Πολιτικό σεισμό προκαλεί η - με διαφορά λίγων λεπτών - διπλή παραίτηση του στενού συνεργάτη του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη και του διοικητή της ΕΥΠ Παναγιώτη Κοντολέωντα με φόντο τα δημοσιεύματα περί παρακολουθήσεων δημοσιογράφων και πολιτικών.
Μία εβδομάδα μετά τη θυελλώδη συνεδρίαση της επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας όπου ο κ. Κοντολέων – σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters- φέρεται να παραδέχθηκε την παρακολούθηση του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, αλλά και το χθεσινό δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών με την κοινή έρευνά της με του Reporters United για τις σχέσεις του κ. Δημητριάδη με στελέχη της εταιρείας που εμπορεύεται στην Ελλάδα το λογισμικό ψηφιακών παρακολουθήσεων Predator, το Μέγαρο Μαξίμου με δύο λιτές αναφορές ανακοίνωσε την παραίτηση των δύο.
Οι αποκαλύψεις που έφεραν τον πολιτικό σεισμό
Στις αρχές Απριλίου, έγινε γνωστό μέσω αποκάλυψη του Inside Story πως για τουλάχιστον 10 εβδομάδες άγνωστοι είχαν πλήρη πρόσβαση στο κινητό του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη.
Για την παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών του και την παραβίαση του κινητού του, ο δημοσιογράφος ενημερώθηκε στις 28 Μαρτίου 2022, όταν μετά από σχετικό αίτημα έλαβε επίσημη απάντηση από το Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο. Το Citizen Lab, διεπιστημονικό εργαστήριο που εστιάζει την έρευνά του στο σημείο όπου τέμνονται οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η παγκόσμια ασφάλεια, έχει ως βασικό ερευνητικό σκοπό τον εντοπισμό ψηφιακών απειλών κατά μελών της κοινωνίας των πολιτών, όπως και την παρακολούθηση της εξάπλωσης της μισθοφορικής βιομηχανίας λογισμικών κατασκοπείας (spyware). Πριν από την παραβίαση του κινητού του Κουκάκη, είχε ανιχνεύσει τις παραβιάσεις – με το ίδιο ή με άλλα λογισμικά – δεκάδων κινητών δημοσιογράφων, ακτιβιστών και πολιτικών, μεταξύ άλλων από τον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Μπιν Σαλμάν ή την κυβέρνηση της Ουγγαρίας, που εν τέλει είχε παραδεχτεί ότι χρησιμοποιούσε το λογισμικό παραβίασης του τηλεφώνου, όπως άλλωστε και η γερμανική κυβέρνηση.
Όπως αναφέρει το Inside Story, σε αναλυτικό ρεπορτάζ με το χρονικό της υπόθεσης, σύμφωνα με την τρισέλιδη έκθεση του Citizen Lab, που έχουμε στη διάθεσή μας και συντάχθηκε μετά την τεχνική ανάλυση αρχείου που εξήχθη από το κινητό του δημοσιογράφου (sysdiagnose) και απεστάλη στο καναδικό εργαστήριο για έλεγχο, η τηλεφωνική συσκευή του Θανάση Κουκάκη, τουλάχιστον κατά το διάστημα 12 Ιουλίου με 24 Σεπτεμβρίου 2021, είχε μολυνθεί με το Spyware Predator (αρπακτικό).
Η ανακοίνωση της Google και οι διαψεύσεις
Με την αποκάλυψη της υπόθεσης αυτής προκλήθηκαν έντονες αντιδράσεις από κόμματα της αντιπολίτευσης που ζητούσαν απαντήσεις. Η κυβέρνηση δια του κυβερνητικού εκπροσώπου Γιάννη Οικονόμου, διέψευσε κάθε εμπλοκή κρατικής υπηρεσίας στην παρακολούθηση του κινητού του κ. Κουκάκη, ωστόσο στα μέσα Μαΐου, η Google με ανάρτησή της εκτίμησε πως η Ελλάδα ήταν μία από τις χώρες που προμηθεύτηκε το εν λόγω λογισμικό.
Ωστόσο και πάλι, η κυβέρνηση επανήλθε επιμένοντας στην άρνηση της οποιασδήποτε εμπλοκής στις παρακολουθήσεις του κινητού του κ. Κουκάκη, κάνοντας λόγο δε για διευκρινιστική ανακοίνωση της Google επί του θέματος.
Αλλά και υπουργός Επικρατείας και στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, Γιώργος Γεραπετρίτης αρνήθηκε πώς το Δημόσιο έχει προμηθευτεί το σύστημα Predator σε ενημέρωσή του στη Βουλή σημειώνοντας δε πως «η χώρα μας διαθέτει το πιο αυστηρό πλαίσιο για τις νόμιμες επισυνδέσεις».
Η ενημέρωση Γεραπετρίτη στη Βουλή πραγματοποιήθηκε στα μέσα Ιουνίου κι ενώ ήδη τα πρώτα δημοσιεύματα που ενέπλεκαν τον κ. Δημητριάδης σε επιχειρηματικές συναλλαγές με πρόσωπα και οντότητες που συνδέονται με το λογισμικό παρακολουθήσεων Predator άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους, μέσω του Reporters United.
Μηνυτήρια αναφορά Ανδρουλάκ
Επιπλέον, στα τέλη Ιουλίου και συγκεκριμένα στις 26 του μήνα, όταν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, αιφνιδιαστικά μεταβαίνει στον Άρειο Πάγο και καταθέτει μηνυτήρια αναφορά για απόπειρα παγίδευσης του κινητού του τηλεφώνου με το λογισμικό Predator, ενόσω ήταν ευρωβουλευτής και υποψήφιος για την ηγεσία του κινήματος.
Σύμφωνα με πηγές της Χαριλάου Τρικούπη, ο κ. Ανδρουλάκης «έλαβε γραπτό μήνυμα στις 21 Σεπτεμβρίου 2021, λίγο διάστημα δηλαδή πριν την έναρξη των εσωκομματικών διαδικασιών, στη συσκευή του το οποίο τον καλούσε να πατήσει ένα συγκεκριμένο σύνδεσμο, ο οποίος σύμφωνα με έκθεση του Citizens Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο χρησιμοποιείται ως δόλωμα για την εγκατάστασή του λογισμικού παρακολουθήσεων Predator στο κινητό του στόχου».
«Το μήνυμα έγγραφε επακριβώς: “Να δούμε λίγο σοβαρά το θέμα φίλε, έχουμε να κερδίσουμε” και ακολουθούσε ο σύνδεσμος, ο οποίος ήταν παραποίηση ιστοσελίδας η οποία υπάρχει και λειτουργεί κανονικά. Αν και το μήνυμα φαίνεται να διαβάστηκε μία ώρα μετά τη λήψη του, το γεγονός ότι ο κ. Ανδρουλάκης δεν πάτησε ποτέ το λινκ, είναι αυτό που φαίνεται να τον γλύτωσε από τα χειρότερα. Υπήρξε δηλαδή απόπειρα παγίδευσης του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη, που αποτράπηκε χάρις την πρόνοια του κ. Ανδρουλάκη να μην ακολουθήσει το σύνδεσμο που θα παγίδευε το τηλέφωνό του. Σημειώνεται ότι στους 200 και πλέον ελέγχους κινητών Ευρωβουλευτών που έχουν διεξαχθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ήταν η πρώτη περίπτωση που διαπιστώθηκε απόπειρα μόλυνσης προσωπικής τηλεφωνικής συσκευής», τόνιζαν οι ίδιες πηγές.
Το θέμα στη Βουλή
Μετά την μηνυτήρια αναφορά του προέδρου του ΠΑΣΟΚ κι ενώ εκ νέου τα κόμματα της αντιπολίτευσης εξαπέλυσαν συντονισμένα πυρά, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να φέρει το θέμα στη Βουλή, στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, όπου εκλήθη για ακρόαση ανάμεσα σε άλλους, ο διοικητής της ΕΥΠ, ο διοικητής της ΑΔΑΕ και ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Κυριάκος Πιερρακάκης.
Αρχικά, λίγα έγιναν γνωστά για τη θυελλώδη – όπως αποδείχθηκε- συνεδρίαση. Διαρροές από τον ΣΥΡΙΖΑ έκαναν λόγω για παραδοχή του κ. Κοντολέωντα περί παρακολούθησης του κ. Κουκάκη, κάτι που διέψευσαν κύκλοι της κυβέρνησης. Και λίγες ημέρες μετά το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο 2 πηγές με γνώση της κατάστασης, ανέφερε πως ο απερχόμενος διοικητής της ΕΥΠ πράγματι παραδέχθηκε την παρακολούθηση του δημοσιογράφου.
Κατά την ακρόαση της 29ης Ιουλίου, ο Παναγιώτης Κοντολέων, επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της ΕΥΠ, δήλωσε στην επιτροπή θεσμών και διαφάνειας του κοινοβουλίου ότι η υπηρεσία του είχε κατασκοπεύσει τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη, δήλωσαν στο Reuters δύο νομοθέτες που ήταν παρόντες στην ακρόαση.
«Παραδέχθηκε την παρακολούθηση, απολύτως», δήλωσε την Τετάρτη στο Reuters ένας από τους βουλευτές που ήταν παρόντες στην ακρόαση, αρνούμενος να κατονομαστεί επειδή η συνεδρίαση ήταν ιδιωτική. Ο Κοντολέων αρνήθηκε να σχολιάσει όταν επικοινώνησε με το Reuters.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου δήλωσε στο Reuters ότι οι ελληνικές αρχές δεν χρησιμοποιούν το λογισμικό κατασκοπείας που φέρεται να αναπτύχθηκε στο χάκινγκ του Κουκάκη και δεν συνεργάζονται με εταιρείες που το πωλούν. «Η κυβέρνηση δεν έχει τίποτα να κρύψει και έχει καλέσει τη δικαιοσύνη να διερευνήσει διεξοδικά τις υποθέσεις», δήλωσε.
Στο στόχαστρο ξανά ο Δημητριάδη
Στον απόηχο των αποκαλύψεων του Reuters, χθες, Πέμπτη, η Εφημερίδα των Συντακτών σε συνεργασία με το Reporters United, δημοσίευσαν μια έρευνα σύμφωνα με την οποία ο κ. Δημητριάδης είχε στενές σχέσεις με τον Φέλιξ Μπίτζιο που:
Διετέλεσε αναπληρωτής διαχειριστής της Intellexa (της εταιρείας που εμπορεύεται το Predator) από τις 31 Μαρτίου 2020 έως τις 23 Ιουνίου 2021. Ήταν παράλληλα εκπρόσωπος του υποκαταστήματος της Feroveno στην Ελλάδα, εταιρείας που επίσης ανήκει στο πλέγμα εταιρειών της Intellexa, ως τον Νοέμβριο του 2021.
Διετέλεσε σύμβουλος της Krikel το 2018, όπως αποκάλυψε το inside story, εταιρείας που σύμφωνα με το πόρισμα της Εθνικής Αρχικής Διαφάνειας (ΕΑΔ) συνήψε έξι απόρρητες συμβάσεις με το Δημόσιο την περίοδο 2018-2020.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την έρευνα:
Ο Κωνσταντίνος Μπαζιώτης, άνθρωπος που πούλησε την Canalis στον κ. Δημητριάδη, εργαζόταν επί σειρά ετών σε δύο εταιρείες (Partagas & Όμιλο Libra) που σχετίζονταν άμεσα με τον Φέλιξ Μπίτζιο.
H Canalis που αγόρασε ο κ. Δημητριάδης είχε κοινή διεύθυνση και έδρα με την εταιρεία Ventus, όταν εκείνη ανήκε στον Παναγιώτη Μπίτζιο, αδερφό του Φέλιξ. Αυτή η διεύθυνση τυχαίνει να είναι και η διεύθυνση κατοικίας του Παναγιώτη Μπίτζιου. Επιπλέον, οι δύο εταιρείες ιδρύθηκαν με επτά μέρες διαφορά.
H Canalis, την εποχή που ανήκε στον κ. Δημητριάδη, έκανε στον ΔΕΔΔΗΕ αίτηση για φωτοβολταϊκό της την ίδια μέρα με τη Ventus που ανήκε στον Παναγιώτη Μπίτζιο.
Η εταιρεία Ventus συνδέεται μέσω ενός μνημονίου συνεργασίας με την κυπριακή εταιρεία Layth Capital Ventures Limited, στην οποία, σύμφωνα με το Τμήμα Εφόρου της Κύπρου, ο Φέλιξ Μπίτζιος ήταν και είναι διευθυντής.
Η διπλή παραίτηση και η απάντηση του Μαξίμου
Κάπως έτσι φτάσαμε στην παραίτηση πρώτα του κ. Δημητριάδη και έπειτα του κ. Κοντολέωντα. Το Μέγαρο Μαξίμου, σημείωσε πως η παραίτηση του Γρηγόρη Δημητριάδη «δεν έχει καμία σχέση με το Predator», καλύπτοντας έτσι τον μέχρι πρότινος στενό πρωθυπουργικό συνεργάτη.
«Ο Γρηγόρης Δημητριάδης είναι στην πρώτη γραμμή από την υποψηφιότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας . Επί 6 χρόνια έχει σηκώσει πολύ μεγάλο βάρος κι έχει δεχθεί πολύ σκληρές επιθέσεις από πολλές πλευρές. Είναι γνωστό ότι αυτές οι θέσεις είναι «ηλεκτρικές καρέκλες» για αυτό και η παραμονή σε αυτές πχ στις ΗΠΑ είναι 1,5 χρόνο κατά μέσο όρο», αναφέρουν πηγές της κυβέρνησης.
Παράλληλα, καθιστούν σαφές πως η παραίτηση έχει να κάνει «με το κλίμα τοξικότητας που έχει αναπτυχθεί γύρω από το πρόσωπό του. Σε καμία περίπτωση δεν έχει να κάνει με το Predator με το οποίο ούτε ο ίδιος ούτε η κυβέρνηση έχει καμία σχέση, όπως έχει κατηγορηματικά δηλωθεί».
Σε διαφορετικό μήκος κύματος όμως ήταν η διαρροή για τον κ. Κοντολέωντα: Και αυτό γιατί σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο απερχόμενος διοικητής της ΕΥΠ δεν ενημέρωσε το Μέγαρο Μαξίμου σχετικά με «νόμιμη επισύνδεση», η οποία έγινε με σχετική εισαγγελική έρευνα.
«Πρόκειται για νόμιμη επισύνδεση με εισαγγελική άδεια, για την οποία δεν υπήρχε ενημέρωση στο Μέγαρο Μαξίμου. Αυτός τον οποίο αφορά θα ενημερωθεί αρμοδίως για όλες τις λεπτομέρειες και για το πως ελήφθη η απόφαση από την ΕΥΠ. Κάποιες λανθασμένες ενέργειες δεν μειώνουν τις σημαντικές εθνικές υπηρεσίες που έχει προσφέρει η ΕΥΠ τα τελευταία χρόνια», αναφέρουν κυβερνητικές πηγές σύμφωνα με το Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Τσίπρας: Ομολογία ενοχής
Για ομολογία ενοχής κάνει λόγο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, αναφορικά με την ηχηρή παραίτηση του Γενικού Γραμματέα του πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη τονίζοντας πως η παραίτηση «δεν αναιρεί τις ευθύνες του ίδιου του Πρωθυπουργού, αντιθέτως τις επιβεβαιώνει». Ο κ. Τσίπρας υπογράμμισε ότι «ο κ. Μητσοτάκης πρέπει να δώσει εξηγήσεις στον ελληνικό λαό».
Ειδικότερα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε: «H παραίτηση του Γενικού Γραμματέα του Πρωθυπουργού κάτω από το βάρος των αποκαλύψεων για το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων αποτελεί ομολογία ενοχής. Και σε κάθε περίπτωση δεν αναιρεί τις ευθύνες του ίδιου του Πρωθυπουργού, αντιθέτως τις επιβεβαιώνει. Κάποια στιγμή λοιπόν οφείλει να δώσει εξηγήσεις στον ελληνικό λαό. Γιατί εδώ δεν είναι ένα απλό ζήτημα, είναι ζήτημα Δημοκρατίας. Και όσο κι αν έχει επιχειρήσει αυτές τις μέρες με τη βοήθεια της των Μέσων Ενημέρωσης που έχουν την 108η θέση σε όλο τον κόσμο να κρύψει ένα μεγάλο σκάνδαλο,το θέμα αυτό ακριβώς επειδή πρόκειται για ζήτημα Δημοκρατίας δεν θα μείνει στο σκοτάδι. Όλα θα έρθουν στο φως».
ΠΑΣΟΚ για παραιτήσεις Δημητριάδη - Κοντολέων: «Δεν μας αφορούν οι βαλβίδες αποσυμπίεσης του κ. Μητσοτάκη»
«Δεν μας αφορούν οι βαλβίδες αποσυμπίεσης του κ. Μητσοτάκη» σημειώνει σε ανακοίνωσή της η Χαριλάου Τρικούπη μετά την παραίτηση του Γρηγόρη Δημητριάδη από την θέση του γενικού γραμματέα του πρωθυπουργού αλλά και την παραίτηση του διοικητή της ΕΥΠ, Παναγιώτη Κοντολέων. Από την Χαριλάου Τρικούπη προσθέτουν: «Επιμένουμε στην ανάγκη να πέσει άπλετο φως στη νοσηρή αυτή υπόθεση της απόπειρας παγίδευσης του κινητού τηλεφώνου του Προέδρου του τρίτου κοινοβουλευτικού κόμματος και της δράσης του Predator στην Ελλάδα, που υπονομεύει την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος».
ΚΚΕ: Δεν ακυρώνουν την ευθύνη Μητσοτάκη αλλά γεννούν ερωτήματα
«Δεν ακυρώνουν τις ευθύνες του πρωθυπουργού ούτε αναιρούν την αναγκαιότητα να ερευνηθούν σε βάθος οι καταγγελίες για τις παρακολουθήσεις» σχολιάζει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος σε ανακοίνωσή του μετά την παραίτηση του Γρηγόρη Δημητριάδη από την θέση του γενικού γραμματέα του πρωθυπουργού αλλά και την παραίτηση του διοικητή της ΕΥΠ, Παναγιώτη Κοντολέων. Οι παραιτήσεις του Γενικού Γραμματέα του πρωθυπουργού και του Διοικητή της ΕΥΠ ούτε ακυρώνουν τις ευθύνες του πρωθυπουργού, στον οποίον άλλωστε λογοδοτούσαν άμεσα τα παραπάνω πρόσωπα, ούτε αναιρούν την αναγκαιότητα να ερευνηθούν σε βάθος οι καταγγελίες για τις παρακολουθήσεις. Πολύ περισσότερο που από τις ίδιες τις παραιτήσεις γεννιούνται νέα μεγάλα ερωτηματικά. Άλλωστε, το θεσμικό πλαίσιο που διευκολύνει τέτοιου είδους πρακτικές είναι πολιτικό ζήτημα, που υπερβαίνει τα διαφορά πρόσωπα που αναλαμβάνουν το ρόλο της “Ιφιγένειας” για να κρυφτούν οι βασικές πολιτικές ευθύνες.
.ethnos