Για όσους έχουν κατοικίδια είναι κοινή αντίληψη πως αυτά συμβάλλουν θετικά στην ψυχολογία των ανθρώπων. Τώρα μια νέα έρευνα, όχι μόνο το επιβεβαιώνει αλλά υπολογίζει και την αξία αυτής της σχέσης στην ψυχική υγεία και την ικανοποίηση: όσο ένας υψηλός μισθός, ένας καλός γάμος ή η σταθερή παρέα φίλων.
Η σκέψη λοιπόν ότι ο σκύλος ή η γάτα σου σε κάνουν ευτυχισμένο δεν είναι απλώς αίσθηση – είναι γεγονός με επιστημονική τεκμηρίωση και (κυριολεκτικά) οικονομικό ισοδύναμο.
Τι έδειξε η έρευνα
Η σχέση ανθρώπου και κατοικιδίου έχει απασχολήσει την επιστήμη εδώ και δεκαετίες, με πολλές έρευνες να δείχνουν ότι οι ιδιοκτήτες σκύλων και γατών βιώνουν λιγότερο άγχος και περισσότερη χαρά. Όμως το ερώτημα παρέμενε: γίνονται οι άνθρωποι ευτυχισμένοι επειδή έχουν κατοικίδια;
Η νέα μελέτη δίνει ξεκάθαρη απάντηση – και αυτή είναι «ναι». Η έρευνα, με συνυπογραφή της δρ. Adelina Gschwandtner, λέκτορα οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Κεντ, αποδεικνύει ότι τα κατοικίδια όντως βελτιώνουν τη ζωή μας.
Και όχι μόνο αυτό. Οι ερευνητές, οικονομολόγοι των Πανεπιστημίων του Κεντ και του London School of Economics, υπολόγισαν και τη «χρηματική αξία» αυτής της βελτίωσης, όταν μετρούνται τα ψυχολογικά οφέλη και η ικανοποίηση με οικονομικούς όρους.
Είναι ισοδύναμη με εισόδημα έως και 70.000 λιρών το χρόνο (περίπου 92.655 δολάρια), αλλά και με την αξία που έχουν αποδώσει οι οικονομολόγοι σε σημαντικές επιλογές ζωής, που ενισχύουν την ψυχική υγεία και την ευχαρίστηση, όπως ένας πετυχημένος γάμος, ένας υποστηρικτικός σύντροφος ή μια καλή μακροχρόνια παρέα φίλων.
«Αρχικά με εξέπληξε το μέγεθος της αξίας. Είναι ένα τεράστιο νούμερο – ακόμη και για εμένα, που αγαπώ τα ζώα», δήλωσε η Adelina Gschwandtner. «Αλλά ύστερα σκέφτηκα: οι περισσότεροι λένε πως τα κατοικίδιά τους είναι σαν οικογένεια. Γιατί λοιπόν να μην ισχύει και το αντίστοιχο μέγεθος οφέλους;»
Η δρ. Ashwini Nadkarni από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, η οποία ωστόσο δεν συμμετείχε στην έρευνα, μιλώντας στο Health, χαρακτήρισε τα ευρήματα «σημαντικά» για τη δημόσια υγεία. «Η μοναξιά είναι μια κρίση δημόσιας υγείας. Αν τα κατοικίδια συμβάλλουν στην ψυχική ευημερία, πρέπει να ενσωματωθούν σε πολιτικές και δράσεις», εξήγησε
Πώς υπολογίστηκε η αξία ενός κατοικιδίου
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα από το UK Household Longitudinal Study – μια έρευνα που καταγράφει απαντήσεις από διαφορετικά έτη σχετικά με την απόκτηση κατοικιδίων, την προσωπικότητα και την ικανοποίηση από τη ζωή. Συνολικά αναλύθηκαν 2.617 απαντήσεις από 769 άτομα.
Για να διαπιστωθεί αν το κατοικίδιο όντως φέρνει ευτυχία, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στατιστικές τεχνικές αιτιώδους συσχέτισης και επιστράτευσαν μια πολύπλοκη μεθοδολογία «instrumental variables», λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά παραμέτρων: ηλικία, φύλο, μόρφωση, εισόδημα, οικογενειακή κατάσταση, αριθμό παιδιών, ακόμα και προσωπικά χαρακτηριστικά όπως εξωστρέφεια και υπευθυνότητα. Στο ερευνητικό πλαίσιο απομόνωσαν και τις εξωτερικές μεταβλητές που θα μπορούσαν να διαστρεβλώσουν το αποτέλεσμα.
Εν τέλει, το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο: η κατοχή σκύλου ή γάτας αποτελεί αιτία για μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή – σε επίπεδο που αντιστοιχεί με την ικανοποίηση από έναν ετήσιο μισθό ύψους 70.000 ευρώ.
«Το ζητούμενο ήταν να αποδείξουμε αιτιώδη σχέση – όχι απλή συσχέτιση», εξηγεί η Gschwandtner. Και η έρευνα απέδειξε ακριβώς αυτό. «Ίσως ακούγεται περίεργο», σχολιάζει, «αλλά όταν σκεφτεί κανείς ότι οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται τα κατοικίδιά τους ως μέλη της οικογένειας, αυτό βγάζει νόημα».
Περιορισμοί της έρευνας και προοπτικές
Η μελέτη επικεντρώθηκε μόνο σε σκύλους και γάτες – όχι σε ψάρια, χάμστερ ή άλλα ζώα. Επιπλέον, τα δεδομένα δεν συλλέχθηκαν σε βάθος χρόνου, οπότε δεν γνωρίζουμε πώς αλλάζει η σχέση με το κατοικίδιο στη διάρκεια των ετών. Επίσης, δεν εξετάστηκε ο τρόπος με τον οποίο η συναισθηματική σύνδεση με το ζώο επηρεάζει την ψυχολογία του ατόμου.
Πάντως αν τα κατοικίδια έχουν πράγματι τόσο σημαντική επίδραση στην ευεξία των ανθρώπων, οι ερευνητές τονίζουν πως οι θεσμοί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να κατανοήσουν τη σημασία τους, να προωθήσουν την απόκτησή τους και να τα συμπεριλάβουν σε προγράμματα και υπηρεσίες.
Η Gschwandtner δεν έχει αμφιβολία ότι η ψυχοκοινωνική στήριξη που προσφέρουν τα κατοικίδια είναι συγκρίσιμη με εκείνη των ανθρώπινων σχέσεων, καθώς «είναι παρόντα στην καθημερινότητά μας, χωρίς χρονικούς ή συναισθηματικούς όρους».