Η Ευρώπη καταγράφει φέτος μια ασυνήθιστα πρώιμη και έντονη αύξηση κρουσμάτων γρίπης, με τη δραστηριότητα να εμφανίζεται τρεις έως τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα σε σχέση με τις δύο προηγούμενες περιόδους. Παράλληλα, η εμφάνιση και επικράτηση του νέου υποστελέχους Κ του ιού A(H3N2) προκαλεί ανησυχία, καθώς φαίνεται να διαθέτει χαρακτηριστικά που ενδέχεται να αυξάνουν τη μεταδοτικότητα και να μειώνουν ελαφρώς την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) απευθύνει σαφή σύσταση για άμεσο εμβολιασμό των ομάδων υψηλού κινδύνου, ενώ και οι ειδικοί στην Ελλάδα παρακολουθούν στενά την κατάσταση, παρότι η δραστηριότητα της γρίπης στη χώρα μας παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Τι είναι το υποστέλεχος Κ – Τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δρ. Σταματούλα Τσικρικά:
«Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα επιδημιολογικά δεδομένα των διεθνών οργανισμών υγείας, η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης καταγράφεται αρκετά νωρίτερα από το αναμενόμενο με την ανίχνευση ενός νέου υποστελέχους Κ της γρίπης Α(H3N2), το οποίο ήδη ανιχνεύεται σε υψηλά ποσοστά κατά την αντίστοιχη περίοδο γρίπης στο νότιο ημισφαίριο. Για τη γηραιά ήπειρο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) αναφέρει ότι το 86% των στελεχών A(H3N2) ανήκουν στο υποστέλεχος Κ, δηλαδή σε ένα αντιγονικά μετατοπισμένο κλάδο του υπότυπου A(H3N2)».
Το υποστέλεχος Κ δεν περιλαμβάνεται στο φετινό αντιγριπικό εμβόλιο, καθώς τη στιγμή της επιλογής των στελεχών από τον ΠΟΥ δεν ήταν διαδεδομένο. Προκαταρκτικά δεδομένα από τη Βρετανία δείχνουν πιθανή μικρή μείωση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου, χωρίς ωστόσο να αναιρείται η προστασία από σοβαρή νόσηση.
Οι ανησυχίες των ειδικών για τη μετάλλαξη
Η Δρ. Τσικρικά σημειώνει:
«Η επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή την εξέλιξη του υποστελέχους Κ, καθώς έχει ήδη αποκτήσει πολλαπλές νέες μεταλλάξεις που αυξάνουν την πιθανότητα διαφοροποίησής του από το στέλεχος αναφοράς J.2, το οποίο επιλέχθηκε για την παρασκευή του τρέχοντος εποχικού εμβολίου…»
Οι νέες μεταλλάξεις δημιουργούν ερωτήματα σχετικά με:
- πιθανή αυξημένη μεταδοτικότητα
- πιθανή ικανότητα διαφυγής από ανοσολογική απάντηση
- πιθανή μείωση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου
Συμπτώματα και κλινική εικόνα
Τα συμπτώματα της λοίμωξης από H3N2 παραμένουν παρόμοια με τη γνωστή γρίπη τύπου Α:
- υψηλός πυρετός
- βήχας
- μυαλγίες και αρθραλγίες
- έντονος πονοκέφαλος
- καταρροή
- βράγχος φωνής
- αδυναμία και κόπωση
Στα μικρά παιδιά μπορεί να εμφανιστούν διαρροϊκές κενώσεις και συμπτώματα από το γαστρεντερικό.
Η νόσος τείνει να είναι βαρύτερη σε ηλικιωμένους και άτομα με συννοσηρότητες, γεγονός που ενισχύει την ανάγκη εμβολιασμού ευπαθών ομάδων όπως:
- ηλικιωμένοι
- άτομα με χρόνια νοσήματα αναπνευστικού ή καρδιακά νοσήματα
- έγκυες και θηλάζουσες
- άτομα με ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
- άτομα σε στενή επαφή με βρέφη μικρότερα των 6 μηνών
Πιθανή πίεση στα συστήματα υγείας
Η Δρ. Τσικρικά προειδοποιεί:
«Η πιθανά ταχύτερη και πρώιμη διασπορά στον γενικό πληθυσμό χωρίς να έχει επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης στην κοινότητα… δύναται να οδηγήσουν σε πρόωρη έναρξη επιδημικής περιόδου γρίπης και μεγαλύτερη πίεση του συστήματος υγείας».
Το ECDC επιβεβαιώνει την εκτίμηση αυτή, τονίζοντας ότι η φετινή περίοδος γρίπης ενδέχεται να είναι βαρύτερη, ιδιαίτερα αν τα ποσοστά εμβολιασμού παραμείνουν χαμηλά.
Τι λέει το ECDC – Σύσταση για άμεσο εμβολιασμό
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο αναφέρει ότι φέτος η κυκλοφορία του ιού έχει προηγηθεί κατά 3–4 εβδομάδες και τονίζει:
«Κρούσματα γρίπης καταγράφονται πολύ νωρίτερα εφέτος…, γεγονός που σημαίνει ότι ο χρόνος είναι κρίσιμος» δήλωσε ο Εντοάρντο Κολτσάνι, προσθέτοντας:
«Εάν ανήκετε σε ομάδα στην οποία συστήνεται ο εμβολιασμός, σας παρακαλώ να μην καθυστερήσετε».
Οι συστάσεις του ECDC περιλαμβάνουν:
- Άμεσο εμβολιασμό ατόμων άνω των 65 ετών, εγκύων, ανοσοκατεσταλμένων και όσων πάσχουν από χρόνια νοσήματα.
- Εμβολιασμό υγειονομικού προσωπικού και εργαζομένων σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων.
- Ενίσχυση σχεδίων ετοιμότητας στα νοσοκομεία και υγειονομικές δομές.
- Χρήση μάσκας σε περιόδους υψηλής κυκλοφορίας ιών του αναπνευστικού.
- Εξέταση χορήγησης αντι-ιικών σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
- Επικοινωνία προς τον πληθυσμό για εμβολιασμό και τήρηση μέτρων υγιεινής.
Ο ρόλος του εμβολιασμού
Η Δρ. Τσικρικά υπογραμμίζει:
- Τα αντισώματα αυξάνονται σε 2–3 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό
- Η ανοσία διαρκεί περίπου 6 μήνες
- Η ταχεία μεταλλαγή των στελεχών καθιστά αναγκαία την ετήσια ανανέωση
Και καταλήγει:
«Χωρίς καμία αμφιβολία, ο εμβολιασμός κατά της εποχικής γρίπης παραμένει τεκμηριωμένα ως η πλέον απλή, ασφαλή και αποτελεσματική και θεμελιώδης πράξη πρόληψης…»
Διαβάστε ακόμα: Η γρίπη φέτος «τρέχει» νωρίτερα και πιο επιθετικά – Ανησυχία για το νέο στέλεχος Κ και φόβοι πίεσης στο ΕΣΥ