Το καλοκαίρι είναι μια δύσκολη εποχή για πολλούς από εμάς και ιδιαίτερα για όσους λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, όπως οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις (ειδικά εκείνα με καρδιακές ή πνευμονικές παθήσεις) και όσοι λαμβάνουν πολλαπλά συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι το σώμα χρησιμοποιεί διάφορους μηχανισμούς για να ρυθμίζει τη θερμοκρασία: εφίδρωση, ροή αίματος στο δέρμα και ισορροπία υγρών. Ωστόσο, ορισμένα φάρμακα που συνταγογραφούνται συχνά παρεμβαίνουν σε αυτές τις διαδικασίες, καθιστώντας πιο δύσκολο να παραμείνετε δροσεροί.
Παρακάτω αναφέρουμε πέντε κατηγορίες φαρμάκων που πρέπει να ξέρετε για αυτό το καλοκαίρι, όπως αναφέρει το σχετικό άρθρο στο The Conversation.
1. Αντικαταθλιπτικά
Δύο συγκεκριμένοι τύποι αντικαταθλιπτικών -οι επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και τα τρικυκλικά (TCAs)- μπορεί να δυσκολέψουν την αντιμετώπιση του καλοκαιριού. Θα μπορούσαν ακόμη και να προκαλέσουν δυσανεξία στη ζέστη λόγω του τρόπου με τον οποίο επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να ιδρώνει.
Και τα δύο αυτά αντικαταθλιπτικά πιστεύεται ότι δρουν εν μέρει επηρεάζοντας τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο – κυρίως της σεροτονίνης και της νοραδρεναλίνης. Ωστόσο, μπορεί επίσης να επηρεάσουν και άλλους νευροδιαβιβαστές.
Για παράδειγμα, τα τρικυκλικά αντισυλληπτικά (TCA) μπορούν να μπλοκάρουν την ακετυλοχολίνη, έναν νευροδιαβιβαστή σημαντικό για την εφίδρωση. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σε ορισμένους ασθενείς λιγότερο ιδρώτα. Σε μια ζεστή μέρα, αυτό θα μπορούσε να δυσκολέψει την ψύξη.
Ωστόσο, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (TCA) αυξάνουν επίσης τα επίπεδα νοραδρεναλίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που διεγείρει τους ιδρωτοποιούς αδένες. Αυτό μπορεί να αυξήσει την εφίδρωση. Στην πραγματικότητα, τόσο οι SSRI όσο και τα TCA μπορούν να αυξήσουν την εφίδρωση στους χρήστες. Τα δεδομένα δείχνουν ότι έως και 14% των χρηστών αντικαταθλιπτικών εμφανίζουν αυτή την παρενέργεια.
Οι SSRIs μπορεί επίσης να επηρεάσουν τον υποθάλαμο -την περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τη θερμοκρασία του σώματος και δίνει εντολή στους ιδρωτοποιούς αδένες να αρχίσουν να παράγουν ιδρώτα. Αλλά αυτό το σήμα μπορεί να επηρεαστεί από τα αυξημένα επίπεδα σεροτονίνης.
Δεδομένου ότι η εφίδρωση είναι ένας βασικός μηχανισμός ψύξης, τυχόν διαταραχές σε αυτήν τη διαδικασία μπορούν να οδηγήσουν σε ασθένειες που σχετίζονται με τη θερμότητα. Η υπερβολική εφίδρωση μπορεί επίσης να προκαλέσει αφυδάτωση εάν δεν αναπληρωθούν τα υγρά.
2. Αντιψυχωσικά
Τα αντιψυχωσικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ψύχωσης, η οποία μπορεί να εμφανιστεί στη σχιζοφρένεια και τη διπολική διαταραχή.
Αυτό επιτυγχάνεται μπλοκάροντας τον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη – η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή σεροτονίνης. Αυτό μπορεί να διαταράξει την ικανότητα του υποθαλάμου να αντιλαμβάνεται και να ανταποκρίνεται στις αλλαγές της θερμοκρασίας του σώματος.
Ως αποτέλεσμα, κάποιος που λαμβάνει αντιψυχωσικό μπορεί να μην αισθάνεται υπερθέρμανση ή δίψα όταν κάνει ζέστη έξω. Αυτό μπορεί να προκαλέσει χαμηλή αρτηριακή πίεση και μειωμένη καρδιακή λειτουργία. Το σώμα στη συνέχεια προσπαθεί να αντισταθμίσει τη στένωση των αιμοφόρων αγγείων και τη συγκράτηση της θερμότητας, που σημαίνει ότι μειώνει την εφίδρωση και δυσκολεύει την σωστή ψύξη.
3. Φάρμακα για την καρδιά
Οι βήτα-αναστολείς χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση της καρδιακής ανεπάρκειας και των αρρυθμιών. Το επιτυγχάνουν αυτό μειώνοντας τον καρδιακό ρυθμό και την ισχύ της καρδιάς. Αλλά αυτό μπορεί να περιορίσει τη ροή του αίματος στο δέρμα – καθιστώντας πιο δύσκολο για το σώμα να απελευθερώσει θερμότητα τις ζεστές ημέρες.
Τα διουρητικά χρησιμοποιούνται επίσης συχνά στη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης ή της καρδιακής ανεπάρκειας. Αλλά αυτά τα φάρμακα αυξάνουν την παραγωγή ούρων, που σημαίνει ότι μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση και ηλεκτρολυτικές ανισορροπίες κατά τη διάρκεια του ζεστού καιρού. Με λιγότερα διαθέσιμα υγρά, το σώμα μπορεί να δυσκολεύεται να ιδρώσει σωστά. Εάν αφυδατωθείτε σοβαρά, ίσως να σταματήσετε να διψάτε. Η αρτηριακή πίεση μπορεί επίσης να μειωθεί και δεν αποκλείεται αυτή η κατάσταση να προκαλέσει ζάλη ή λιποθυμία – ειδικά όταν σηκώνεστε όρθιοι.
Η ραμιπρίλη και η λοσαρτάνη, που χρησιμοποιούνται επίσης για τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης, μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο αφυδάτωσης.
4. Διεγερτικά
Τα διεγερτικά –όπως οι αμφεταμίνες που χρησιμοποιούνται για τη ΔΕΠΥ– επηρεάζουν πολλές χημικές ουσίες του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της ντοπαμίνης και της νοραδρεναλίνης. Αυτό μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος, να ενισχύσει τον μεταβολισμό και να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ιδρώνει το σώμα. Όλες αυτές οι διεργασίες μπορεί να δυσκολέψουν την ψύξη , ειδικά κατά την άσκηση ή σε ζεστό καιρό.
5. Ινσουλίνη
Οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν διαστολή των αιμοφόρων αγγείων του σώματος, προκειμένου να μας βοηθήσουν να δροσιστούμε. Αλλά αυτή η δράση σημαίνει ότι η ινσουλίνη απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος πιο γρήγορα, καθώς υπάρχει αυξημένη ροή αίματος στην περιοχή όπου εγχέεται η ινσουλίνη, με αποτέλεσμα η γλυκόζη στο αίμα να μειώνεται πιο γρήγορα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιμία (χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα), η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε ζάλη, τρέμουλο, εφίδρωση, ευερεθιστότητα, ακόμη και πιθανώς σε απώλεια συνείδησης ή επιληπτικές κρίσεις.
Η ταχύτερη απορρόφηση ινσουλίνης μπορεί επίσης να δυσκολέψει τα άτομα με διαβήτη να παρατηρήσουν σημάδια χαμηλού σακχάρου στο αίμα στη ζέστη, καθώς τα συνηθισμένα συμπτώματα μπορεί να εκληφθούν εσφαλμένα ως αποτέλεσμα της αυξημένης θερμοκρασίας.
Η θερμότητα μπορεί επίσης να υποβαθμίσει την ινσουλίνη , μειώνοντας την αποτελεσματικότητά της και καθιστώντας την μη ασφαλή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ινσουλίνη πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο μέχρι τη χρήση – ειδικά το καλοκαίρι. Η κατεστραμμένη ινσουλίνη θα αλλάξει εμφάνιση – θα γίνει θολή ή θα αλλάξει χρώμα.
Αποφυγή θερμοπληξίας
Τις μέρες που ο υδράργυρος ανεβαίνει επικίνδυνα καλό είναι να ακολουθούμε κάποια βασικά μέτρα προφύλαξης ιδιαίτερα εάν ανήκετε στις ευάλωτές ομάδες που λαμβάνουν τις παραπάνω πέντε κατηγορίες φαρμάκων.
Αρχικά, ελέγξτε τις ετικέτες για οδηγίες αποθήκευσης.
Αποφύγετε να αφήνετε φάρμακα σε ζεστά μέρη, όπως σε αυτοκίνητα ή σε περβάζια παραθύρων, π.χ ινσουλίνη.
Μείνετε ενυδατωμένοι όταν κάνει ζέστη – εκτός εάν ο γιατρός σας σας έχει συμβουλεύσει διαφορετικά.
Αποφύγετε τις ώρες αιχμής της ζέστης να είστε σε εξωτερικούς χώρους.