Το σοκαριστικό περιστατικό στο Κορωπί, όπου ένας 22χρονος νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση στο «Γ. Γεννηματάς» αφού κατάπιε αμάσητο χάμπουργκερ στο πλαίσιο μιας «δοκιμασίας» μεταξύ φίλων, επαναφέρει στο προσκήνιο τον ύπουλο κίνδυνο των διαδικτυακών και μη challenges. Πρόκειται για έναν «παιχνιδιάρικο» μανδύα που πολλές φορές κρύβει πίσω του ακραίο ρίσκο – και, δυστυχώς, όχι σπάνια, τραγικές συνέπειες.
Γιατί τα νέα άτομα μπαίνουν σε επικίνδυνα challenges
«Τα νεαρά άτομα και κυρίως οι έφηβοι βλέπουν τα challenge σαν μέσο επιβεβαίωσης», εξηγεί στο CNN Greece η Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου, τονίζοντας ότι ο οικογενειακός και κοινωνικός περίγυρος παίζει καταλυτικό ρόλο.
Η ανάγκη για αποδοχή, η πίεση από συνομηλίκους και η χαμηλή αυτοεκτίμηση συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα, ειδικά σε άτομα που δεν έχουν ακόμη σχηματίσει ολοκληρωμένη προσωπικότητα. «Η έλλειψη σχέσης με τους γονείς, η απουσία στήριξης και η ανεπαρκής γονική εποπτεία μπορούν να οδηγήσουν ένα ευάλωτο νεαρό άτομο στην παγίδα των challenges», προσθέτει.
Η απομόνωση, το άγχος και ο ρόλος των social media
Τα παιδιά και οι έφηβοι που βιώνουν απομόνωση, άγχος, κατάθλιψη ή δέχονται bullying είναι ακόμη πιο ευάλωτα. «Αναζητούν έντονες εμπειρίες, γρήγορη αναγνώριση και στρέφονται στα social media για να νιώσουν ότι ανήκουν κάπου», επισημαίνει η κ. Καππάτου.
Η ανασφάλεια, η ανάγκη για «like» και η πίεση της διαδικτυακής κοινότητας δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο που ενισχύεται από την έλλειψη ψηφιακής εκπαίδευσης στους γονείς. «Οι γονείς πολλές φορές μένουν απλοί παρατηρητές, χωρίς να καταλαβαίνουν τι πραγματικά συμβαίνει», σημειώνει.
Αγόρια και κορίτσια: Διαφορετικοί κίνδυνοι
Σύμφωνα με μελέτες, τα αγόρια εμπλέκονται ευκολότερα σε επικίνδυνες συμπεριφορές, εκφοβισμό και προσπάθειες που απαιτούν ρίσκο, καθώς επηρεάζονται εντονότερα από την παρέα.
Τα κορίτσια, αντίθετα, εμφανίζουν υψηλότερη κατάχρηση των social media, τα οποία χρησιμοποιούν κυρίως για επικοινωνία, με έμφαση στο πώς γίνονται αντιληπτά από το ψηφιακό περιβάλλον.
Πώς μπορούν να προστατευθούν τα παιδιά
Η λύση, σύμφωνα με την κ. Καππάτου, δεν βρίσκεται μόνο σε ενημερωτικές καμπάνιες στα σχολεία. «Το κλειδί είναι η καθημερινή, ανοιχτή επικοινωνία των γονιών με τα παιδιά. Να ακούνε, να παρατηρούν τις αλλαγές στη συμπεριφορά και να θέτουν σαφή όρια», τονίζει.
Οι γονείς αποτελούν τα πρώτα και σημαντικότερα πρότυπα. Η δική τους στάση καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την αντίδραση ενός παιδιού σε κοινωνικές πιέσεις και διαδικτυακές προκλήσεις.
Τα πιο επικίνδυνα challenges των τελευταίων ετών
Η πρώτη μεγάλη «μόδα» ήταν η «μπλε φάλαινα», γύρω στο 2016. Περιλάμβανε σειρά επικίνδυνων δοκιμασιών – από αυτοτραυματισμό μέχρι διαδικτυακή προτροπή σε αυτοκτονία. Δημιουργήθηκε από έναν Ρώσο, ο οποίος αργότερα καταδικάστηκε και φυλακίστηκε. Το challenge διαδόθηκε παγκοσμίως και είχε χιλιάδες επιρροές προτού το σχετικό app αφαιρεθεί από διεθνείς Αρχές.
Ακολούθησε το blackout challenge, όπου οι «παίκτες» κρατούσαν την αναπνοή τους μέχρι λιποθυμίας – μια τάση που έχει συνδεθεί με πάνω από 100 θανάτους παγκοσμίως.
Ιδιαίτερα επικίνδυνη ήταν επίσης η πρόκληση με τα απορρυπαντικά, που οδήγησε πάνω από 35.000 παιδιά και εφήβους σε νοσοκομεία με εγκαύματα και επιληπτικές κρίσεις, αφού κατανάλωσαν κάψουλες πλυντηρίων.
Σοκ είχε προκαλέσει και η «πρόκληση της φωτιάς», όπου νέοι άλειφαν το σώμα τους με οινόπνευμα ή απολυμαντικό και το άναβαν, με αρκετά περιστατικά σοβαρών εγκαυμάτων και ορισμένους θανάτους.
Μια πραγματικότητα που απαιτεί επαγρύπνηση
Τα challenges δεν είναι απλώς παιχνίδια. Είναι ένα παράθυρο στον ψυχικό κόσμο των νέων – στις ανασφάλειές τους, στην ανάγκη για ένταξη και αναγνώριση. Το τραγικό περιστατικό στο Κορωπί υπενθυμίζει πόσο λεπτή είναι η γραμμή ανάμεσα στο «πείραγμα» και τον πραγματικό κίνδυνο.
Η ενημέρωση, η ουσιαστική σχέση γονιών – παιδιών και η κατανόηση των κινήτρων πίσω από αυτές τις συμπεριφορές είναι τα μόνα πραγματικά «αντίδοτα» σε μια επικίνδυνη τάση που εξελίσσεται συνεχώς.
Διαβάστε ακόμα: Τζόκερ, κλήρωση Τρίτη 11 Νοεμβρίου: Οι τυχεροί αριθμοί