Έξαρση στην παρατήρηση μωβ μέδουσας παρατηρείται αυτή την περίοδο στον Παγασητικό κόλπο και τις γύρω περιοχές. Μάλιστα, σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας η παρουσία τους ήταν μέχρι πρότινος υποτιμημένη. Ο λόγος είναι η χαμηλή συμμετοχή των πολιτών στις δημόσιες καταγραφές, κάτι που δημιούργησε μια στρεβλή εικόνα της πραγματικής κατάστασης, τονίζει το Παρατηρητήριο.
Όπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση, η έξαρση εξαπλώνεται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από τους αναμενόμενους. Υπάρχουν πλέον αξιόπιστες αναφορές:
Από Χαλκίδα και Βόρειο Ευβοϊκό, όπου όσο πιο βόρεια κοιτάμε, τόσο πιο έντονο φαίνεται το πρόβλημα
Η Βόρεια Εύβοια αντιμετωπίζει ήδη σοβαρό πρόβλημα, καθώς λειτουργεί σαν έξοδος του Παγασητικού προς τα ανοικτά
Ο ίδιος ο Παγασητικός συνεχίζει να έχει παρουσία της μέδουσας, κυρίως στις ανατολικές ακτές του
Η έξαρση έχει φτάσει μέχρι και τις Βόρειες Σποράδες, με επιβεβαιωμένες μεμονωμένες παρουσίες σε Σκιάθο και Σκόπελο
Το Παρατηρητήριο καλεί το κοινό να ανεβάζει τις καταγραφές στο δίκτυο iNaturalist όπου γίνεται επιβεβαίωση του είδους από ειδικούς και να είναι δημόσια διαθέσιμες για την επιστημονική κοινότητα και το ευρύ κοινό. Το iNaturalist δουλεύει ως app για κινητά και οι πληροφορίες μεταδίδονται άμεσα στο Παγκόσμιο Κέντρο Πληροφοριών Βιοποικιλότητας που δίνει ανοιχτή και ελεύθερη πρόσβαση πληροφοριών για δεδομένα βιοποικιλότητας.
Παράλληλα, παρατηρούνται ίδια σημάδια με την μεγάλη έξαρση της μωβ μέδουσας στη Μεσόγειο κατά την περίοδο 2020–2023. Αυτή τη στιγμή το Γιβραλτάρ αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη κατάσταση, ενώ εξάρσεις έχουν αναφερθεί επίσης σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, και Αδριατική.
Δείτε LIVE ΧΑΡΤΗ με την παρουσία των μεδουσών στις ελληνικές θάλασσες εδώ
Όπως μπορείτε να δείτε και στον παραπάνω χάρτη, η Βόρεια Εύβοια αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόβλημα καθώς λειτουργεί σαν έξοδος του Παγασητικού προς τα ανοικτά.
Η διαφορά μωβ και γαλάζιας μέδουσας:
Το τσίμπημα της γαλάζιας μέδουσας είναι πιο ήπιο, ενώ οι εξάρσεις της στην Ελλάδα είναι περιορισμένες σε σχέση με γειτονικές χώρες, και αποτελούν φυσικό και επαναλαμβανόμενο φαινόμενο.
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας τονίζει πως δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για “εισβολή” ούτε για “απειλή”. “Αν τη δείτε στη θάλασσα ή στην ακτή, παρατηρήστε την με ενδιαφέρον και σεβασμό”, αναφέρει.
Ακόμη, σημειώνεται πως οι μέδουσες που έχουν παρατηρηθεί στην Ηλεία και τις γύρω περιοχές, είναι κατά βάση γαλάζιες.
Οι πληροφορίες του ΕΟΔΥ:
Η μωβ μέδουσα ή τσούχτρα (επιστημονική ονομασία: Pelagia noctiluca) είναι μέδουσα της οικογένειας Πελαγίδες και το μόνο αναγνωρισμένο επί του παρόντος είδος στο γένος της. Η επιστημονική ονομασία προέρχεται από τα ελληνικά, πελαγία σημαίνει “θαλασσινός”, από τη λέξη πέλαγο, και στα λατινικά noctiluca είναι η συνδυαστική μορφή του nox “νύχτα” και lux σημαίνει φως – επομένως, η Pelagia noctiluca μπορεί να περιγραφεί ως ένας θαλάσσιος οργανισμός με την ικανότητα να λάμπει στο σκοτάδι (βιοφωταύγεια).
Απαντάται παγκοσμίως σε τροπικές και θερμές εύκρατες θάλασσες, αν και υπάρχουν υποψίες ότι καταγραφές από την περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού, η οποία περιλαμβάνει τη Μεσόγειο και τον Κόλπο του Μεξικού, αντιπροσωπεύουν στενά συγγενικά αλλά προς το παρόν μη αναγνωρισμένα είδη.
Ένα αρκετά μικρό και ποικιλόχρωμο είδος, τόσο τα πλοκάμια του όσο και η (ασυνήθιστο στις μέδουσες) καμπάνα καλύπτονται από κεντριά. Τα περιστατικά τσιμπήματος είναι κοινά, επώδυνα και τα συμπτώματα μπορεί να επιμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά γενικά δεν είναι επικίνδυνα.
Έχουν καταγραφεί σμήνη Pelagia noctiluca που εξαφανίζουν ολόκληρα ιχθυοτροφεία. Εξαιτίας αυτού, έχει γίνει ένα από τα πιο μελετημένα είδη μεδουσών.
Τα συμπτώματα του τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα μετά από επαφή – τσίμπημα από την μέδουσα μπορεί να είναι πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως: υπόταση , βράχος φωνής , εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης, έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Σε περίπτωση που σάς τσιμπήσει μωβ μέδουσα:
Απομακρύνετε τα τυχόν κολλημένα στο σώμα σας πλοκάμια. Όχι όμως με γυμνά χέρια, διότι αυτό θα οδηγήσει σε κόλλημα των πλοκαμιών στα χέρια και μεταφορά του ερεθισμού εκεί.
Ξεπλύνετε την περιοχή του τσιμπήματος με άφθονο θαλασσινό νερό. Αν δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος, γεμίστε τη χούφτα σας με άμμο και τρίψτε το σημείο του σώματος που είναι κολλημένα τα πλοκάμια της τσούχτρας. Μη χρησιμοποιείτε γλυκό νερό, διότι μπορεί να ενεργοποιήσει κεντριά που έχουν μείνει στο δέρμα.
Τοποθετείστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο ή κρύες κομπρέσες. Αυτό περιορίζει τα τοπικά φαινόμενα από το δέρμα.
Αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο κρέμα. Περιορίζει την τοπική φλεγμονώδη αντίδραση και ανακουφίζει γρήγορα από το τσούξιμο και την φαγούρα.
Πάρτε κάποιο χάπι αντιισταμινικό. Με τα αντιισταμινικά αντιμετωπίζονται συστηματικότερα συμπτώματα όπως ο κνησμός. Η ανάγκη για φάρμακα τέτοιου είδους είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση του προσβληθέντος δέρματος.
Τέλος αν τα συμπτώματα είναι έντονα και ιδιαίτερα αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων, μπορεί να χρειασθεί κάποια ένεση κορτιζόνης. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να πάτε στο νοσοκομείο ή να επισκεφθείτε κάποιο Κέντρο Υγείας.
Εν γένει ο όρος “τσούχτρα” ταυτίζεται με τη μέδουσα, εφόσον ο συγκεκριμένος όρος αναφέρεται στα είδη μεδουσών που προκαλούν “τσούξιμο” (εξ ου και ο όρος τσούχτρα) κατά την επαφή τους με το ανθρώπινο σώμα. Επομένως περιλαμβάνει εκείνα τα είδη τα οποία μπορούν να προκαλέσουν κνησμό σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος μας με τα οποία έρχονται σε επαφή και ενδεχομένως αλλεργικές και άλλες αντιδράσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι μωβ μέδουσες αναπαράγονται σε θερμοκρασίες νερού μεταξύ 16-27°C. Η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού τους καλοκαιρινούς μήνες, σε συνδυασμό με άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (π.χ. έντονες βροχοπτώσεις ιδιαίτερα κατά την περίοδο της άνοιξης), οδηγεί σε αυξημένο πληθυσμό. Επίσης, έχει σχέση με τη μείωση του βαθμού θήρευσής τους από διάφορα πελαγικά ψάρια για τα οποία αποτελεί σημαντική τροφή εξαιτίας της υπεραλίευσης. Η παρουσία των μεδουσών δεν έχει άμεση σχέση με τη οργανική ρύπανση, όπως σημειώνει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών.