Ο Χένρι Κίσινγκερ, ο οποίος απεβίωσε χθες σε ηλικία 100 ετών, αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους πολιτικούς, διπλωμάτες και ακαδημαϊκούς του προηγούμενου αιώνα, ενώ θεωρείται ως ο «αρχιτέκτονας» της αμερικανικής realpolitik. Μετά από δεκαετίες, το όνομα του εξακολουθεί να προκαλεί συζητήσεις, σχετικά με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στα τέλη του 20ου αιώνα.
Ο συγγραφέας των βιβλίων «Διπλωματία» και «Παγκόσμια Τάξη» ασκούσε ως τον θάνατό του τεράστια πολιτική επιρροή, ενώ σημαντικός ήταν και ο ρόλος που διαδραμάτισε στην εξέλιξη του Κυπριακού ζητήματος.
«Μία χώρα που απαιτεί ηθική τελειότητα στην εξωτερική της πολιτική, δεν θα επιτύχει ούτε τελειότητα, ούτε ασφάλεια», δήλωσε κάποτε χαρακτηριστικά, μια φράση που αποτυπώνει τον κυνικό τρόπο σκέψης του.
Ο Κίσινγκερ μετατράπηκε σε παγκόσμια μορφή της διπλωματίας, όταν επί Ρίτσαρντ Νίξον ανέλαβε καθήκοντα συμβούλου εθνικής ασφαλείας και κατόπιν υπουργού Εξωτερικών, τα οποία κατείχε από το 1973 ως το 1975, ενώ παρέμεινε Υπουργός Εξωτερικών ως το 1977, επί προεδρίας Τζέραλντ Φορντ.
Βασικός εκφραστής της realpolitik, χρησιμοποίησε τη διπλωματία για να προωθήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ακολούθησε δυναμικά την πολιτική της αποκλιμάκωσης με τη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα του Μάο, όπου με άκρα μυστικότητα προετοίμασε την ιστορική επίσκεψη του προέδρου Νίξον στο Πεκίνο, το 1972.
Διεξήγαγε, επίσης, με άκρα μυστικότητα, διαπραγματεύσεις, για να τερματιστεί ο πόλεμος του Βιετνάμ, ενώ, μετά τις συμφωνίες ειρήνης του Παρισιού, βραβεύτηκε με Νόμπελ Ειρήνης, με τη βράβευσή του να θεωρείται μέχρι σήμερα ως η πλέον αμφιλεγόμενη στην ιστορία.
Οι επικριτές του Χένρι Κίσινγκερ για χρόνια απαιτούσαν να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου, με σημείο αιχμής τη δράση της CIA στη Λατινική Αμερική και την καταστολή των αριστερών κινημάτων, περιλαμβανομένων του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1973 στη Χιλή, την κατάληψη της εξουσίας από τον Αουγούστο Πινοσέτ και τον θάνατο του σοσιαλιστή προέδρου, Σαλβαδόρ Αλιέντε. Από τους πιο έντονους επικριτές του, υπήρξε ο συγγραφέας και αρθρογράφος Κρίστοφερ Χίτσενς, που τον είχε χαρακτηρίσει ως «εγκληματία πολέμου».
Οι επικρίσεις εναντίον του συνεχίστηκαν και μετά την αποχώρησή του από το αξίωμα το 1977, ενώ ο ίδιος άσκησε κριτική στον Τζίμι Κάρτερ και στον Μπιλ Κλίντον για την εξωτερική τους πολιτική, αφού υποστηρίζε ότι οι δύο πρόεδροι επιδίωκαν πολύ γρήγορα βήματα προς την ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Τον Ιανουάριο 2023, πιστός ακόλουθος της ρεαλιστικής πολιτικής, τάχθηκε υπέρ της συνέχισης της υποστήριξης των ΗΠΑ στην Ουκρανία, καθώς, σύμφωνα με τον ίδιο, η χώρα της ανατολικής Ευρώπης πρέπει να ενταχθεί στο NATO, για λόγους ασφαλείας της Δύσης.
Ο ρόλος του Κίσινγκερ στην τουρκική εισβολή
Σημαντικός ήταν και ο ρόλος που διαδραμάτισε ο Χένρι Κίσινγκερ στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Το πραξικόπημα των συνταγματαρχών στην Κύπρο, τον Ιούλιο 1974, μπορούσε και να προβλεφθεί και να αποτραπεί, ωστόσο ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ αποφάσισε να ακολουθήσει την πιο ριψοκίνδυνη οδό για όλους, επιλέγοντας να τηρήσει στάση αναμονής, η οποία παρείχε το πρόσχημα για την τουρκική εισβολή.
Μετά την τουρκική εισβολή, οι επίσημες δηλώσεις του State Department χάραζαν μια ευνοϊκή στροφή υπέρ της τουρκικής εισβολής, ενώ στις συνομιλίες της Γενεύης, που άρχισαν μετά την κατάπαυση του πυρός, οι Αμερικανοί δεν συγκράτησαν τους Τούρκους, οι οποίοι λίγο αργότερα εξαπέλυσαν δεύτερη εισβολή στην Κύπρο.
Η αδρανής στάση των ΗΠΑ, τόσο πριν όσο και μετά την εισβολή, θεωρήθηκε από τον ευρύτερο ελληνικό πολιτικό χωρό ως μεροληπτικά ευνοϊκή υπέρ της Τουρκίας.
Οι ΗΠΑ ακολούθησαν κατά την κυπριακή κρίση μια νέα μέθοδο διπλωματίας για την αντιμετώπιση των κρίσεων, που θα μπορούσε να ονομαστεί ως «η πρακτική του να στρέφεσαι προς την κατεύθυνση του φανερού ή πιθανότερου νικητή σε μια διεθνή αναμέτρηση».
Ο τρόπος, με τον οποίο εφαρμόστηκε αυτό το είδος διπλωματίας, αποσκοπούσε στο να εξασφαλίσει στις ΗΠΑ την ευκαιρία να διατηρούν με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες κάποιας μορφής σχέση με τη νικήτρια πλευρά.
Σύμφωνα με τον Βαγγέλη Κουφουδάκη, οι ΗΠΑ, υπό τον Κίσινγκερ, κατάφεραν να μετατρέψουν την κρίση σε ευκαιρία, ακολουθώντας συνειδητά τη ριψοκίνδυνη οδό, με σκοπό την οριστική επίλυση του Kυπριακού.
Με την εμπλοκή στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο, την ανοχή των παραβιάσεων στην κατάπαυση του πυρός και της διεύρυνσης της τουρκικής εκστρατευτικής δύναμης, o συσχετισμός δυνάμεων είχε αμετάκλητα μεταβληθεί για κάθε μελλοντική διαπραγμάτευση γύρω από την Κύπρο και τώρα ήταν οι Ελληνοκύπριοι αυτοί που έπρεπε να προβούν σε παραχωρήσεις .
Οι ενέργειες της πολιτικής αυτής, κατά την κρίση του 1974, θα πρέπει να θεωρηθούν συνεπείς με την ψυχροπολεμική πολιτική των ΗΠΑ, οι οποίες προσπαθούσαν να προωθήσουν τα συμφέροντα των σημαντικότερων συμμάχων, Βρετανίας και Τουρκίας, θυσιάζοντας τα συμφέροντα του πιο αδύναμου συμμάχου, της Ελλάδας.
Πηγή: philenews.com