Σεπτεμβριανά 1955

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία που ιδρύθηκε στα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας γνωρίζοντας την ανωτερότητα του ελληνικού στοιχείου στην οικονομία, στον πολιτισμό, στην παιδεία, αλλά και την πληθυσμιακή υπεροχή, από την αρχή εφάρμοσε σχέδια αφελληνισμού. Οι διωγμοί, οι μαζικοί εξισλαμισμοί, το παιδομάζωμα, οι σφαγές ήταν τα μέτρα που υιοθέτησαν για την συρρίκνωση του Ελληνισμού, ώστε να εδραιωθούν αφού γνώριζαν ότι τα εδάφη που κατέκτησαν δεν τους ανήκαν ποτέ στο παρελθόν.

Τα γεγονότα στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη και στην Σμύρνη αποτελούν ένα ακόμη μέρος του συνεχούς διωγμού των Ελλήνων. Αφορμή για τo «πογκρόμ» του Σεπτέμβρη του 1955 στάθηκε ο επαναστατικός αγώνας των Κυπρίων τον Απρίλιο του ιδίου έτους εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας αφού η τελευταία δεν αναγνώριζε το δικαίωμα του κυπριακού ελληνισμού για αυτοδιάθεση. Η Ελλάδα προσφεύγει στον ΟΗΕ για το Κυπριακό ενώ η Βρετανία συγκαλεί στο Λονδίνο Τριμερή Διάσκεψη εμπλέκοντας έντεχνα στο Κυπριακό και την Τουρκία η οποία είχε παραιτηθεί υπέρ της Αγγλίας από κάθε δικαίωμα της στην Κύπρο από το 1878 όταν είχε πουλήσει το νησί στους Βρετανούς.

Έτσι η Βρετανία κατορθώνει να καταστήσει το Κυπριακό ελληνοτουρκικό πρόβλημα, ενώ η ίδια αναλαμβάνει ρόλο μεσολαβητή ακυρώνοντας τον κυπριακό αγώνα για Ένωση με την Ελλάδα. Παράλληλα υποδεικνύει τις επόμενες πολιτικές κινήσεις καθώς και τις παράλογες απαιτήσεις της Τουρκίας και σε συνεργασία καλλιεργούν το κατάλληλο εχθρικό κλίμα κατά των Ελλήνων. Ο τουρκικός τύπος με ψευδή δημοσιεύματα εξάπτει τον τουρκικό φανατισμό, το σύμπλεγμα κατωτερότητας που πάντα αισθάνονταν οι Τούρκοι έναντι των Ελλήνων μετατρέπεται σε ανθελληνική υστερία.

Αιτία για να ξεκινήσουν οι αθλιότητες του τουρκικού όχλου σε βάρος των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης ήταν η είδηση ότι ανατινάχθηκε το σπίτι του Κεμάλ στην Θεσσαλονίκη από Έλληνες. Στην πραγματικότητα η «βόμβα» είχε τοποθετηθεί από τον Τούρκο φοιτητή στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Οκτάι Εγκίν, ο οποίος ήταν γιος μουσουλμάνου βουλευτή στην Ελληνική Βουλή, σε συνεργασία με το προσωπικό του τουρκικού προξενείου της Θεσσαλονίκης. Τον εκρηκτικό μηχανισμό τον είχε προμηθευτεί από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίας και εξερράγη στην αυλή του κτηρίου χωρίς να προκαλέσει ζημιές. Πριν ακόμα μεταδοθεί η είδηση από τον τουρκικό τύπο συγκεντρώθηκαν μπροστά στο μνημείο του Κεμάλ στο Ταξίμ της Πόλης πλήθος φανατισμένων και οργανωμένων τούρκων, ενώ φορτηγά αυτοκίνητα μετέφεραν συνέχεια ομάδες κρούσης από άξεστους Τούρκους επαρχιώτες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το BBC του Λονδίνου μετέδωσε την είδηση της έκρηξης μισή ώρα προτού γίνει αυτή! Το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου ένα μαινόμενο πλήθος από 50.000 Τούρκους εξοπλισμένοι με τσεκούρια, ρόπαλα, αξίνες, σιδερένιους λοστούς, σφυριά και μπιτόνια βενζίνης στράφηκε κατά των Ελλήνων της Πόλης και των περιουσιών τους. Οι επιδρομείς φονιάδες υπό την καθοδήγηση της παρακρατικής οργάνωσης «η Κύπρος είναι τουρκική» και με συνθήματα «θάνατος στους γκιαούρηδες», «σφάξτε τους Έλληνες προδότες» και άλλα πολλά επιδόθηκαν σε κάθε είδους βαρβαρότητα. Βιασμοί γυναικών, μικρών κοριτσιών, αλλά και αγοριών, πυρπολήσεις εκκλησιών, οικιών, καταστημάτων, καταστροφή τάφων και κοιμητηρίων, λεηλασίες και κάθε είδους καταστροφή σε ελληνικά ιδρύματα είναι μόνο μερικές από τις βιαιοπραγίες που κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου υπό τα βλέμματα της αστυνομίας και του στρατού.

Ο δημοσιογράφος Γ. Καράγιωργας υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της αγριότητας των τούρκων, σε ομιλία του για τα 40 χρόνια από τα Σεπτεμβριανά περιέγραψε κάποια περιστατικά, μεταφέρω εδώ μόνο δύο.

• Στο Γενή Σεχίρ, ώρα 7 το απόγευμα μέσα στη μέση του δρόμου, ο όχλος περικύκλωσε ένα κοριτσάκι 6 ετών, το παρέδωσε σ΄ έναν ημιπαράφρονα χαμάλη γνωστό ως «γορίλα» και εκείνος παρουσία δύο χιλιάδων ατόμων το εβίασε επανειλημμένως, ενώ το πλήθος ούρλιαζε, «αυτά παθαίνουν οι Έλληνες. Σκότωσέ την, σκότωσέ την την σκύλα την Ελληνίδα».
• Μόλις δόθηκε το σύνθημα της επιθέσεως, κύματα όχλου μπήκαν στην εκκλησία, για να την καταστρέψουν. Μέσα όμως βρισκόταν εκείνη την στιγμή ο αρχιδιάκονος, ο οποίος επιχείρησε να τους εμποδίσει. Οι Τούρκοι άρχισαν να τον ξυλοκοπούν και να προσπαθούν να του βγάλουν τα ράσα. Ο αρχιδιάκονος αντέστη, αλλά υπέκυψε. Από τις φωνές, τα ουρλιαχτά και την φασαρία ανησύχησε η μητέρα του ιερωμένου κι έντρομη έτρεξε στην εκκλησία. Το πλήθος την εκύκλωσε και άρχισε να την κτυπά, ενώ πιο πέρα ο γιος της δεμένος πισθάγκωνα σε μια καρέκλα μετεφέρετο από το πλήθος στην έξοδο. Εκεί αφού τον άφησαν, ανέθεσαν σε έναν αλήτη να τον ξυρίσει χωρίς σαπουνάδα. Όταν τον εξύρισαν, τον μετέφεραν στο καμπαναριό από κάτω και του 'καναν περιτομή. Ύστερα τον άφησαν εξαντλημένο και αιμορραγούντα.

Ο απολογισμός των βάρβαρων επεισοδίων ήταν, ο θάνατος 20 Ελλήνων και ο τραυματισμός άλλων 300 περίπου, ο βιασμός 200 Ελληνίδων -βιάστηκε επίσης ακόμη και έγκυος Ελληνίδα 6 μηνών, μπροστά στα μάτια του άντρα της-και αδιευκρίνιστος αριθμός ανδρών και αγοριών. Η καταστροφή 4348 εμπορικών καταστημάτων, 27 φαρμακείων, 26 σχολείων, 110 ξενοδοχείων, 73 εκκλησιών, 21 εργοστασίων, 3 εφημερίδων και περίπου 2600 οικιών. Όλα τα παραπάνω ήταν ελληνικές ιδιοκτησίες τις οποίες κατέστρεψε ο πολιτισμός του «εξπρές του μεσονυχτίου». Μετά τα επεισόδια η συρρίκνωση του Ελληνισμού στην Τουρκία είναι ραγδαία: από τις 100.000 περίπου Ελλήνων πριν τα επεισόδια δεν θα απομείνουν παρά μόνο λίγες χιλιάδες που δεν θα θυμίζουν σε τίποτα την ευημερούσα ελληνική μειονότητα.

Η βαρβαρότητα της Άγκυρας δεν ήταν η μόνη υπεύθυνη για τα απάνθρωπα αυτά γεγονότα. Η κυβέρνηση του Μεντερές είχε σχεδιάσει τα επεισόδια σε κεντρικό επίπεδο και ασφαλώς με αγγλική προτροπή. Στα βρετανικά αρχεία υπάρχουν έγγραφα τα οποία τονίζουν ότι θα ήταν ωφέλιμο για την Αγγλία ένας ξεσηκωμός στην Πόλη εναντίον των Ελλήνων. Είναι επίσης σημαντικό ότι Άγγλος διπλωμάτης σε τηλεγράφημα που έστειλε στο Λονδίνο από την Αθήνα αναφέρει «αρκεί ένα κτύπημα στο σπίτι όπου γεννήθηκε ο Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη για να προκληθεί μείζονα κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες είναι άριστες αυτή την περίοδο».

Ο πρωθυπουργός Α.Μεντερές προσπάθησε να επιρρίψει τις ευθύνες στους κομμουνιστές αιφνιδιασμένος και αυτός από το μέγεθος της καταστροφής, αλλά και υπό το βάρος του διεθνούς τύπου που πρόβαλε τις τουρκικές θηριωδίες. Την πολιτική της συστηματικής εξόντωσης των μειονοτήτων στην Τουρκία φανερώνει και η κυνική δήλωση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ισμέτ Ινονού μετά τα γεγονότα, «είναι καλό που δεν αναμείχθηκε το κόμμα μας στα γεγονότα, όμως οι εκδηλώσεις αυτές ήταν πολύ καλά οργανωμένη εθνική ενέργεια και ωφέλιμη για να καθαρίσει η χώρα μας από το ελληνικό στοιχείο, που είναι ένας βραχνάς».

Η ελληνική κυβέρνηση ακολούθησε έναντι της Τουρκίας την πάγια πολιτική που εφαρμόζουν ως σήμερα όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, περιορίστηκε σε διαβήματα προς την Άγκυρα!

Οι ΗΠΑ θα επιρρίψουν τις ευθύνες για τα γεγονότα της Πόλης στους Τούρκους, αλλά και στους Έλληνες! Επίσης δεν καταδίκασαν τα επεισόδια ούτε εξέφρασαν και την συμπάθεια τους στα θύματα, ενώ αξίωσαν να σταματήσουν οι ελληνοτουρκικές διενέξεις προς χάριν της Βορειοατλαντικής συμμαχίας. Από τότε οι ευαισθησίες των Αμερικανών ως προς τις μειονότητες ήταν επιλεκτικές. Η «αποκατάσταση» της εθνικής μας αξιοπρέπειας έγινε με την έπαρση της ελληνικής σημαίας και την ανάκρουση του εθνικού μας ύμνου στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στην Σμύρνη όπου και εκεί είχαν γίνει ανάλογα επεισόδια σε βάρος των Ελλήνων.

Ο Μεντερές πέντε χρόνια μετά θα ανατραπεί από στρατιωτικό πραξικόπημα, θα δικαστεί μαζί με τον υπουργό εξωτερικών Φ.Ζουρλού, θα κριθούν ένοχοι μεταξύ άλλων και για τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955 και θα καταδικαστούν εις θάνατον δια απαγχονισμού.

Δυστυχώς για την πατρίδα μας, όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μέχρι σήμερα αρνούνται να δουν την πραγματικότητα σε ότι αφορά την Τουρκία και να αναπροσαρμόσουν την πολιτική τους έναντι αυτής. Αρνούνται ακόμα και να διατηρήσουμε την εθνική μας μνήμη ζωντανή παραποιώντας την ιστορία. Το Τουρκικό κράτος στηρίζεται σε συνεχείς γενοκτονίες και αποτελεί σταθερά απειλητική δύναμη για τον Ελληνισμό.

Σήμερα η Τουρκία προετοιμάζει αργά αλλά σταθερά το έδαφος για ανάλογα γεγονότα στην Θράκη μας. Σήμερα δεν είναι η Βρετανία αυτή που κινεί και σχεδιάζει την τουρκική απειλή στην Θράκη, αλλά οι ΗΠΑ και το αμερικανικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το τουρκικό προξενείο στην Κομοτηνή και με Τούρκους πράκτορες. Αν δεν θέλουμε η Θράκη να αποτελέσει συνέχεια της Κωνσταντινούπολης και της Κύπρου τότε οφείλουμε από σήμερα κιόλας να ενεργήσουμε δυναμικά και αποτρεπτικά.





Μια Μαρτυρία

 

Η 6η Σεπτεμβρίου ήταν ήρεμη και συνηθισμένη μέρα. Ωστόσο η ασάλευτη εκείνη ζωή δε θύμιζε ειρήνη. Ήταν η ακινησία μιας αδυσώπητης δύναμης που κλωσούσε ανε­ξερεύνητες βουλές. Τα χαράματα, όταν οι δείκτες όδευαν προς την 7 Σεπτεμβρίου, ξέσπασε σαν λαίλαπα το κακό. Οι άνθρωποι δεν έμοιαζαν με ανθρώπους. Φόρεσαν μονο­μιάς τη μάσκα του κακού και παίρνοντας εντολές από κυβερνητικές υπηρεσίες άρχισαν να σπάζουν, να ρημάζουν, να λεηλατούν και να κακοποιούν τους Ρωμηούς του χωριού.

Το πρωί, μόλις χάραξε, μαθεύτηκε πως το οργανωμένο αυτό έγκλημα είχε συμβεί σ' όλες τις κοινότητες, σ όλες τις γειτονιές, σ' όλα τα καταστήματα, σ' όλες τις αγορές όπου υπήρχε Ρωμέϊκη ψυχή. Και δεν ήταν λίγες οι ψυχές που υπέστησαν το τραύμα από τον μέχρι χθες συντοπίτη τους. Εκατόν σαράντα χιλιάδες Έλληνες έζησαν τις εφιαλτικές στιγμές της νύκτας αυτής που χαρακτηρίστηκε δεύτερη «νύκτα του Αγίου Βαρθολομαίου».
Το χωριό μας έδινε την εικόνα καταστραμμένου τοπίου από θεομηνία. Όλο το νοι­κοκυριό του κάθε ελληνικού σπιτιού ήταν έκθετο στους δρόμους και τα πεζοδρόμια. Η εκκλησία μόλις από θαύμα σώθηκε από ολοκληρωτική καταστροφή. Εσωτερικά τίποτα δεν είχε μείνει όρθιο, τίποτα που να δίνει την αίσθηση ενός Ναού. Το Αγίασμα ήταν κατεστραμμένο, τα μανουάλια είχαν ριχθεί μεσ' τη σήραγγα της πηγής και οι εικόνες κομ­μένες στα τέσσαρα έπλεαν στα νερά του Αγίου Παντελεήμονα. Το κελλί του παπα-Νικόλα ανάστατο, λες και πέρασε τυφώνας και παρέσυρε τα πάντα στη δίνη του. 

Ο ίδιος σώθηκε, αφού έγκαιρα κατέφυγε στο υπόγειο του κελλιού εκεί, όπου υπήρχαν τα νεκροσάντουκα που προοριζότανε για τους πτωχούς και άπορους συνανθρώπους που δεν είχαν τα μέσα τα οικονομικά να ταφούν με δικά τους χρήματα. Τα θρανία του σχο­λείου μόνο για καυσόξυλα ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και οι γραμμένοι με κι­μωλία μαυροπίνακες βρισκόντουσαν ανάκατοι στους δρόμους. Ήταν η χρονιά που ο Γυμνασιάρχης του Ζωγραφείου Λυκείου ο αείμνηστος κ. Μούτσογλου με την οικογένεια του παραθέριζε στο Τσεγκέλκιοϊ σε διαμέρισμα που βρισκόταν μεσ' το σχολικό κτίριο. Η έγκαιρη φυγή του έσωσε αυτόν και τα παιδιά του από πιθανή εξόντωση, γιατί ο χώρος της Εκκλησίας και του Σχολείου ήταν ο κύριος στόχος για ολοκληρωτική καταστροφή.

Για τα σπίτια ας μη γίνεται λόγος. Ο κάθε οικοδεσπότης με τον πόνο του και το μέγεθος της καταστροφής του. Ένα ερώτημα βουβό πλανιόταν στ' άλαλα χείλη: Γιατί τούτη η μανία; Γιατί τόσο μίσος;

Κι όμως οι Τούρκοι του χωριού, οι μέχρι πριν μια μέρα υποτιθέμενοι φίλοι μας, μας κοίταζαν έντρομοι και έκθαμβοι. Διακρινόταν στη ματιά τους η στενοχώρια που αισθάνονταν. Αρκετοί είχαν συμμετοχή στην εξοντωτική αυτή επιχείρηση κατά των χριστια­νών συντοπιτών τους. Όταν άρχισε η έρευνα για συμμετοχή στους βανδαλισμούς, μπήκαν στη φυλακή αρκετοί γνώριμοι του χωριού, ενώ αντίθετα ο δάσκαλος ο Χουλουσί, ο φαρμακοποιός Χαλίμ μπέης, ο Νουρίς ο περιπτεράς, ο Νετζατίς κ.α. αποδεδειγμένα προσπάθησαν ν' αποτρέπουν μεγαλύτερης έκτασης καταστροφές. Άλλοι πρόταξαν τα στήθη τους, για να εμποδίσουν τους έξαλλους ανθρωπόμορφους ταύρους που δεν αρκέσθηκαν στις υλικές ζημίες, αλλά ποθούσαν να σπιλώσουν και τις ηθικές αξίες των «γκιαούρηδων».
Η καταστροφή πάντως δεν αποτράπηκε. Από την επομένη κάθε σπιτικό είχε να χα­ράξει την δική του πλέον τακτική. Σχεδόν όλοι συνέκλιναν στη φυγή. Οι πιο θερμόαιμοι Τούρκοι συνέχιζαν να σκορπούν τον φόβο στους έντρομους ακόμη χριστιανούς. Το σλόγ­καν που επικρατούσε ήταν «Dün seker bayram?, bugün kurban bayram?» δηλαδή συν­δέοντας την απειλή τους με τις ονομασίες των εθνικών τους εορτών τούτο ερμηνεύεται «χθες (γευθήκαμε) τα γλυκά σας σήμερα είναι η μέρα της θυσίας σας». Έμμεση απειλή για εξόντωση.

Σαν επιδημία απλώθηκε η φυγή απ' το χωριό. Όσοι είχαν τα οικονομικά μέσα εγ­κατέλειπαν τις πατρικές τους εστίες και μετακόμισαν στην πολυσύχναστη Κων/πολη. Λες και αν ήθελαν οι Τούρκοι να επαναλάβουν άλλη μια τέτοια επιχείρηση, δε θα τους ανα­κάλυπταν.

Αυτό ήταν. Το χωριό άρχισε να αραιώνει από κατοίκους, η εκκλησία να στερείται από το εκκλησίασμα και το σχολείο να αντιμετωπίζει δυσκολίες από την έλλειψη μαθη­τών. Το άλλοτε ολοζώντανο Τσεγκέλκιοϊ σίγασε από τα παιδικά τιτιβίσματα, σιώπησε απ' τα ελληνικά γλέντια. Η χαρμόσυνη καμπάνα δεν ακούσθηκε γι' αρκετό διάστημα, οι νοικοκυρές απέφευγαν να βγουν στην αγορά για ψώνια και τα μαθητούδια που αποτελούσαν ένα μικρό κόσμο γελούμενο, γεμάτο άνεση και φως, με φόβο κρυφοπήγαιναν στο ρημαγμένο τους σχολείο.

Βουβοί όμως και οι Τούρκοι. Αναλογίζονταν τις ευθύνες τους και αναρωτιόνταν τι ήταν αυτό που έκαναν. Ένας μόνο ψευτοήρωας κυκλοφορούσε με μπαταρισμένο το κεφάλι του, μέχρι να μπει στη φυλακή μετά τις ευθύνες που του επέρριψαν οι αντιτιθέ­μενοι σ' αυτό το έγκλημα. Για το σπασμένο αυτό κεφάλι υπάρχει μια μαρτυρία αρκετά ενδιαφέρουσα. Στο στρατόπεδο του Κούλελι υπηρετούσε την θητεία του κάποιος Ρωμηός φαντάρος, ο οποίος στην γενική επίταξη του συντάγματος του βρέθηκε στην ομά­δα που θα κατέστρεφε τον Άγιο Γεώργιο στο Τσεγκέλκιοϊ. Βλέποντας τον καθοδηγητή, να δίνει εντολές και να καταστρέφει με μανία τα εικονίσματα, δεν άντεξε και μες τον πα­νικό που επικρατούσε, του έδωσε με το ρόπαλο που κρατούσε ένα γερό κτύπημα. Τι σύμπτωση όμως; Η αφήγηση αυτή που έγινε μετά από αρκετά χρόνια, συμπίπτει άμεσα με τον τραυματισμένο Τούρκο χωριανό που έλεγε ότι του συνέβη ένα ατύχημα.

Όσοι έφυγαν από το χωριό δεν ήθελαν να το ξεχάσουν κι ολότελα. Σαν αποδημη­τικά πουλιά έρχονταν να προσκυνήσουν τον Άγιο Γεώργιο στη γιορτή του και να πιουν το Αγίασμα του Αγίου Παντελεήμονα στο πανηγύρι του. Η εγκληματική νύκτα, η γεμά­τη ενέδρες είχε φθάσει στο τέλος της.

Μετά τα γεγονότα δόθηκε εντολή να κατατεθούν υπεύθυνες δηλώσεις για το μέγε­θος καταστροφής του κάθε νοικοκυριού και να αξιολογηθούν σε χρήμα οι ζημιές που προκλήθηκαν. Πράγματι οι Χριστιανοί έκαναν αυτό που τους ζητήθηκε και μετά από αρκετό χρόνο τους δόθηκε αποζημίωση που ανερχόταν στο 25% των δηλωθέντων.

Παράλληλα μετά μερικές μέρες εκτέθηκαν διάφορα αντικείμενα — προϊόντα κλοπής — στις αίθουσες του σχολείου, για ν' αναγνωρισθούν και να δηλωθούν σε ποιον ανήκουν. Η αναγνώριση φυσικά δεν ήταν δύσκολο να γίνει. Εκείνο που δεν έγινε ήταν η επιστροφή των αντικειμένων στους δικαιούχους.

Μετά την καταστροφή και η ειρωνεία! Και είναι κανείς να θυμάται το κίνημα των Νεότουρκων και τις προθέσεις τους που με τον θεωρούμενο από τον λαό αρχηγό τους Εμβέρ Πασά που έλεγε: «Η δεσποτική κυβέρνηση πήρε σήμερα τέλος. Είμαστε όλοι αδέλφια. Δεν υπάρχουν πια στην Τουρκία Έλληνες, Βούλγαροι, Εβραίοι, Σέρβοι, Ρουμάνοι, Μουσουλμάνοι. Κάτω απ' τον ίδιο γαλανό ουρανό είμαστε όλοι περήφανοι, γιατί είμαστε Οθωμανοί».

Τα τουρκικά αυτά ιδανικά όμως δεν πραγματοποιήθηκαν. Αντίθετα συνέβηκαν γε­γονότα που δεν είχαν συμβεί επί «δεσποτικής διακυβέρνησης» με στόχο πάντοτε τους Ρωμηούς τους οποίους η πολιτική τους, τους εξόντωσε βίαια. 

Ιωσήφ Κωνσταντινίδης