Από τον Μάιο του 2026, όσοι αναζητούν κατοικία προς ενοικίαση θα μπορούν να προσκομίζουν στους ιδιοκτήτες μια νέα βεβαίωση φερεγγυότητας, που θα εκδίδεται μέσω του Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους. Το έγγραφο θα πιστοποιεί ότι ο ενδιαφερόμενος δεν έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, τις τράπεζες ή οργανισμούς κοινής ωφελείας.
Η κυβέρνηση παρουσιάζει τη ρύθμιση ως ένα μέτρο ενίσχυσης της εμπιστοσύνης, με στόχο να περιοριστούν τα φαινόμενα αθέτησης πληρωμών στα ενοίκια. Το έργο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα είναι έτοιμο έως τον Μάιο του 2026.
Προβληματισμοί για την ιδιωτικότητα
Στην πράξη, η νέα διαδικασία προκαλεί ερωτήματα. Ο ιδιοκτήτης θα έχει πρόσβαση σε μια συνολική εικόνα της οικονομικής ζωής του ενοικιαστή – από δάνεια αυτοκινήτου μέχρι καταναλωτικά έξοδα – στοιχεία που δεν σχετίζονται άμεσα με τη μίσθωση. Έτσι, περιορίζεται η ιδιωτικότητα του ενοικιαστή, σε μια περίοδο που η πρόσβαση στη στέγη είναι ήδη δύσκολη λόγω υψηλών τιμών και έλλειψης διαθέσιμων ακινήτων.
Κίνδυνος καταχρηστικών πρακτικών
Η ύπαρξη της βεβαίωσης μπορεί να δημιουργήσει νέες μορφές διάκρισης. Ένας ενοικιαστής που πληρώνει κανονικά τους λογαριασμούς του αλλά έχει καταναλωτικό δάνειο, θα μπορούσε να θεωρηθεί «επισφαλής» και να απορριφθεί ή να δεχθεί υψηλότερο ενοίκιο. Αντί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη, το μέτρο κινδυνεύει να οξύνει τις ανισότητες στην αγορά κατοικίας.
Παράλληλα, νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι τα στοιχεία που θα περιλαμβάνει η βεβαίωση αποτελούν «σκληρά προσωπικά δεδομένα», κάτι που πιθανόν θα οδηγήσει σε παρέμβαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων ή και σε προσφυγές στο ΣτΕ.
Τι ισχύει στο εξωτερικό
Η πρακτική οικονομικής αξιολόγησης ενοικιαστών εφαρμόζεται και αλλού:
ΗΠΑ: οι ιδιοκτήτες ζητούν credit report, κάτι που συχνά οδηγεί σε αποκλεισμούς ακόμη και για μικρές παλαιές οφειλές.
Ηνωμένο Βασίλειο: εφαρμόζεται το tenant referencing, που περιλαμβάνει έλεγχο πίστωσης αλλά και συστάσεις προηγούμενων ιδιοκτητών.
Γερμανία: το SCHUFA-Auskunft πιστοποιεί την πιστοληπτική ικανότητα, αλλά σε ένα πλαίσιο ισχυρής προστασίας ενοικιαστών, με όρια στις αυξήσεις και κρατική εποπτεία.
Η ελληνική εκδοχή φαίνεται να υιοθετεί το πιο αυστηρό σκέλος – την οικονομική «γυμνότητα» του ενοικιαστή – χωρίς τις αντίστοιχες δικλείδες ασφαλείας.
Μια εναλλακτική πρόταση
Πιο ουσιαστική θα ήταν η δημιουργία ενός αμφίπλευρου μητρώου συμπεριφοράς:
Ο ενοικιαστής θα αποδεικνύει ότι ήταν συνεπής στις πληρωμές και στον σεβασμό του ακινήτου.
Ο ιδιοκτήτης θα αξιολογείται για την ποιότητα του ακινήτου, τη συνέπεια και τη δίκαιη τιμολογιακή πολιτική.
Ένα τέτοιο εργαλείο θα ενίσχυε πραγματικά την εμπιστοσύνη και από τις δύο πλευρές, χωρίς να παραβιάζει την οικονομική ιδιωτικότητα.
Το διακύβευμα
Σε μια συγκυρία όπου η στέγη είναι δυσεύρετη και ακριβή, το ζητούμενο δεν είναι αν ο ενοικιαστής έχει δάνειο για το αυτοκίνητό του, αλλά αν μπορεί να βρει αξιοπρεπή κατοικία σε προσιτό κόστος. Χωρίς συνολική στεγαστική πολιτική, η «βεβαίωση φερεγγυότητας» κινδυνεύει να γίνει ακόμη ένα εργαλείο πίεσης στα χέρια των ιδιοκτητών, εδραιώνοντας τις ανισότητες στην αγορά ενοικίασης.
Διαβάστε ακόμα: ΔΕΘ 2025: Στο επίκεντρο φοροελαφρύνσεις και στήριξη της μεσαίας τάξης – Έρχεται το «Σπίτι μου 3»