Τέσσερα στα δέκα περιστατικά καρκίνου συνδέονται με παράγοντες που μπορούν να αποφευχθούν, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση προόδου της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα στον Καρκίνο (AACR) για το 2025. Τα νέα στοιχεία υπογραμμίζουν ότι ο τρόπος ζωής, το περιβάλλον και οι επιλογές υγείας παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της νόσου.
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και Θάνος Δημόπουλος, συνοψίζουν τις πέντε βασικές στρατηγικές που μπορούν να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου.
1. Διακοπή καπνίσματος – Η πιο ισχυρή παρέμβαση
Το κάπνισμα παραμένει η νούμερο ένα αιτία θανάτων από καρκίνο που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Υπολογίζεται ότι σχεδόν το 30% των θανάτων από καρκίνο στις ΗΠΑ αποδίδονται σε αυτή τη συνήθεια.
Ακόμη κι αν κάποιος καπνίζει για χρόνια, η διακοπή μειώνει αισθητά τον κίνδυνο μέσα σε λίγα χρόνια. Οι ειδικοί τονίζουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα αρωματισμένα προϊόντα καπνού δημιουργούν νέες προκλήσεις για τους νέους και επιτελούν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της εξάρτησης.
2. Υγιεινή διατροφή, άσκηση και φυσιολογικό βάρος
Περισσότερο από το 20% των περιστατικών καρκίνου σχετίζονται με:
παχυσαρκία,
φτωχή διατροφή,
αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ,
καθιστική ζωή.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, ζαχαρούχων ποτών και υπερ-επεξεργασμένων τροφών αυξάνει τον κίνδυνο.
Αντίθετα, προστατευτική δράση έχουν:
φρούτα & λαχανικά,
δημητριακά ολικής άλεσης,
ψάρι,
τακτική άσκηση, η οποία μειώνει τον κίνδυνο για τουλάχιστον 9 μορφές καρκίνου.
3. Εμβολιασμοί για λοιμώξεις που προκαλούν καρκίνο
Ο εμβολιασμός κατά του HPV μπορεί να εξαλείψει σχεδόν πλήρως τους καρκίνους που σχετίζονται με τον ιό, όπως τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας.
Παρότι το εμβόλιο είναι διαθέσιμο και ασφαλές, τα ποσοστά εμβολιασμού – ιδιαίτερα στις ΗΠΑ – παραμένουν χαμηλότερα από τα επιθυμητά. Η πρόληψη μέσω εμβολιασμού θεωρείται από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις στη σύγχρονη ιατρική.
4. Προστασία από περιβαλλοντικούς και επαγγελματικούς κινδύνους
Η έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες, όπως:
χημικές ουσίες,
ρύπους,
ακτινοβολία,
ουσίες στο εργασιακό περιβάλλον,
αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών μορφών καρκίνου.
Έρευνες δείχνουν, επίσης, ότι οι εργαζόμενοι σε βραδινές βάρδιες εμφανίζουν υψηλότερη πιθανότητα ανάπτυξης ορισμένων καρκίνων λόγω διαταραχής του κιρκαδικού ρυθμού.
5. Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες – Ο ρόλος του στρες
Το χρόνιο άγχος, η κατάθλιψη και η συνεχής ψυχολογική πίεση ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου έμμεσα και άμεσα:
μέσω υιοθέτησης ανθυγιεινών συνηθειών (κάπνισμα, αλκοόλ, φτωχή διατροφή),
μέσω φλεγμονής και αποδυνάμωσης του ανοσοποιητικού.
Η διαχείριση του στρες και η ψυχολογική στήριξη αποτελούν πλέον αναγνωρισμένο κομμάτι της συνολικής πρόληψης.
Συμπέρασμα
Ο καρκίνος δεν είναι πάντα αναπόφευκτος. Με στοχευμένες αλλαγές στη ζωή μας και με ισχυρές δημόσιες πολιτικές – όπως περιορισμός καπνίσματος, προώθηση εμβολιασμών, υποστήριξη υγιεινής διατροφής και μείωση περιβαλλοντικών κινδύνων – μπορεί να μειωθεί σημαντικά η εμφάνισή του.
Η πρόληψη δεν είναι απλώς μια ατομική επιλογή, αλλά ένας συνδυασμός προσωπικής ευθύνης και συλλογικής δράσης για τη δημόσια υγεία.
Διαβάστε ακόμα: Αυτές είναι οι 7 τροφές που αξίζει να τρως ωμές για μέγιστο όφελος