Το 2025 αποτέλεσε μια χρονιά έντονης προσαρμογής για τους Έλληνες καταναλωτές, καθώς η παρατεταμένη ακρίβεια συνέχισε να πιέζει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Παρά τη σχετική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, οι τιμές βασικών αγαθών και υπηρεσιών παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα, οδηγώντας σε αναδιάταξη των καταναλωτικών προτεραιοτήτων.
Η κατανάλωση επικεντρώθηκε κυρίως στην κάλυψη θεμελιωδών αναγκών – διατροφή, στέγαση και ενέργεια – ενώ περιορίστηκαν σημαντικά οι δαπάνες που θεωρούνται δευτερεύουσες. Σε αυτό το περιβάλλον, οι καταναλωτές υιοθέτησαν πιο συγκρατημένες και πειθαρχημένες πρακτικές, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην τιμή, στη σύγκριση επιλογών και στην αναζήτηση προσφορών.
Η ακρίβεια ως «μόνιμη συνθήκη»
Όπως επισημαίνει ο Γεώργιος Μπάλτας, καθηγητής του Τμήματος Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας του Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 2025 δεν χαρακτηρίστηκε από θεαματικές ανατροπές, αλλά από τη μονιμοποίηση των συνεπειών της ακρίβειας στην καθημερινότητα των πολιτών.
Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου–Νοεμβρίου 2025 διαμορφώθηκε στο 2,5%, έναντι 2,7% για το 2024. Ωστόσο, η σωρευτική αύξηση των τιμών από το 2021 έως το 2025 έφτασε το 17,3%, με ακόμα μεγαλύτερες επιβαρύνσεις σε κρίσιμους κλάδους, γεγονός που ενίσχυσε το αίσθημα ότι το κόστος ζωής δεν επέστρεψε ποτέ στα προ κρίσης επίπεδα.
Στροφή σε φθηνότερες επιλογές
Σύμφωνα με έρευνες, όπως η ετήσια μελέτη αγοραστικής συμπεριφοράς του Εργαστηρίου Μάρκετινγκ του ΟΠΑ, οι βασικές προσαρμογές των καταναλωτών περιλάμβαναν:
- μείωση της συνολικής κατανάλωσης
- στροφή σε οικονομικότερα προϊόντα και καταστήματα
- αυξημένη αναζήτηση προσφορών και εκπτώσεων
Ιδιαίτερα στον κλάδο των τυποποιημένων προϊόντων, ενισχύθηκε η επιλογή προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία προσφέρουν χαμηλότερο και πιο προβλέψιμο κόστος. Εκτιμάται ότι στο τέλος του 2025 το μερίδιο δαπάνης της ιδιωτικής ετικέτας στα σούπερ μάρκετ ανήλθε στο 27%–28%, υψηλότερο από το 2024, γεγονός που υποδηλώνει μια διαρθρωτική μετατόπιση της καταναλωτικής συμπεριφοράς.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Μπάλτας, «πολλοί καταναλωτές δεν αναζητούν πλέον απλώς μια καλή τιμή, αλλά μια τιμή που μπορούν να αντέξουν».
Στέγαση και ενέργεια: οι μεγάλοι «πονοκέφαλοι»
Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του καταναλωτικού περιβάλλοντος έπαιξε και η αγορά ακινήτων. Οι τιμές κατοικιών συνέχισαν την ανοδική τους πορεία, ξεπερνώντας τη χρηματοδοτική δυνατότητα ακόμη και υψηλά αμειβόμενων εργαζομένων, ενώ τα ενοίκια απορροφούν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος.
Παράλληλα, το υψηλό κόστος ενέργειας συνέχισε να επιβαρύνει τόσο άμεσα τα νοικοκυριά, μέσω λογαριασμών και καυσίμων, όσο και έμμεσα, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής και τις τελικές τιμές λιανικής.
Τι περιμένουμε για το 2026
Για το 2026, οι προσδοκίες συγκλίνουν σε ένα πιο σταθερό οικονομικό περιβάλλον, με πιθανή περαιτέρω αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων, κυρίως λόγω της υποχώρησης του ενεργειακού κόστους. Αν η τάση αυτή παγιωθεί, αναμένεται σταδιακή εξομάλυνση των τιμών και περιορισμός της αβεβαιότητας.
Ωστόσο, η καταναλωτική συμπεριφορά δύσκολα θα επιστρέψει στα πρότυπα του παρελθόντος. Η εμπειρία της ακρίβειας έχει ενσωματωθεί στη νοοτροπία των νοικοκυριών, διατηρώντας στοιχεία σύνεσης και αυξημένης ευαισθησίας στην τιμή.
Συμπέρασμα
Το 2025 δεν ήταν μια χρονιά μεγάλων σοκ, αλλά μια περίοδος σταθερότητας που άλλοι βίωσαν ως ηρεμία και άλλοι ως στασιμότητα. Η σταθερότητα αυτή, ωστόσο, δημιουργεί το έδαφος για συγκρατημένη αισιοδοξία. Όπως σημειώνει ο κ. Μπάλτας, το 2026 μπορεί να είναι καλύτερο, όχι από μόνο του, αλλά μόνο αν υπάρξει συνειδητή προσπάθεια και δράση προς αυτή την κατεύθυνση.
Διαβάστε ακόμα: Ετήσια άδεια: Τι ισχύει αν δεν τη λάβεις και τι αλλάζει από το 2026