Το αίσθημα κόπωσης είναι κάτι που όλοι έχουμε βιώσει. Μια απαιτητική ημέρα, λίγες ώρες ύπνου ή αυξημένο άγχος αρκούν συχνά για να νιώσουμε εξάντληση. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η κόπωση δεν είναι απλώς παροδική, αλλά αποτελεί ένδειξη ότι κάτι βαθύτερο συμβαίνει στον οργανισμό.
Αν αισθάνεστε κουρασμένοι ακόμη και όταν κοιμάστε αρκετά ή αν η κόπωση επιμένει χωρίς εμφανή λόγο, αξίζει να δώσετε προσοχή.
Φυσιολογική ή παθολογική κόπωση;
Σύμφωνα με την Βαλέρια Εμινίδου, Επιμελήτρια Παθολόγο στο Τμήμα Διεθνών Ασθενών του Metropolitan Hospital, η κόπωση μπορεί να χωριστεί σε δύο βασικές κατηγορίες.
Η φυσιολογική κόπωση εμφανίζεται μετά από σωματική ή πνευματική καταπόνηση, έλλειψη ύπνου ή έντονη καθημερινή δραστηριότητα. Συνήθως υποχωρεί με ξεκούραση, ποιοτικό ύπνο και σωστή διατροφή.
Αντίθετα, η παθολογική κόπωση είναι πιο έντονη και παρατεταμένη, δεν βελτιώνεται εύκολα με την ανάπαυση και συχνά επηρεάζει τη συγκέντρωση, τη διάθεση και τη λειτουργικότητα στην καθημερινότητα.
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό;
Δεν χρειάζεται κάθε αίσθημα κόπωσης να προκαλεί ανησυχία. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ζητήσετε ιατρική αξιολόγηση όταν:
- η κόπωση διαρκεί περισσότερο από 2–3 εβδομάδες χωρίς προφανή αιτία
- δεν βελτιώνεται παρά τον επαρκή ύπνο και την ξεκούραση
- συνοδεύεται από ακούσια απώλεια βάρους, πυρετό ή νυχτερινές εφιδρώσεις
- εμφανίζεται μαζί με δύσπνοια, πόνο στο στήθος ή ταχυπαλμίες
- συνδυάζεται με αναιμία ή σημάδια αιμορραγίας
- περιορίζει σημαντικά την καθημερινή ζωή και τις δραστηριότητες
- συνοδεύεται από έντονες μεταβολές στη διάθεση, όπως παρατεταμένη θλίψη ή απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που παλαιότερα σας ευχαριστούσαν
Ποιοι παράγοντες μπορεί να προκαλούν κόπωση;
Η κόπωση μπορεί να οφείλεται σε πολλούς διαφορετικούς λόγους, που συχνά συνυπάρχουν.
Σωματικά ή οργανικά αίτια
- Έλλειψη ή κακή ποιότητα ύπνου (π.χ. υπνική άπνοια)
- Αφυδάτωση
- Κακή ή ανεπαρκής διατροφή
- Έντονη σωματική καταπόνηση
- Χρόνια νοσήματα (σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοπάθειες, ΧΑΠ, νεφρική ή ηπατική νόσος)
- Αιματολογικές διαταραχές, όπως αναιμία
- Ορμονικές διαταραχές (υποθυρεοειδισμός, νόσος Addison)
- Οξείες ή χρόνιες λοιμώξεις
- Παρενέργειες φαρμάκων ή κατάχρηση ουσιών (αλκοόλ, καφεΐνη κ.ά.)
Ψυχολογικοί παράγοντες
- Χρόνιο άγχος και στρες
- Κατάθλιψη
- Σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout)
Παράγοντες τρόπου ζωής και περιβάλλοντος
- Έντονο εργασιακό πρόγραμμα και έλλειψη ανάπαυσης
- Κακές συνθήκες ύπνου (φως, θόρυβος, ακατάλληλη θερμοκρασία)
- Έκθεση σε τοξικό ή επιβαρυμένο εργασιακό περιβάλλον
- Ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, όπως υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης ή πρόχειρου φαγητού
Τι πρέπει να θυμάστε
Η κόπωση αποτελεί συχνά φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ξεκούραση, ο καλός ύπνος και η φροντίδα της γενικής υγείας αρκούν για την αποκατάστασή της.
Όταν όμως είναι επίμονη, ανεξήγητη ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, δεν πρέπει να αγνοείται. Η έγκαιρη αξιολόγηση από ειδικό μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση, εξασφαλίζοντας καλύτερη ποιότητα ζωής και υγεία.
Διαβάστε ακόμα: Φλέμα στον λαιμό: Από τι προκαλείται, πώς φεύγει και τι «λέει» το χρώμα του για την υγεία σας