Μια νέα μελέτη δείχνει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι παραδοσιακές φυτικές θεραπείες και άλλες περιβαλλοντικές επιδράσεις συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα. Μάλιστα, προκαλούν γενετικές μεταλλάξεις που μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει στο παρελθόν.
Ο καρκίνος του πνεύμονα αναφέρεται ως ασθένεια του καπνιστή. Καθώς όμως μειώνεται ο αριθμός των καπνιστών, νέες τάσεις αναδύονται στη συχνότητα εμφάνισης της νόσου - τάσεις που οι γιατροί χαρακτηρίζουν ανησυχητικές. Ο καρκίνος του πνεύμονα αυξάνεται σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ. Επιπλέον, αυτός ο τύπος καρκίνου πλήττει δυσανάλογα τις γυναίκες, ιδίως εκείνες ασιατικής καταγωγής. Είναι επίσης πολύ πιο συχνός στην Ασία από ό,τι στη Δύση.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature έδειξε μια νέα σημαντική πηγή αυτών των προβλημάτων. Πρόκειται για την περιβαλλοντική ρύπανση. "Βλέπουμε μια προβληματική τάση: οι άνθρωποι που δεν έχουν καπνίσει ποτέ παθαίνουν όλο και περισσότερο καρκίνο του πνεύμονα, αλλά δεν καταλαβαίνουμε ακόμη το γιατί", δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Ludmil Alexandrov του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. "Η έρευνά μας δείχνει ότι είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση που συνδέεται στενά με τους ίδιους τύπους μεταλλάξεων του DNA που συνήθως συνδέουμε με το κάπνισμα".
Μέχρι πρόσφατα, το πρόβλημα αυτό ήταν ουσιαστικά αόρατο. Στην πραγματικότητα, η κύρια αιτία του καρκίνου του πνεύμονα, το κάπνισμα, ήταν τόσο κυρίαρχη που επισκίαζε άλλες πιθανές επιρροές. Μόνο τώρα, καθώς η επιρροή του καπνίσματος μειώνεται, μπορούν να βρεθούν αυτές οι άλλες αιτίες. Η νέα έρευνα εξέτασε ειδικά αυτές ακριβώς.
Οι επιστήμονες σχεδίασαν έρευνα που επικεντρώθηκε μόνο σε μη καπνιστές, εξετάζοντας την ανάπτυξη καρκίνου σε αυτούς σε σχέση με τις γενετικές συνδέσεις. Η στατιστική σύνδεση έχει βρεθεί σε αρκετές μελέτες στο παρελθόν, αλλά δεν έχει καταστεί ακόμη δυνατό να διαλευκανθεί τι κρύβεται πίσω από αυτήν: δηλαδή πώς ο βρώμικος αέρας καταστρέφει το DNA, στο οποίο πυροδοτεί γενετικές αλλαγές που τελικά οδηγούν στον καρκίνο.
Ατμοσφαιρική ρύπανση και μεταλλάξεις
Η ομάδα ανέλυσε τους όγκους των πνευμόνων 871 ατόμων που δεν είχαν βάλει ποτέ τσιγάρο στο στόμα τους. Τα στοιχεία προερχόταν από 28 χώρες σε όλο τον κόσμο, με διαφορετικά επίπεδα ρύπανσης στην Αφρική, την Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Οι επιστήμονες σύγκριναν το πλήρες γονιδίωμα όλων αυτών των ανθρώπων, γεγονός που τους επέτρεψε να λάβουν διαφορετικά μοτίβα μεταλλάξεων του DNA, τα οποία παρέχουν στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο τα σώματα αυτών των ανθρώπων εκτέθηκαν στη ρύπανση και τι έκανε στον οργανισμό τους.
Όταν συνδύασαν αυτά τα δεδομένα με στοιχεία σχετικά με τη ρύπανση στα σπίτια αυτών των ανθρώπων, μπόρεσαν να περιγράψουν τη σχέση. Αποδείχθηκε ότι οι άνθρωποι που ζούσαν σε πιο μολυσμένα περιβάλλοντα είχαν σημαντικά περισσότερες μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον καρκίνο στους όγκους των πνευμόνων τους.
Υπήρχε μια άμεση αναλογικότητα: όσο μεγαλύτερη ήταν η ρύπανση στην οποία εκτίθετο ένα άτομο, τόσο περισσότερες μεταλλάξεις εντοπίζονταν στους όγκους των πνευμόνων του. Οι όγκοι αυτοί είχαν επίσης μικρότερα τελομερή - τα προστατευτικά καλύμματα στα άκρα των χρωμοσωμάτων - σημάδι επιταχυνόμενης γήρανσης των κυττάρων.
Είναι ενδιαφέρον και απροσδόκητο ότι οι ερευνητές δεν βρήκαν καμία εμφανή συσχέτιση γενετικών αλλαγών με το παθητικό κάπνισμα στα δεδομένα. Οι όγκοι των πνευμόνων των μη καπνιστών που εκτέθηκαν στο παθητικό κάπνισμα παρουσίασαν μόνο μια μικρή αύξηση των μεταλλάξεων μαζί με μικρότερα τελομερή, αλλά όχι πιο έντονα μεταλλακτικά χαρακτηριστικά ή οδηγητικές μεταλλάξεις. Και οι δύο αυτές αλλαγές ήταν σαφώς εμφανείς στη ρύπανση.
Αν και η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα αποτελεί εδώ και καιρό γνωστό κίνδυνο καρκίνου, η μεταλλαξιογόνος δράση του είναι πολύ λιγότερο έντονη από εκείνη που παρατηρείται στην ατμοσφαιρική ρύπανση. "Εάν υπάρχει μεταλλαξιογόνος επίδραση του παθητικού καπνίσματος, μπορεί να είναι πολύ ασθενής για να την ανιχνεύσουν τα σημερινά μας εργαλεία", δήλωσαν οι συγγραφείς.
Οι ερευνητές αναγνωρίζουν επίσης την πιθανότητα σφάλματος: η μέτρηση του πόσο ακριβώς εκτίθενται οι άνθρωποι στο παθητικό κάπνισμα είναι εξαιρετικά δύσκολη, οπότε τα συγκεκριμένα δεδομένα μπορεί να είναι χαμηλότερης ποιότητας.
Βότανα που μπορεί να είναι επικίνδυνα
Εκτός από την ατμοσφαιρική ρύπανση, οι επιστήμονες βρήκαν έναν άλλο ισχυρό κίνδυνο που δεν συνδέεται με τα γονίδια, αλλά με το περιβάλλον: το αριστολοχικό οξύ. Πρόκειται για μια καρκινογόνο φυσική ουσία που βρίσκεται σε ορισμένα παραδοσιακά κινεζικά φυτικά φάρμακα.
Οι επιστήμονες βρήκαν ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό μετάλλαξης που σχετίζεται με την ουσία αυτή σχεδόν αποκλειστικά σε περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα σε μη καπνιστές από την Ταϊβάν. Ενώ η έρευνα έχει βρει στο παρελθόν συσχέτιση της ουσίας με καρκίνο της ουροδόχου κύστης, του πεπτικού συστήματος, των νεφρών και του ήπατος, η μελέτη αυτή είναι η πρώτη που αναφέρει στοιχεία ότι μπορεί να συμβάλλει και στον καρκίνο του πνεύμονα.
"Αυτό εγείρει νέες ανησυχίες σχετικά με το πώς τα παραδοσιακά φάρμακα μπορεί να αυξήσουν ακούσια τον κίνδυνο καρκίνου", προσθέτουν οι συγγραφείς. "Αλλά παρουσιάζει επίσης μια ευκαιρία για τη δημόσια υγεία για την πρόληψη του καρκίνου - ιδιαίτερα στην Ασία".
.ertnews.