Οι συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη ήταν εξ αρχής στον αέρα. Οι αντιπροσωπείες των δύο πλευρών παρέμεναν άγνωστες μέχρι την τελευταία στιγμή, όπως και η ατζέντα της συνάντησης. Το εγχείρημα μοιάζει από την αρχή να εξυπηρετεί επικοινωνιακούς σκοπούς, στο πλαίσιο ενός «παιχνιδιού» προς «τέρψη» του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προωθεί και την συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου, και αυτό επιβεβαιώθηκε και από τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης.
Οι Ρώσοι ανακοίνωσαν τελικά μια ομολογουμένως χαμηλόβαθμη αντιπροσωπεία, καθώς στην Τουρκία όχι μόνο δεν ταξίδεψε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά ούτε και ο υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ενώ οι Ουκρανοί δεν έχουν γνωστοποιήσει ακόμη ποιοι τελικά θα τους εκπροσωπήσουν.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που βρίσκεται στην Άγκυρα για συνάντηση με τον Ερντογάν, διεμήνυσε πως δεν πρόκειται να ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη από τη στιγμή που δεν θα παραστεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο «μόνο υπεύθυνος για να λάβει αποφάσεις», όπως τόνισε.
Η Μόσχα ανακοίνωσε αρχικά πως οι συνομιλίες θα ξεκινούσαν στις 10:00 το πρωί της Πέμπτης, αλλά ούτε σε αυτό φαίνεται πως υπήρξε συμφωνία.
Σε μια προσπάθεια να διασωθεί το εγχείρημα, ο οικοδεσπότης Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πήρε την πρωτοβουλία να ζητήσει από τις δύο πλευρές μια αναβολή της συνάντησης για το απόγευμα, ώστε να ολοκληρώσει τη συνάντηση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Άγκυρα.
Όλα αυτά είναι απλώς μια παράσταση – μια προσομοίωση ειρηνευτικών συνομιλιών, αναφέρουν διεθνείς σχολιαστές, ενώ ένα πλήθος δημοσιογράφων και καμερών έχει συγκεντρωθεί έξω από το Ντολμάμπαχτσε στην Κωνσταντινούπολη, το μέρος που θεωρητικά θα διεξαχθούν οι συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Τα πάντα έξω από το παλάτι παραπέμπουν σε ένα σημαντικό γεγονός, όμως το ίδιο το γεγονός… αναβλήθηκε (προς ώρας) για το απόγευμα και κανείς δεν μπορεί να δηλώσει με βεβαιότητα πως θα πραγματοποιηθεί. Προς το παρόν οι πύλες του Ντολμάμπαχτσε παραμένουν ερμητικά κλειστές.
Μόσχα και Κίεβο ανταλλάσσουν προσβολές αντί για προτάσεις συμφωνίας
Οι τελευταίες δηλώσεις από Κίεβο και Μόσχα δείχνουν πάντως πως οι συνομιλίες θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε οριστικό ναυάγιο. Κατά την άφιξή του στην τουρκική πρωτεύουσα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε «θέατρο», «υποκατάστατα» και «διακοσμητική» τη ρωσική αντιπροσωπεία, τονίζοντας πως η τελική απόφαση για τις συνομιλίες θα ληφθεί μετά τη συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Απαντώντας στα σχόλιά του για τη ρωσική αντιπροσωπεία, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα χαρακτήρισε «κλόουν» και «αποτυχημένο» τον Ουκρανό πρόεδρο. «Ποιος χρησιμοποίησε τη λέξη ‘διακοσμητική’; Ένας κλόουν; Ένας αποτυχημένος; Ένα άτομο χωρίς καμία εκπαίδευση», σχολίασε. «Ποιος νομίζει ότι είναι;» διερωτήθηκε.
Από την πλευρά του ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ χαρακτήρισε τον Ζελένσκι «αξιολύπητο» επειδή απαίτησε από τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν να συμμετάσχει αυτοπροσώπως στις απευθείας συνομιλίες μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.
«Πρώτα απ’ όλα, ο Ζελένσκι είπε ότι απαίτησε να έρθει ο Πούτιν αυτοπροσώπως. Λοιπόν, είναι αξιολύπητος», δήλωσε ο Λαβρόφ σε ομιλία του σε διπλωμάτες στη Μόσχα, η οποία μεταδόθηκε από την ιστοσελίδα του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.
«Οι συνομιλίες Ρωσίας- Ουκρανίας είναι καταδικασμένες πριν καν ξεκινήσουν»
Ενδεικτικό του κλίματος είναι και ένα κεντρικό πολιτικό άρθρο του ρωσικού δικτύου RT, που προδικάζει την αποτυχία των συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. «Η συνάντηση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτύχει – για δύο βασικούς λόγους», αναφέρει και σημειώνει:
«Πρώτον. Δεν υπάρχουν συνθήκες για ουσιαστικές ειρηνευτικές συνομιλίες. «Η στρατηγική του Ζελένσκι είναι ξεκάθαρη: να καθησυχάσει τον Τραμπ όσο χρειάζεται για να αποφύγει επιπτώσεις, χωρίς όμως να δεσμευτεί σε καμία ουσιαστική συμφωνία. Ακόμη και σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, το Κίεβο δεν δείχνει καμία διάθεση για πραγματικές παραχωρήσεις.
Από τη ρωσική πλευρά, δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για συμμετοχή σε μια διαδικασία διαμεσολάβησης που φαίνεται να έχει ως στόχο να προσφέρει διπλωματική νίκη στον Τραμπ. Η Ρωσία διατηρεί ισχυρές θέσεις στο μέτωπο και συνεχίζει να σημειώνει εδαφικά κέρδη. Δεν έχει λόγο να συμφωνήσει σε εκεχειρία αυτή τη στιγμή.
Η προσέγγιση του Κρεμλίνου είναι ξεκάθαρη: να αξιολογήσει την ειλικρίνεια του Κιέβου μέσω διερευνητικών επαφών, αλλά να αποφύγει οποιαδήποτε δέσμευση πριν ολοκληρωθεί η στρατιωτική επιχείρηση με ευνοϊκούς όρους. Η Ρωσία θέλει να κερδίσει χρόνο – να «τελειώσει τη δουλειά» την άνοιξη και το καλοκαίρι και να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος.
Οι πρόσφατες ανταλλαγές τελεσιγράφων μεταξύ Κιέβου, Μόσχας και Ουάσινγκτον δεν συνιστούν διπλωματία – είναι πολιτικό παιχνίδι στα όρια της πρόκλησης. Κάθε πλευρά προσπαθεί να ωθήσει την άλλη στην απόρριψη των συνομιλιών, ώστε να εμφανιστεί ως ηθικά ανώτερη».
Δεύτερον. Από την αρχή του έτους, οι ΗΠΑ προσπαθούν να συγκεράσουν αντιφατικές απαιτήσεις, ελπίζοντας να συνθέσουν μια ειρηνευτική πρόταση. Ωστόσο, δεν έχει υπογραφεί καμία επίσημη συμφωνία, ούτε έχουν συσταθεί μηχανισμοί παρακολούθησης. Κάθε πλευρά έχει τη δική της εκδοχή για το τι σημαίνει «εκεχειρία». Το αποτέλεσμα; Ρητορική χωρίς αντίκρισμα.
Η προετοιμασία για την Κωνσταντινούπολη θυμίζει έντονα τις αποτυχημένες απόπειρες του παρελθόντος. Κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς περιλαμβάνει η ατζέντα. Δεν υπάρχει σαφήνεια ως προς το αντικείμενο των συνομιλιών, ούτε για το ποιοι τελικά θα συμμετάσχουν. Ο Ζελένσκι δηλώνει ότι θα παραστεί μόνο εάν μπορέσει να συναντηθεί απευθείας με τον Πούτιν – και μόνο για να συζητήσει την εκεχειρία των 30 ημερών. Ο Πούτιν, από την πλευρά του, φαίνεται αδιάφορος για τέτοιου είδους «θεατρική» διπλωματία και ίσως προτιμήσει να περιμένει ώσπου να υπάρξουν ουσιαστικές συνθήκες για συζήτηση συνθήκης».
Το «καλύτερο» και το «χειρότερο» σενάριο
Καταλήγοντας, το RT σημειώνει πως «οι αποστολές της Μόσχας και του Κιέβου μπορεί να έχουν ξεχωριστές συναντήσεις με Αμερικανούς και Τούρκους μεσολαβητές και θα φύγουν με μια αόριστη δέσμευση για συνέχιση των συνομιλιών. Στη χειρότερη, δεν θα υπάρξει καμία απευθείας επαφή – μόνο ανταλλαγές κατηγοριών για το ποιος ευθύνεται για τη νέα αποτυχία».
«Αν όλα κυλήσουν ομαλά, ίσως απλώς παραταθεί η «τεχνητή αναπνοή» της λεγόμενης ειρηνευτικής διαδικασίας. Αν όχι, μπορούμε να την κηρύξουμε επίσημα νεκρή. Οι συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης θα είναι άλλο ένα κεφάλαιο στο μακρύ, κυνικό θέατρο της διεθνούς διπλωματίας – όπου όλοι γνωρίζουν το τέλος του έργου πριν καν ξεκινήσει».