Η ιστορική εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που υπογράφηκε στο πλαίσιο του σχεδίου ειρήνης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη μακροχρόνια σύγκρουση της Μέσης Ανατολής — αλλά και μια σειρά σύνθετων προκλήσεων για την εφαρμογή της.
Παρά τη διεθνή αισιοδοξία, οι λεπτομέρειες του σχεδίου παραμένουν ασαφείς, ενώ πολλά κρίσιμα ζητήματα μένουν ανοιχτά, από τη μεταπολεμική διοίκηση της Γάζας έως τη διαχείριση των ομήρων και των κρατουμένων.
Τι γνωρίζουμε για τη συμφωνία
Η πρώτη φάση του σχεδίου των 20 σημείων του Τραμπ προβλέπει:
Άμεση εκεχειρία ανάμεσα σε Ισραήλ και Χαμάς.
Απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατά η Χαμάς — ζωντανών και νεκρών.
Ανταλλαγή ομήρων με περίπου 2.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους, μεταξύ αυτών πάνω από 200 που εκτίουν ποινές ισοβίων.
Αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα στη λεγόμενη “κίτρινη γραμμή”, μια προσωρινή ζώνη ασφαλείας εντός του παλαιστινιακού εδάφους.
Αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας με 400 έως 600 φορτηγά ημερησίως να εισέρχονται στη Γάζα.
Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές, η απελευθέρωση των 20 εν ζωή ομήρων αναμένεται μέσα στις επόμενες 72 ώρες από την έναρξη της εκεχειρίας, δηλαδή το αργότερο έως τη Δευτέρα.
Η Χαμάς έχει ήδη παραδώσει τους καταλόγους με τους ομήρους και τους κρατούμενους που ζητά να απελευθερωθούν, ενώ το Ισραήλ αναμένεται να επικυρώσει επισήμως τη συμφωνία εντός της ημέρας.
Τι δεν γνωρίζουμε ακόμα
Παρά τις θριαμβολογίες, το σχέδιο Τραμπ παραμένει γεμάτο κενά και ασάφειες:
Ποιος θα κυβερνήσει τη Γάζα;
Ο Νετανιάχου, ο Τραμπ και οι περισσότερες δυτικές χώρες αποκλείουν κάθε ρόλο της Χαμάς στη μεταπολεμική διακυβέρνηση. Το σχέδιο αναφέρει ότι θα μπορούσε να εμπλακεί η Παλαιστινιακή Αρχή, υπό την προϋπόθεση ότι θα πραγματοποιήσει «βαθιές μεταρρυθμίσεις».
Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής;
Δεν υπάρχει σαφές πλάνο για το πότε και πώς θα ολοκληρωθούν οι φάσεις της συμφωνίας. Η σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων και η απελευθέρωση των κρατουμένων εξαρτώνται από την αμοιβαία τήρηση των όρων.
Τι θα γίνει με τον αφοπλισμό της Χαμάς;
Η οργάνωση αρνείται να παραδώσει τα όπλα της όσο υπάρχει ισραηλινή στρατιωτική παρουσία στη Γάζα, κάτι που δημιουργεί σημαντικό ρήγμα στις συνομιλίες.
Τα επόμενα βήματα
Η ισραηλινή κυβέρνηση θα συνεδριάσει σήμερα για να εγκρίνει τη συμφωνία, ενώ ο Τραμπ αναμένεται να επισκεφθεί την Αίγυπτο μέσα στις επόμενες ημέρες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, προγραμματίζεται να απευθυνθεί στο Κοινοβούλιο του Ισραήλ, έπειτα από πρόσκληση του Νετανιάχου.
Η επόμενη φάση του σχεδίου προβλέπει τη δημιουργία ενός διεθνούς “Συμβουλίου Ειρήνης”, με πρόεδρο τον Τραμπ και τη συμμετοχή του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, που θα αναλάβει ρόλο στη μεταπολεμική διοίκηση της Γάζας.
Τα εμπόδια και οι κίνδυνοι
Η εφαρμογή της συμφωνίας θεωρείται εξαιρετικά εύθραυστη:
Η Χαμάς ζητά εγγυήσεις για την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ, συνδέοντας το χρονοδιάγραμμα με την απελευθέρωση των ομήρων.
Το Ισραήλ συνεχίζει περιορισμένες επιχειρήσεις στη Γάζα, παρά την εκεχειρία, κατόπιν αμερικανικής «παράκλησης» για αποκλιμάκωση.
Αραβικές χώρες ζητούν σαφή δέσμευση ότι το σχέδιο θα οδηγήσει σε ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, κάτι που ο Νετανιάχου απορρίπτει κατηγορηματικά.
Στη λίστα των κρατουμένων που ζητά η Χαμάς περιλαμβάνονται ο Μαρουάν Μπαργούτι (στέλεχος της Φάταχ) και ο Άχμεντ Σάαντατ (επικεφαλής του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) — ονόματα που το Ισραήλ δεν είχε ποτέ δεχθεί να συζητήσει.
Ειρήνη με ερωτηματικά
Αν και ο Τραμπ μιλά για «ιστορική συμφωνία» και «αιώνια ειρήνη», η πραγματικότητα στη Γάζα παραμένει εύθραυστη και απρόβλεπτη.
Η επιτυχής εφαρμογή του σχεδίου θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη διπλωματική νίκη του Αμερικανού προέδρου — αλλά και την πιο δύσκολη αποστολή που έχει αναλάβει η διεθνής κοινότητα εδώ και δεκαετίες.
Διαβάστε ακόμα: Ο Τραμπ προειδοποιεί τη Χαμάς: Αν δεν παραδώσετε τη Γάζα, θα αντιμετωπίσετε πλήρη εξόντωση