Το Νόμπελ Φυσικής 2025 απονεμήθηκε αυτή την εβδομάδα σε τρεις Αμερικανούς επιστήμονες για τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις τους στην κβαντομηχανική – με τον Ελληνοαμερικανό John M. Martinis να ξεχωρίζει ανάμεσά τους για τη συνεισφορά του στην κατανόηση των κβαντικών συστημάτων και της ενέργειας στα ηλεκτρικά κυκλώματα.
Οι νικητές του Νόμπελ Φυσικής 2025
Οι φετινοί τιμηθέντες είναι οι Τζον Κλαρκ (John Clarke), Μισέλ Η. Ντεβορέ (Michel H. Devoret) και ο John M. Martinis, οι οποίοι διακρίθηκαν για την έρευνά τους πάνω στη μακροσκοπική κβαντική διάνοιξη σηράγγων και στην κβάντωση της ενέργειας σε υπεραγώγιμα ηλεκτρικά κυκλώματα.
Η επιτροπή των Νόμπελ χαρακτήρισε την εργασία τους ως «σημαντικό βήμα για τη μελλοντική ανάπτυξη των κβαντικών υπολογιστών», επισημαίνοντας πως άνοιξε νέους δρόμους στην κατανόηση της μετάβασης μεταξύ του κλασικού και του κβαντικού κόσμου.
Ποιος είναι ο John M. Martinis
Ο John Martinis είναι Ελληνοαμερικανός φυσικός με πολυετή καριέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες και σημαντική παρουσία στον χώρο της κβαντικής πληροφορικής.
Γεννημένος στην Καλιφόρνια, υπήρξε επικεφαλής ερευνητής της ομάδας Quantum AI της Google, η οποία το 2019 ανακοίνωσε την πρώτη «κβαντική υπεροχή», επιτυγχάνοντας υπολογισμούς που κανένας κλασικός υπολογιστής δεν μπορούσε να εκτελέσει σε λογικό χρόνο.
Η δουλειά του έχει επηρεάσει βαθιά τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την κβαντική τεχνολογία, ενώ παραμένει ενεργός σε πανεπιστημιακά και βιομηχανικά ερευνητικά προγράμματα.
Το έπαθλο και η τελετή απονομής
Το Νόμπελ Φυσικής συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 997.000 ευρώ) και θα απονεμηθεί σε ειδική τελετή στη Σουηδία τον Δεκέμβριο.
Από το 1901 έως σήμερα, έχουν απονεμηθεί 118 βραβεία Νόμπελ Φυσικής, με μόλις πέντε γυναίκες ανάμεσα στους 227 βραβευθέντες, μεταξύ των οποίων και η Μαρί Κιουρί, το 1903.
Η παράδοση συνεχίζεται
Το Νόμπελ Φυσικής 2024 είχε απονεμηθεί στους Τζον Χόπφιλντ και Τζέφρι Χίντον, για τη συμβολή τους στη μηχανική μάθηση και τα τεχνητά νευρωνικά δίκτυα, που έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης τεχνητής νοημοσύνης.
Τα υπόλοιπα βραβεία Νόμπελ του 2025 —στη Χημεία, τη Λογοτεχνία και την Ειρήνη— θα ανακοινωθούν εντός της εβδομάδας, ενώ το βραβείο Οικονομίας θα απονεμηθεί στις 13 Οκτωβρίου.
Η βράβευση του John M. Martinis υπενθυμίζει τον ισχυρό ρόλο των Ελλήνων της Διασποράς στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα — και επιβεβαιώνει ότι το μέλλον της φυσικής είναι, κυριολεκτικά,… κβαντικό.
Διαβάστε ακόμα: Νόμπελ Φυσικής 2025 σε 3 επιστήμονες για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας