Σοβαρές πολιτικές αναταράξεις προκαλεί στις Βρυξέλλες η εξέλιξη της μεγάλης έρευνας για διαφθορά που διεξάγει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), με την υπόθεση να λαμβάνει διαστάσεις-σοκ μετά την κράτηση τριών υψηλόβαθμων στελεχών. Μεταξύ αυτών βρίσκεται η Φεντερίκα Μογκερίνι, πρώην Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και νυν πρύτανης του Κολλεγίου της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, η EPPO προχώρησε το πρωί της Τρίτης σε κρατήσεις που αφορούν τη Μογκερίνι, τον πρώην γενικό γραμματέα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS), Στέφανο Σανίνο, καθώς και ένα τρίτο ανώτερο στέλεχος του Κολλεγίου της Ευρώπης. Οι βελγικές αρχές έχουν στη διάθεσή τους 48 ώρες για να μετατρέψουν τις κρατήσεις σε συλλήψεις, κίνηση που θα ανοίξει τον δρόμο για τη διατύπωση επίσημων κατηγοριών.
Στο επίκεντρο η Διπλωματική Ακαδημία της ΕΕ
Η υπόθεση συνδέεται με το πρόγραμμα της Διπλωματικής Ακαδημίας της ΕΕ, ένα εννιάμηνο εκπαιδευτικό σχήμα για νέους Ευρωπαίους διπλωμάτες, το οποίο για την περίοδο 2021–2022 ανατέθηκε στο Κολλέγιο της Ευρώπης στη Μπριζ.
Η EPPO ερευνά καταγγελίες ότι στελέχη της EEAS και του Κολλεγίου συντόνισαν ενέργειες ώστε να επωφεληθούν από ευρωπαϊκά κονδύλια. Οι καταγγελίες, που αρχικά έφτασαν στο OLAF, έκαναν λόγο για πιθανή συνωμοσία με στόχο την καταχρηστική αξιοποίηση χρημάτων της ΕΕ για την ίδρυση νέας διπλωματικής ακαδημίας.
Οι ερευνητές εντοπίζουν «σοβαρές υποψίες» παραβίασης του άρθρου 169 του Κανονισμού Χρηματοδότησης της ΕΕ, δηλαδή υπονόμευση του θεμιτού ανταγωνισμού σε δημόσιες συμβάσεις. Εξετάζεται ειδικότερα αν δόθηκαν απόρρητες πληροφορίες πριν από τη δημοσίευση της προκήρυξης, προσφέροντας στο Κολλέγιο αθέμιτο προβάδισμα έναντι άλλων υποψηφίων.
Παράλληλα, διερευνώνται πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ προσώπων που συμμετείχαν τόσο στον καθορισμό των όρων του διαγωνισμού όσο και στην επιλογή του τελικού αναδόχου, ενώ οι αρχές δεν αποκλείουν παραβιάσεις επαγγελματικού απορρήτου ή ακατάλληλη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων, τα οποία ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ.
Έρευνες σε Βρυξέλλες και Μπριζ
Με δικαστική εντολή, η ομοσπονδιακή αστυνομία του Βελγίου πραγματοποίησε εφόδους σε εγκαταστάσεις της EEAS, σε κτίρια του Κολλεγίου της Ευρώπης στη Μπριζ αλλά και σε ιδιωτικές κατοικίες των υπόπτων. Στις επιχειρήσεις συμμετείχε και προσωπικό του OLAF.
Η EEAS, από την πλευρά της, υπογράμμισε ότι η υπόθεση αφορά δραστηριότητες προηγούμενων διοικήσεων, πριν από την ανάληψη καθηκόντων της σημερινής Ύπατης Εκπροσώπου, Κάγια Κάλας.
Η σημασία της υπόθεσης και ο ρόλος της EPPO
Η EPPO, ενεργή από το 2021, αποτελεί τον πρώτο υπερεθνικό εισαγγελικό θεσμό της ΕΕ με την αρμοδιότητα να διερευνά και να διώκει εγκλήματα που πλήττουν τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Σε αντίθεση με την OLAF, η οποία περιορίζεται σε διοικητικές έρευνες, η EPPO έχει την εξουσία να προχωρά σε συλλήψεις, να ζητά άρση ασυλίας και να ασκεί ποινικές διώξεις.
Η υπόθεση χαρακτηρίζεται ήδη ως μια από τις πιο σοβαρές κρίσεις αξιοπιστίας των ευρωπαϊκών θεσμών, σε συνέχεια σκανδάλων όπως το Qatargate και τα ζητήματα που αφορούν την Huawei.
Πολιτικές αντιδράσεις και επόμενα βήματα
Τα επόμενα 24ωρα θεωρούνται καθοριστικά. Θα αποφασιστεί αν οι τρεις κρατούμενοι θα προφυλακιστούν, ενώ αναμένονται οι πρώτες επίσημες κατηγορίες. Την ίδια στιγμή, η υπόθεση προκαλεί έντονες πολιτικές πιέσεις στα ευρωπαϊκά όργανα για πλήρη διαφάνεια και αυστηρό έλεγχο στις διαδικασίες χρηματοδότησης.
Η ανακοίνωση προκάλεσε και διεθνείς αντιδράσεις. Η εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, σχολίασε ότι η ΕΕ «αγνοεί τα δικά της προβλήματα διαφθοράς, ενώ δίνει μαθήματα στους άλλους».
Διαβάστε ακόμα: Bloomberg: Ο Κυριάκος Πιερρακάκης καταθέτει την υποψηφιότητά του για την προεδρία του Eurogroup