Η δυνατότητα των γυναικών να αποφασίζουν οι ίδιες πότε θα γίνουν μητέρες έχει μεταμορφώσει τον χάρτη της αναπαραγωγικής υγείας. Οι απαιτήσεις των σπουδών, η επαγγελματική πορεία, οι οικονομικές συνθήκες, αλλά και οι αλλαγές στην κοινωνική πραγματικότητα οδηγούν ολοένα και περισσότερες γυναίκες στο να αναβάλλουν τη δημιουργία οικογένειας.
Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και από τα διεθνή δεδομένα: σύμφωνα με έκθεση του Εθνικού Κέντρου Στατιστικών Υγείας των ΗΠΑ (2023), οι γεννήσεις από γυναίκες άνω των 40 ετών ξεπέρασαν για πρώτη φορά τις γεννήσεις από έφηβες. Παράλληλα, στις ηλικίες κάτω των 30 καταγράφεται σταθερή μείωση των γεννήσεων, αποτυπώνοντας μια δεκαετή αλλαγή στη χρονική μετάθεση της μητρότητας.
Όμως η βιολογία δεν ακολουθεί αυτόν τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Η γονιμότητα βρίσκεται στο απόγειό της στα 20s, μειώνεται σταδιακά μετά τα 30 και υποχωρεί σημαντικά μετά τα 35. Μια γυναίκα 30 ετών έχει περίπου 20% πιθανότητα σύλληψης ανά κύκλο, ενώ στα 40 το ποσοστό πέφτει κάτω από 5%. Το χάσμα ανάμεσα στη σύγχρονη ζωή και στη λειτουργία του γυναικείου οργανισμού είναι αυτό που έφερε στο προσκήνιο τη λύση της κατάψυξης ωαρίων.
Η τεχνολογία που επέτρεψε τη μεγάλη αλλαγή
Η μέθοδος της υαλοποίησης (vitrification) έκανε την κατάψυξη ωαρίων ιδιαίτερα ασφαλή και αποτελεσματική. Τα ποσοστά επιβίωσης μετά την απόψυξη ξεπερνούν πλέον το 90%, ενώ η πιθανότητα εγκυμοσύνης με αποψυγμένα ωάρια μπορεί να αγγίξει και πάνω από 50%, ανάλογα με την ηλικία στην οποία έγινε η λήψη.
Οι σύγχρονες ορμονικές θεραπείες θεωρούνται ασφαλείς και, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν έχει αποδειχθεί συσχέτιση της φαρμακευτικής διέγερσης με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Γιατί όλο και περισσότερες γυναίκες στρέφονται στην κατάψυξη ωαρίων
Ο Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος Δρ. Νικόλαος Σκαρτάδος εξηγεί ότι η μέθοδος δίνει «ένα παράθυρο ευκαιρίας» στις γυναίκες που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αποκτήσουν άμεσα παιδιά. Κάποιες εστιάζουν στην καριέρα, άλλες δεν έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο, ενώ πολλές επιλέγουν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους για το μέλλον χωρίς να νιώθουν πίεση από το βιολογικό ρολόι.
Αρχικά, η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε για γυναίκες που επρόκειτο να υποβληθούν σε θεραπείες, όπως χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, οι οποίες επηρεάζουν τη λειτουργία των ωοθηκών. Σήμερα, όμως, η κατάψυξη ωαρίων έχει εξελιχθεί σε επιλογή για κάθε γυναίκα που θέλει να εξασφαλίσει καλύτερες πιθανότητες μελλοντικής τεκνοποίησης.
Η ηλικία που κάνει τη διαφορά
Ο ρόλος της ηλικίας είναι κρίσιμος. «Όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας, ειδικά μετά τα 35, τόσο μειώνεται η ποιότητα των ωαρίων», σημειώνει ο Δρ. Σκαρτάδος. Η υποβάθμιση της ποιότητας συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο χρωμοσωμικών ανωμαλιών, αποβολών και δυσκολίας σύλληψης.
Οι διεθνείς οδηγίες ορίζουν ως ιδανική ηλικία για κατάψυξη ωαρίων το διάστημα 25–36 ετών, όταν η ποιότητα είναι υψηλή και η πιθανότητα μελλοντικής εγκυμοσύνης μεγαλύτερη.
Τα ποσοστά επιτυχίας σήμερα
Με τη βοήθεια της τεχνολογίας της εξωσωματικής, η κατάψυξη ωαρίων έχει ωριμάσει ως διαδικασία. Τα ωάρια διατηρούνται σε εξαιρετική κατάσταση μετά την απόψυξη και χρησιμοποιούνται με επιτυχία στη διαδικασία της γονιμοποίησης.
«Σήμερα μιλάμε για ποσοστά εγκυμοσύνης πάνω από 50% μετά από γονιμοποίηση αποψυγμένων ωαρίων», αναφέρει ο γιατρός, επιβεβαιώνοντας την αξιοπιστία της μεθόδου.
Ποιες γυναίκες επιλέγουν τη διαδικασία
Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις είναι:
- γυναίκες που καθυστερούν τη μητρότητα για κοινωνικούς ή επαγγελματικούς λόγους
- γυναίκες που δεν βρίσκονται σε σταθερή σχέση
- ασθενείς που αντιμετωπίζουν καρκίνο ή άλλες παθήσεις που ενδέχεται να επηρεάσουν τη γονιμότητα
- γυναίκες με οικογενειακό ή ιατρικό ιστορικό πρώιμης ωοθηκικής ανεπάρκειας
Η κατάψυξη ωαρίων έχει πλέον δύο όψεις: την «κοινωνική» και την «ιατρική», με τη ζήτηση και στις δύο περιπτώσεις να αυξάνεται σταθερά.
Ένα εργαλείο ελευθερίας και επιλογής
Η κατάψυξη ωαρίων θεωρείται μία από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της σύγχρονης αναπαραγωγικής ιατρικής. Δίνει στις γυναίκες τη δυνατότητα να σχεδιάσουν το μέλλον τους με τον δικό τους ρυθμό, χωρίς να νιώθουν ότι ο χρόνος περιορίζει τις επιλογές τους.
Με την τεχνολογία να εξελίσσεται και τα ποσοστά επιτυχίας να αυξάνονται, η κατάψυξη ωαρίων αποτελεί σήμερα μια επιλογή που δεν προσφέρει μόνο επιστημονική ασφάλεια, αλλά και συναισθηματική ελευθερία – μια γέφυρα ανάμεσα στις ανάγκες του σήμερα και τα όνειρα του αύριο.
Διαβάστε ακόμα: Νέα μελέτη αποκαλύπτει: Τι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας δεκαετίες αργότερα