Επέστρεψαν οι καλοκαιρινοί «πειρατές» των ελληνικών θαλασσών, οι περιβόητες μωβ μέδουσες, οι οποίες είχαν προκαλέσει «πονοκέφαλο» στους λουόμενους τα καλοκαίρια του 2022 και του 2023.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, αυτήν την καλοκαιρινή περίοδο υπάρχει έξαρση στις μωβ μέδουσες, καθώς υπάρχουν αναφορές για την παρουσία τους σε Χαλκίδα και βόρειο Ευβοϊκό.
«Η Βόρεια Εύβοια αντιμετωπίζει ήδη σοβαρό πρόβλημα, καθώς λειτουργεί σαν έξοδος του Παγασητικού προς τα ανοικτά. Ο ίδιος ο Παγασητικός συνεχίζει να έχει παρουσία της μέδουσας, κυρίως στις ανατολικές ακτές του. Η έξαρση έχει φτάσει μέχρι και τις Βόρειες Σποράδες, με επιβεβαιωμένες παρουσίες σε Σκιάθο και Σκόπελο», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας καλεί όσους κολυμπούν στις παραπάνω περιοχές «να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί», καθώς «αυτή τη στιγμή η έξαρση εξαπλώνεται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από τους αναμενόμενους».
Τι είναι οι μωβ μέδουσες
Όπως αναφέρει το biodiversitygr.eu, η μωβ μέδουσα (Pelagia noctiluca) είναι πελαγικό είδος και ζει σε τροπικά νερά.
Εντοπίζεται σε βάθη από 0 μέχρι 1.600 μέτρα.
Μέγιστο μήκος τα 12 εκατοστά σε διάμετρο με 4 πλοκάμια τροφής και 8 πλοκάμια (νηματοκλωστές) περιμετρικά της καμπάνας όπου αυτό το μήκος των πλοκαμιών μπορεί να φτάσει μέχρι 10 μέτρα (Perseus, Sterrer 1986) όταν τα απλώνουν για να τραφούν, ενώ όταν είναι νεαρές οι μέδουσες αυτά τα πλοκάμια δεν είναι μακρύτερα από τα πλοκάμια τροφής. Μπορεί να έχουν αναφερθεί ότι φτάνουν μέχρι 10 μέτρα, αλλά σπάνια τα βλέπουμε πάνω από 2 μέτρα.
Κυρίως τρέφεται με σάλπες, διάφορα χιτωνοφόρα, πλακτονικά καρκινοειδή και αυγά ψαριών.
Οι μεγαλύτεροι φυσικοί θηρευτές της μέδουσας είναι η Δερματοχελώνα, η Καρέτα καρέτα, ο Τόνος, ο Ξιφίας και το Φεγγαρόψαρο.
Όταν είναι νεαρή το χρώμα της είναι πορτοκαλό – καφέ και όταν ενηλικιώνεται παίρνει αυτό το έντονο πορφυρό-μωβ χρώμα.
Γιατί οι μωβ μέδουσες θεωρούνται επικίνδυνες
Οι μωβ μέδουσες θεωρούνται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στη Μεσόγειο. Το τσίμπημα τους είναι επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχουν.
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Οι εξάρσεις μεδουσών μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες οικονομικές δραστηριότητες, όπως κολύμβηση, ψάρεμα, τουρισμός, κλπ.
Συμπτώματα από επαφή με τη μέδουσα
Τα συμπτώματα μετά από επαφή – κέντρισμα από τη μωβ μέδουσα μπορεί να είναι:
- Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας που σας κέντρισε.
- Ναυτία
- Πτώση πίεσης
- Ταχυκαρδία
- Κεφαλαλγία
- Εμετός
- Διάρροια
- Σπασμός των βρόγχων
- Δύσπνοια
«Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως: υπόταση, βράχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης, έμετος, είναι επιβεβλημένη η ΑΜΕΣΗ διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο», αναφέρεται στον ίδιο ιστότοπο.
Τσίμπημα μωβ μέδουσας: Τι πρέπει να έχετε μαζί σας στην παραλία
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας προτείνει ένα ΚΙΤ Πρώτων βοηθειών για την παραλία. Όπως σημειώνει, καλό είναι να έχουμε τα παρακάτω μαζί μας στην παραλία για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το τσίμπημα της μέδουσας:
- Μια πλαστική κάρτα (π.χ. παλιά πιστωτική).
- Ένα τσιμπιδάκι.
- Ένα κυπελλάκι (π.χ. ουροσυλέκτης).
- Λίγο μαγειρική σόδα (αναλογία 1:1 με θαλασσινό νερό).
- Αντιισταμινικό χάπι.
- Κάποια κορτιζονούχα κρέμα όπως π.χ. fucicort
Τα βήματα φροντίδας
- Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
- Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυττάρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
- Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας
- Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
- Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
- Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).
- MHN τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ξύδι, ΟΥΤΕ γλυκό νερό, ΟΥΤΕ οινόπνευμα, ΟΥΤΕ αμμωνία.
Χρήσιμες συμβουλές
- Οι πολίτες καλούνται να κοιτάζουν τον καιρό και τους ανέμους πριν πάνε σε κάποια παραλία. Χρειάζεται να έχει αντίθετους ανέμους με την φορά της παραλία (π.χ. αν η παραλία έχει θέα προς τον Νότο, τότε για να μειώνεται η πιθανότητα να υπάρχουν μέδουσες πρέπει οι άνεμοι να κατεβαίνουν από τον Βορά, ώστε τον κυματισμό που δημιουργεί να τις διώχνει μακριά από τις παραλίες). Μια καλή ιστοσελίδα είναι το windy.com (υπάρχει και αντίστοιχη εφαρμογή για κινητά και tablets)
- Αν σε μια παραλία έχει πλαγκτόν, συνιστάται να αποφεύγουν οι πολίτες να κολυμπάνε, διότι οι μέδουσες τρέφονται με πλαγκτόν αλλά και τα κνιδοκύτταρα τους είναι μικρά, διαφανή και μπορούν να φτάσουν τα 10 μέτρα μήκος.
- Αν υπάρχει έντονο πρόβλημα με τις μωβ μέδουσες σε μια παραλία τότε συνιστάται οι πολίτες να μην ρισκάρουν να κολυμπήσουν και να φροντίζουν να έχουν πάντα κάποια αντισταμινική κρέμα μαζί τους ή κάποια κορτιζονούχα αλοιφή που μπορούν να προμηθευτούν από οποιοδήποτε φαρμακείο.
- Για κανέναν λόγο οι πολίτες δεν πρέπει να βγάζουν τις μέδουσες έξω για να τις θάψουν στην άμμο, λόγω του ότι μεταφέρεται το πρόβλημα έξω με πιθανότητα κάποιος να πατήσει έστω και τυχαία κάποια νηματοκύστη, αλλά και γιατί σε τέτοιες μεγάλες εξάρσεις όσες και να δουν οι πολίτες και να βγάλουν υπάρχουν και άλλες εκατοντάδες ή και χιλιάδες μέσα στην θάλασσα. Δεν πρόκειται να λυθεί έτσι το πρόβλημα.
- Καλούνται όλοι οι πολίτες που βλέπουν οποιαδήποτε μέδουσα να τραβάνε φωτογραφία (έστω και με το κινητό του) και να ανεβάζουν την καταγραφή στο inaturalist.org (η πλατφόρμα έχει εφαρμογή και για ios και android) βάζοντας το είδος μέδουσας (αν δεν γνωρίζουν το είδος ας τοποθετούν cnidaria), την ημερομηνία που την είδανε και την ακριβή τοποθεσία. Με αυτό τον τρόπο οι καταγραφές είναι ανοιχτές για να μελετηθούν από κάθε βιολόγο και ερευνητή αν χρειάζεται αυτά τα δεδομένα, όπως και για δημοσιογράφους για να ενημερώνουν τον κόσμο αλλά και για κάθε πολίτη που το επιθυμεί.
πηγή: ieidiseis.gr