Για δεκαετίες, το καθημερινό ποτήρι κρασί θεωρούνταν δείγμα ισορροπίας και μάλιστα συνδεόταν με πιθανά οφέλη για την καρδιά. Ωστόσο, τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα φαίνεται να ανατρέπουν αυτή την αντίληψη.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση στο The ASCO Post, δύο μεγάλες μελέτες που παρουσιάστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες —η έκθεση της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής (NASEM) και η μελέτη “Alcohol Intake and Health” του υπουργείου Υγείας (HHS)— ρίχνουν νέο φως στο ερώτημα:
Υπάρχει τελικά ασφαλής ποσότητα αλκοόλ ή κάθε σταγόνα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου;
Αντικρουόμενα συμπεράσματα
Η έκθεση της NASEM υποστηρίζει ότι η μέτρια κατανάλωση (έως ένα ποτό ημερησίως για τις γυναίκες και δύο για τους άνδρες) δεν αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για αρκετούς τύπους καρκίνου —όπως του παχέος εντέρου ή του φάρυγγα— αλλά αυξάνει σαφώς τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ακόμη και σε μικρές ποσότητες.
Αντίθετα, η μελέτη Alcohol Intake and Health κατέληξε στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα:
καμία ποσότητα αλκοόλ δεν θεωρείται ασφαλής. Ακόμη και ένα ποτό την εβδομάδα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, ενώ η συχνή κατανάλωση σχετίζεται με καρκίνους του ήπατος, του στόματος, του λάρυγγα, του οισοφάγου και του παχέος εντέρου.
Η ίδια μελέτη ανέδειξε επίσης αυξημένα περιστατικά ηπατικών παθήσεων και τραυματισμών, χωρίς καμία ουσιαστική βελτίωση στη συνολική υγεία ή μακροζωία.
Η σχέση αλκοόλ και καρκίνου δεν είναι νέα
Η συσχέτιση αλκοόλ και καρκίνου έχει τεκμηριωθεί εδώ και δεκαετίες. Από τη δεκαετία του 1980, είναι γνωστό ότι η αιθανόλη και το παράγωγό της, η ακεταλδεΰδη, μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στο DNA και να λειτουργήσουν ως καρκινογόνες ουσίες.
Οι μελέτες δείχνουν μια γραμμική σχέση: όσο περισσότερο και όσο συχνότερα πίνει κανείς, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος.
Επιπλέον, σε άτομα που έχουν ήδη νοσήσει από καρκίνο, η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο υποτροπής και να μειώσει την αποτελεσματικότητα των θεραπειών.
Στοιχεία από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι το 2023, το 78% των καρκινοπαθών ανέφεραν κατανάλωση αλκοόλ, ενώ το 24% παραδέχτηκε επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης.
Μύθοι και πραγματικότητα για τα “οφέλη” του αλκοόλ
Ο διαδεδομένος ισχυρισμός ότι το κόκκινο κρασί προστατεύει την καρδιά οφείλεται κυρίως στα αντιοξειδωτικά συστατικά του, όπως οι πολυφαινόλες.
Όμως, τα ίδια συστατικά βρίσκονται σε πολλά τρόφιμα —όπως τα σταφύλια, τα μούρα και το ελαιόλαδο— χωρίς τις βλαβερές συνέπειες του αλκοόλ.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είναι κατηγορηματική:
«Δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ για την υγεία».
Η θέση αυτή υποστηρίζεται πλέον και από διεθνείς αντικαρκινικούς οργανισμούς, που βλέπουν το αλκοόλ όχι μόνο ως παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου, αλλά και ως ανασταλτικό παράγοντα στην ανάρρωση.
Ζήτημα διαφάνειας και επιστημονικής ανεξαρτησίας
Η διαφωνία μεταξύ των δύο εκθέσεων δεν περιορίζεται στα επιστημονικά δεδομένα, αλλά αγγίζει και ζητήματα αμεροληψίας και διαφάνειας.
Κριτικοί της έκθεσης της NASEM επισήμαναν ότι ορισμένα μέλη της επιτροπής είχαν οικονομικούς δεσμούς με τη βιομηχανία αλκοόλ, ενώ η απόσυρση της δεύτερης μελέτης από το Υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ προκάλεσε υποψίες πολιτικής παρέμβασης.
Η ανάγκη για ανεξάρτητη, τεκμηριωμένη επιστημονική έρευνα είναι πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς οι οδηγίες δημόσιας υγείας πρέπει να στηρίζονται στην αλήθεια και όχι σε πιέσεις συμφερόντων.
Η σημασία της σωστής ενημέρωσης
Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν επιβιώσει από καρκίνο στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 26 εκατομμύρια έως το 2040. Για αυτούς, αλλά και για το σύνολο του πληθυσμού, η ενημέρωση σχετικά με τη διατροφή και την κατανάλωση αλκοόλ είναι κρίσιμη για την πρόληψη και τη μακροχρόνια υγεία.
Συμπέρασμα:
Η επιστήμη συγκλίνει ολοένα και περισσότερο στην άποψη ότι δεν υπάρχει “ασφαλής” ποσότητα αλκοόλ.
Ακόμη και η «μέτρια κατανάλωση» ενδέχεται να αυξάνει τον κίνδυνο για ορισμένους καρκίνους, ενώ τα υποτιθέμενα οφέλη του μπορούν να καλυφθούν πλήρως από μια ισορροπημένη διατροφή χωρίς αλκοόλ.
Διαβάστε ακόμα: Καρκίνος του πνεύμονα: Τι ρόλο παίζει ο ταχυδρομικός κώδικας – Τα ευρήματα ελληνικής μελέτης