Η Ελλάδα, προσελκύει κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκέπτες, κυρίως από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τις γειτονικές βαλκανικές χώρες.
Το 2025 αναδεικνύεται ως μια χρονιά καμπής για τον τουρισμό, όχι λόγω κάμψης στη ζήτηση ή μείωσης αφίξεων, αλλά εξαιτίας μιας θεσμικής αλλαγής που επηρεάζει άμεσα τα στατιστικά στοιχεία: την πλήρη ένταξη της Βουλγαρίας στη Ζώνη Σένγκεν για τις χερσαίες μετακινήσεις.
Από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι συνοριακοί έλεγχοι στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα καταργήθηκαν, και μαζί τους καταργήθηκε και η δυνατότητα επίσημης καταγραφής των τουριστών που εισέρχονται οδικώς από τη Βουλγαρία. Αυτό το γεγονός, αν και διευκολύνει τη διακίνηση ανθρώπων, δημιουργεί ένα μεγάλο κενό στα στοιχεία που αφορούν τον εισερχόμενο τουρισμό και ανατρέπει τη συνολική εικόνα της φετινής σεζόν.
Ο τουρισμός από τη Βουλγαρία – ένας από τους βασικότερους «αιμοδότες» του οδικού τουρισμού της Ελλάδας – εξαφανίζεται στατιστικά, χωρίς όμως να εξαφανίζεται στην πράξη. Αυτό δημιουργεί νέες προκλήσεις στην αξιολόγηση των επιδόσεων του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και απαιτεί επαναπροσδιορισμό των μεθόδων μέτρησης και αποτύπωσης της τουριστικής κίνησης.
Τουρισμός: Το μέγεθος της απώλειας στα νούμερα
Μέχρι πρότινος, ο τουρισμός μέσω της Βουλγαρίας αποτελούσε περίπου το 45-50% του συνολικού οδικού τουρισμού. Πρόκειται για επισκέπτες που κατά κύριο λόγο μετακινούνταν οδικώς για διακοπές ή σύντομες αποδράσεις σε περιοχές όπως η Ανατολική Μακεδονία, η Θράκη, η Χαλκιδική και η Βόρεια Ελλάδα γενικότερα.
Το 2024, καταγράφηκαν 5,2 εκατομμύρια είσοδοι Βούλγαρων υπηκόων στην Ελλάδα, αριθμός που φέτος θα πάψει να καταγράφεται στα στατιστικά, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι ίδιοι δεν θα επισκεφθούν ξανά τη χώρα. Αντιθέτως, η ένταξη στη Σένγκεν κάνει τη μετακίνηση ακόμα πιο απλή και γρήγορη, με αποτέλεσμα να αναμένεται πως η ροή μπορεί να είναι σταθερή ή ακόμη και αυξημένη.
Τουρισμός: Το πρόβλημα είναι στα στοιχεία – όχι στην επισκεψιμότητα
Ο τουρισμός τη φετινή χρονιά δεν προμηνύεται φτωχότερος σε επισκέπτες, αλλά τα νούμερα δεν θα λένε όλη την αλήθεια. Καθώς οι αφίξεις από τη Βουλγαρία δεν καταγράφονται πλέον, οι ετήσιοι απολογισμοί για το σύνολο των αφίξεων θα εμφανίζονται τεχνητά μειωμένοι. Αυτή η εικόνα θα μπορούσε λανθασμένα να ερμηνευθεί ως μείωση της επισκεψιμότητας ή απώλεια μεριδίου αγοράς.
Η ιδιαιτερότητα του φετινού έτους απαιτεί, λοιπόν, προσεκτική ανάγνωση και ερμηνεία των στοιχείων, τόσο από την ελληνική πλευρά όσο και από φορείς του εξωτερικού που μελετούν την πορεία της χώρας ως τουριστικού προορισμού.
Ο παραπάνω πίνακας δείχνει τη σύγκριση των διεθνών αεροπορικών αφίξεων για το πρώτο τρίμηνο του 2024 και του 2025. Παρατηρείται μια συνολική αύξηση στις αφίξεις, με τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο να καταγράφουν πιο έντονη άνοδο, ενώ ο Μάρτιος παραμένει σταθερός.
Ο παραπάνω πίνακας δείχνει τη δραματική μείωση των διεθνών αφίξεων στα ελληνικά νησιά το πρώτο τρίμηνο του 2025 σε σύγκριση με το 2024. Ειδικά περιοχές όπως η Σαντορίνη, η Κέρκυρα και οι Κυκλάδες σημείωσαν πτώσεις άνω του 50%, γεγονός που εντείνει τις ανησυχίες για την τουριστική περίοδο.
Τουρισμός: Ανατροπή στην εικόνα επιδόσεων
Οι κρατικοί φορείς και οι επαγγελματίες του κλάδου βρίσκονται πλέον μπροστά σε ένα επικοινωνιακό και στρατηγικό δίλημμα. Ενώ η πραγματική εικόνα μπορεί να παραμένει ισχυρή, η απουσία καταγεγραμμένων δεδομένων αφίξεων από τη σημαντικότατη αγορά της Βουλγαρίας μπορεί να διαστρεβλώσει τα συνολικά ποσοστά ανάπτυξης ή μείωσης.
Οι ροές από τη Βαλκανική παραμένουν κρίσιμης σημασίας για τον εγχώριο κλάδο φιλοξενίας, ιδιαίτερα σε μη νησιωτικούς προορισμούς. Πλέον, η ζήτηση θα πρέπει να μετριέται με νέες μεθόδους, όπως big data από τηλεπικοινωνίες, ψηφιακές συμπεριφορές χρηστών, στοιχεία από τοπικούς τζίρους ή ακόμα και κυκλοφοριακές μετρήσεις.
Τουρισμός: Αεροπορική δυναμική – Περιφερειακή πτώση
Αντίθετα, οι αεροπορικές αφίξεις αποτυπώνονται με σαφήνεια. Το πρώτο τρίμηνο του 2025, 1,6 εκατομμύρια ταξιδιώτες έφτασαν αεροπορικώς στην Ελλάδα, με την Αθήνα να συγκεντρώνει το 73% του συνολικού αριθμού. Το Ελ. Βενιζέλος παρουσίασε αύξηση 5,9%, ενώ το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης ανέβηκε κατά 8,9%.
Παράλληλα όμως, τα περιφερειακά αεροδρόμια κατέγραψαν σοβαρές απώλειες, ιδιαίτερα σε δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Σαντορίνη και η Κέρκυρα. Ειδικά στις Κυκλάδες και τα Ιόνια Νησιά, οι μειώσεις κυμάνθηκαν από 35% έως και πάνω από 60%.
Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, παρ’ όλα αυτά αυξήθηκαν κατά 3,9% στο δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου, φτάνοντας τα 599 εκατομμύρια ευρώ. Εντυπωσιακή άνοδος καταγράφηκε από αγορές εκτός Ευρώπης, όπως οι ΗΠΑ (+51,2%). Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε μείωση, με τις εισπράξεις από τη Γαλλία να σημειώνουν πτώση 44,9% και από τη Γερμανία 4%.
Η συνολική εικόνα δείχνει πως η κατανάλωση κινείται σε θετική τροχιά, αλλά η γεωγραφία της ζήτησης αλλάζει.
Τουρισμός: Άνοδος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις
Σημαντική είναι η ανάπτυξη στον τομέα της βραχυχρόνιας φιλοξενίας. Οι καταχωρήσεις αυξήθηκαν σημαντικά το πρώτο τρίμηνο, με 213.000 καταλύματα τον Ιανουάριο και σχεδόν 1 εκατομμύριο διαθέσιμες κλίνες ως τον Μάρτιο. Η στροφή αυτή ενισχύει την ευελιξία του τουριστικού προϊόντος, αλλά δημιουργεί και νέες ανάγκες σε εποπτεία και ποιότητα.
Χρειαζόμαστε νέα εργαλεία μέτρησης
Η ελληνική Πολιτεία και οι φορείς του τουριστικού κλάδου καλούνται να διαμορφώσουν νέες μεθοδολογίες παρακολούθησης και αποτύπωσης των μετακινήσεων, ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις στη Σένγκεν. Η απουσία 5 εκατομμυρίων επισκεπτών από τις καταγραφές δεν σημαίνει πως αυτοί χάθηκαν – αλλά πως απλώς έγιναν αόρατοι για τα στατιστικά.
Το αφήγημα για την πορεία της Ελλάδας ως παγκόσμιου προορισμού πρέπει να εμπλουτιστεί με πιο έξυπνα, σύγχρονα εργαλεία που αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα πέρα από τα τελωνεία.
Πηγή: intronews.gr