεί από το αίμα
ο χρόνος διαφέρει ανάλογα με ηλικία, φάρμακα, υγεία
12–24 ώρες:
αρχίζουν τα συμπτώματα στέρησης
εμφανίζονται πονοκέφαλοι, ευερεθιστότητα, δυσκοιλιότητα
ο εγκέφαλος ζητά νέα «δόση» καφεΐνης
Τα συμπτώματα στέρησης μπορεί να κρατήσουν μέχρι και 9 ημέρες.
Γιατί τα ενεργειακά ποτά είναι πιο επιβαρυντικά από τον καφέ
Ο δρ. Farrimond αναφέρει ότι είναι «κακός τρόπος πρόσληψης καφεΐνης» λόγω:
- υπερβολικής ζάχαρης
- όξινου pH (3,3, ίδιο με το ξίδι) που διαβρώνει σμάλτο δοντιών
- προσθέτων όπως ταυρίνη που δεν προσφέρουν πραγματικό όφελος
Ο καφές έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Τα ενεργειακά ποτά —όχι.
Διαβάστε ακόμα: 6 απογευματινά σνακ που βοηθούν πραγματικά στον ύπνο