Η αίσθηση μόνιμης κόπωσης, ακόμη κι όταν δεν υπάρχει έντονη σωματική δραστηριότητα, συνδέεται όλο και πιο συχνά με μια καθημερινή συνήθεια: το συνεχές σκρολάρισμα στο κινητό. Η αυτόματη κίνηση να κοιτάμε την οθόνη –στο φανάρι, στο ασανσέρ, πριν κοιμηθούμε– έχει εξελιχθεί σε έναν βιοχημικό εθισμό που εξαντλεί τις γνωστικές αντοχές του εγκεφάλου.
110 φορές την ημέρα: Η αλήθεια για το πόσο συχνά κοιτάμε το κινητό
Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι τσεκάρουν το τηλέφωνό τους περίπου 10 φορές την ημέρα.
Οι μελέτες δείχνουν κάτι τελείως διαφορετικό:
Έως 110 ξεκλειδώματα ημερησίως, σύμφωνα με τα Πανεπιστήμια Nottingham Trent και Keimyung.
Οι millennials ανοίγουν το κινητό κάθε 10–20 λεπτά, σύμφωνα με τον ψυχολόγο Larry Rosen.
Κάθε ειδοποίηση –ακόμη κι αν δεν την ανοίξουμε– πυροδοτεί μια μικρή έκρηξη κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.
Ντοπαμίνη εναντίον κορτιζόλης: Ο μηχανισμός του εθισμού
Η Anna Lembke, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Stanford, εξηγεί ότι τα smartphones ενεργοποιούν τους ίδιους κυκλους ανταμοιβής με ουσίες που προκαλούν εξάρτηση.
Ο φαύλος κύκλος:
Παίρνουμε μία δόση ντοπαμίνης όταν τσεκάρουμε την οθόνη.
Όταν δεν έχουμε πρόσβαση, ο εγκέφαλος βιώνει στέρηση.
Η αναμονή ειδοποίησης αυξάνει την κορτιζόλη.
Η κορτιζόλη μάς ωθεί να ξανακοιτάξουμε την οθόνη για «ανακούφιση».
Το αποτέλεσμα είναι η συνεχής εναλλαγή μεταξύ μικρών «ανεβασμάτων» και στιγμιαίων «πεινών», κάτι που εξαντλεί τη νευρική ενέργεια.
Πλήγμα στην παραγωγικότητα
Ο Gerald Weinberg έδειξε ότι η συνεχής διακοπή συγκέντρωσης μειώνει την παραγωγικότητα έως και 80%.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το εύρημα της Gloria Mark (University of California):
Μετά από κάθε διακοπή χρειάζονται 25 λεπτά για να επανέλθει η πλήρης συγκέντρωση.
Το multitasking που προκαλεί το κινητό δεν είναι πραγματικό multitasking· είναι συνεχής διάσπαση.
Ο «εχθρός» δίπλα στο μαξιλάρι
Έρευνα δείχνει ότι 8 στους 10 κοιμούνται με το κινητό μέσα στο υπνοδωμάτιο.
Το αποτέλεσμα:
Ο εγκέφαλος παραμένει σε κατάσταση αναμονής.
Ο ύπνος γίνεται πιο ρηχός.
Η επόμενη ημέρα ξεκινά με ήδη μειωμένα αποθέματα ενέργειας.
Τι μπορούμε να κάνουμε
– Απενεργοποίηση push ειδοποιήσεων.
– Τοποθέτηση του κινητού εκτός υπνοδωματίου.
– Χρονικά όρια χρήσης, ειδικά σε apps που προκαλούν παρατεταμένο σκρολάρισμα.
– Συνειδητή παύση: 2–3 στιγμές μέσα στη μέρα χωρίς οθόνες.
Το κινητό είναι εργαλείο, όχι προέκταση του νευρικού συστήματος. Η υπερβολική χρήση του δεν «τρώει» χρόνο, αλλά κυρίως νοητική ενέργεια, αφήνοντας τον εγκέφαλο μόνιμα κουρασμένο.
Διαβάστε ακόμα: Αυγά και χοληστερίνη: Μύθος ή πραγματικότητα; Πώς επηρεάζει η καθημερινή κατανάλωση