Μέχρι το τέλος του μήνα όλοι οι ιδιοκτήτες κτιρίων με ανελκυστήρα (ή οι διαχειριστές, στην περίπτωση πολλών ιδιοκτησιών) θα πρέπει να καταχωρίσουν στην τεχνική υπηρεσία του δήμου τα στοιχεία του ανελκυστήρα. Δεν είναι απλή υπόθεση: ανάμεσα στα έγγραφα που πρέπει να υποβάλουν είναι και η πιστοποίηση του ασανσέρ όχι από τον συντηρητή, αλλά από έναν από τους 17 αδειοδοτημένους για πιστοποίηση φορείς σε όλη τη χώρα. Μόνο που για να δοθεί αυτή η πιστοποίηση, ειδικά αν ο ανελκυστήρας είναι παλαιότερος των 10-15 ετών, είναι πολύ πιθανό να πρέπει πρώτα να αναβαθμιστεί –με ένα κόστος που ξεκινάει από τις 4.000-5.000 ευρώ– ή ακόμη και να αντικατασταθεί με διπλάσιο ή τριπλάσιο κόστος. Πρόκειται για μια υπόθεση που «σέρνεται» εδώ και αρκετές δεκαετίες, καθώς εκτιμάται ότι λιγότεροι από τους μισούς ανελκυστήρες έχουν πιστοποιηθεί πως είναι ασφαλείς να λειτουργούν.
Αν το ασανσέρ είναι άνω των 10-15 ετών, είναι πολύ πιθανό να πρέπει πρώτα να αναβαθμιστεί για να δοθεί η πιστοποίηση.
Την υπόθεση έφερε στο φως η Ελληνική Eνωση Διαπιστευμένων Φορέων Επιθεώρησης και Πιστοποίησης (HellasCert), που έχει ως μέλη της τις 14 από τις 17 εταιρείες του χώρου των πιστοποιήσεων. Οπως λοιπόν υπενθύμισε η HellasCert, στις 30 Ιουνίου λήγει η νέα προθεσμία που είχε δοθεί τον περασμένο Δεκέμβριο (ΦΕΚ Β 7046/24) για την καταχώριση των εγκατεστημένων ανελκυστήρων τόσο των δημοσίων όσο και των ιδιωτικών κτιρίων. Ανάλογες διορίες είχαν δοθεί το 2023, δύο φορές το 2022, το 2019 κ.ο.κ. Οπως εκτιμά η HellasCert, ο αριθμός των ανελκυστήρων για τους οποίους έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος πιστοποίησης και καταχώρισης είναι περίπου 250.000, σε σύνολο 500.000-700.000 ανελκυστήρων σε όλη τη χώρα.
Προδιαγραφές
«Η πιστοποίηση είναι περίπου σαν το ΚΤΕΟ. Δεν ελέγχει την… ομορφιά του ανελκυστήρα, αλλά αν είναι ασφαλής», εξηγεί ο Χρύσανθος Γκολώνης, μηχανολόγος μηχανικός και τεχνικός σύμβουλος στην εταιρεία «Παππάς Ανελκυστήρες». «Οι έλεγχοι προβλέπονταν από παλιά. Δυστυχώς έως το 1985 τους ελέγχους υποτίθεται ότι τους έκαναν οι (τότε) νομαρχίες, οπότε τα πράγματα γίνονταν με τον τρόπο που φαντάζεστε. Από το 1985 έως το 2002 υπήρχε κενό νόμου: το κράτος ήθελε να είσαι νόμιμος, αλλά δεν σου όριζε την ακριβή διαδικασία. Το μόνο που έκανε είναι να σου δώσει μια προέγκριση από τη νομαρχία. Το 2002 (ΦΕΚ Β 291) η υπόθεση ανατέθηκε σε πιστοποιημένους φορείς με συγκεκριμένα κριτήρια και συγκεκριμένη περιοδικότητα ελέγχων. Για παράδειγμα, για τα δημόσια κτίρια ο έλεγχος πρέπει να πραγματοποιείται κάθε χρόνο, ενώ στις πολυκατοικίες με ανελκυστήρα έως έξι στάσεων ανά έξι χρόνια».
Οπως εξηγεί ο κ. Γκολώνης, οι ανελκυστήρες ελέγχονται με βάση τις προδιαγραφές κατασκευής τους, συν κάποιες επιπρόσθετες προδιαγραφές ασφαλείας, οι οποίες προστέθηκαν με το πέρασμα των ετών. «Το κόστος εξαρτάται από την παλαιότητα του ανελκυστήρα. Ο εκσυγχρονισμός του απαιτείται κατά κανόνα κάθε 20 έτη, ωστόσο ο χρόνος αυτός μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την ένταση της χρήσης, την ποιότητα της συντήρησης και βέβαια την τεχνολογική εξέλιξη. Ενας ανελκυστήρας 10-20 ετών συνήθως θέλει πολύ μικρές παρεμβάσεις. Για έναν ανελκυστήρα 20-40 ετών το κόστος είναι κατά μέσον όρο μικρότερο των 5.000 ευρώ. Για ανελκυστήρες των αρχών της δεκαετίας του 1980 ή παλαιότερους, το κόστος ανεβαίνει. Στο κέντρο της Αθήνας, για παράδειγμα, στις πολυκατοικίες των δεκαετιών του 1960 και του 1970 η αναβάθμιση ενός ανελκυστήρα ξεκινάει από τις 7.000-8.000 ευρώ και αυξάνεται ανάλογα με την κατάσταση έως και τις 20.000 ευρώ. Ολα αυτά υπό την προϋπόθεση ότι ο ανελκυστήρας είχε κατασκευαστεί και τοποθετηθεί σωστά».
Μετατροπές
Ποιες είναι οι εργασίες αναβάθμισης που μπορεί να χρειαστεί ένας ανελκυστήρας; Ενα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ύπαρξη ή μη πόρτας στον θάλαμο του ασανσέρ. «Για να πιστοποιηθεί ένας ανελκυστήρας χωρίς πόρτα θα πρέπει να κινείται με πολύ χαμηλή ταχύτητα. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η πόρτα ήταν υποχρεωτική, γιατί τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν σε ανελκυστήρες χωρίς πόρτες, επειδή ο πολίτης δεν υπολογίζει σωστά τον χώρο, χάνει την ισορροπία του κ.ο.κ.», αναφέρει ο κ. Γκολώνης. Επίσης, άλλες μετατροπές που χρειάζονται σε παλαιούς ανελκυστήρες αφορούν:
• Την αλλαγή του πίνακα λειτουργίας (οι παλαιοί δεν διαθέτουν προδιαγραφές ασφαλείας).
• Την τοποθέτηση σύγχρονων συστημάτων «κλειδώματος» των θυρών στους ορόφους. Το σύστημα προ-μανδάλωσης, όπως ονομάζεται, πρέπει να διαθέτει διπλό σύστημα ασφάλισης.
• Ο προσκρουστήρας και ο περιοριστήρας ταχύτητας του θαλάμου θα πρέπει να είναι πιστοποιημένοι (εκείνοι του διαστήματος 1985-2002 δεν πληρούσαν συγκεκριμένες προδιαγραφές).
• Το σύστημα πέδησης (αρπάγη) του θαλάμου, ιδίως στα κτίρια ευρείας χρήσης, να ενεργοποιείται και στην άνοδο του θαλάμου.
Αυξάνεται διαρκώς το κόστος στέγασης
«Σε πολλές περιπτώσεις, όταν το ασανσέρ είναι 50 και 60 χρόνων δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθήσεις να το βελτιώσεις, είναι καλύτερη η αντικατάσταση», καταλήγει ο κ. Γκολώνης.
Η πιστοποίηση των προδιαγραφών ασφαλείας του ανελκυστήρα δεν είναι αρμοδιότητα του συντηρητή. «Υπάρχουν πολλές λάθος αντιλήψεις από το κοινό. Ο συντηρητής δεν είναι ο φορέας ελέγχου και πιστοποίησης ενός ανελκυστήρα. Τη δουλειά αυτή, δηλαδή αν ένας ανελκυστήρας είναι σύμφωνος με τα προβλεπόμενα, οφείλει να την κάνει ένας πιστοποιημένος επιθεωρητής», εξηγεί η Χριστίνα Καρινιωτάκη, εκτελεστική διευθύντρια της HellasCert. «Το κόστος της επιθεώρησης είναι χαμηλό, συνήθως κάτω των 50 ευρώ. Aρα το πρόβλημα δεν είναι η επιθεώρηση, αλλά ο φόβος του κόστους των απαραίτητων μετατροπών που θα υποδείξει ο επιθεωρητής. Δεν πρέπει όμως να θυμόμαστε τις προδιαγραφές ασφαλείας μόνον όταν συμβεί ένα θανατηφόρο ατύχημα».
Οπως προβλέπει η νομοθεσία, οι ανελκυστήρες όλων των κτιρίων πρέπει να είναι καταχωρισμένοι σε ειδικό αρχείο στην τεχνική υπηρεσία του εκάστοτε δήμου και οι συντηρητές να συμπληρώνουν ένα σφραγισμένο από τον δήμο «βιβλίο παρακολούθησης ανελκυστήρα». Η καταχώριση του ανελκυστήρα στον δήμο πρέπει να γίνεται από τον ιδιοκτήτη ή τον διαχειριστή του κτιρίου, και προϋποθέτει την κατάθεση μιας σειράς εγγράφων (τα ορίζει μια κοινή απόφαση του 2008 – ΦΕΚ Β 2604). Ανάμεσα σε αυτά είναι ένα αντίγραφο της οικοδομικής άδειας, τα μηχανολογικά και ηλεκτρολογικά σχέδια εγκατάστασης του ανελκυστήρα (τα οποία έχει ο κατασκευαστής) και βέβαια η πιστοποίηση.
Η θυμωμένη γενιά των ενοικιαστών
«Η ευθύνη ανήκει σε όλους», λέει ο Σπύρος Λιάκος, επικεφαλής της τεχνικής επιτροπής της HellasCert. «Στον ιδιοκτήτη ή στον διαχειριστή, γιατί αυτός είναι ο υπεύθυνος έναντι του νόμου. Στους συντηρητές, που γνωρίζουν ότι κανονικά όχι μόνο δεν πρέπει να συντηρούν ανελκυστήρες χωρίς πιστοποίηση, αλλά και να ενημερώνουν σχετικά τις Αρχές. Και πρέπει να συμπληρώνουν το “βιβλίο συντήρησης”, όπως κάνουμε όλοι μας στο αυτοκίνητό μας για να θυμόμαστε πότε έχουμε κάνει σέρβις και τι περιελάμβανε. Η πιστοποίηση δεν είναι μια τυπική, αλλά μια ουσιαστικά υπόθεση».
Το πρόβλημα είναι ότι, ως είθισται σε κάθε προθεσμία του νόμου, οι ενδιαφερόμενοι… συσσωρεύθηκαν στις εταιρείες του χώρου την τελευταία στιγμή. «Αυτή τη στιγμή οι πιστοποιητές κλείνουν ραντεβού για τον Νοέμβριο», λέει ο κ. Γκολώνης. «Οι προμηθευτές, που χρειάζονταν μία εβδομάδα για τα ανταλλακτικά, τώρα μας ενημερώνουν ότι θα τα έχουν σε ενάμιση μήνα. Η ελληνική αγορά μπορεί να εξυπηρετήσει ταυτόχρονα την επισκευή ή την αναβάθμιση 500 ασανσέρ, όχι 5.000 που γίνεται αυτή τη στιγμή. Η παράταση είναι αναπόφευκτη. Δεν θα πρέπει όμως να δοθεί μεγάλη διορία, γιατί ο κόσμος θα επαναπαυθεί και πάλι». Να σημειωθεί πάντως ότι το νομικό πλαίσιο προβλέπει και πρόστιμα, τα οποία ξεκινούν από 1.500 ευρώ (για την απουσία πιστοποιητικού) και πολλαπλασιάζονται ανάλογα με το είδος της παράβασης. Για την επιβολή προστίμου, βέβαια, προϋπόθεση είναι ο έλεγχος, κάτι που οι πολίτες έχουν εμπεδώσει ότι δεν πρόκειται να συμβεί.
Πηγή: kathimerini.gr