Η κρίση πανικού είναι συχνή και πολύ τρομακτική, καθώς ο πάσχων εκδηλώνει έντονο φόβο που του προκαλεί σωματικά συμπτώματα δίχως προφανή λόγο και δίχως να υπάρχει αληθινός κίνδυνος.
Μελέτες έχουν δείξει πως σχεδόν ένας στους 20 ανθρώπους εκδηλώνει κρίση πανικού τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Όταν εκδηλώνεται, οι ασθενείς συχνά νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο, ότι παθαίνουν έμφραγμα ή ακόμα και ότι πεθαίνουν.
Όπως αναφέρουν ειδικοί από την Κλινική Mayo, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, η κρίση πανικού εκδηλώνεται με διαφορετική συχνότητα σε κάθε πάσχοντα.
Άλλοι έχουν μόνο μία ή δύο κρίσεις στη διάρκεια της ζωής τους, ίσως μετά από κάποιο έντονα στρεσογόνο περιστατικό. Και άλλοι έχουν υποτροπιάζουσες κρίσεις, περνώντας πολύ καιρό στο μεσοδιάστημα με τον φόβο ότι έρχεται μία ακόμα.
Μολονότι οι κρίσεις πανικού από μόνες τους δεν είναι απειλητικές για τη ζωή, είναι τρομακτικές και πλήττουν την ποιότητα ζωής. Πώς μπορεί, όμως, να καταλάβει κάποιος ότι παθαίνει κρίση πανικού;
Τα συμπτώματα
Η απάντηση κρύβεται σε μία σειρά από σωματικά συμπτώματα, τα οποία αναπτύσσουν γρήγορα οι ασθενείς, σύμφωνα με ειδικούς από τον βρετανικό οργανισμό ψυχικής υγείας Mind. Ενδεικτικά μπορεί:
Να νιώθουν την καρδιά τους να κτυπάει δυνατά και σαν τρελή (ταχυπαλμία)
Να ζαλίζονται, να γυρίζει ο κόσμος γύρω τους ή να νιώθουν ότι θα λιποθυμήσουν
Να ζεσταίνονται πολύ ή να κρυώνουν πολύ
Να ιδρώνουν ή να τρέμουν σύγκορμοι
Να έχουν ναυτία
Να πονάνε στο στήθος ή στην κοιλιά
Να δυσκολεύονται να αναπνεύσουν ή να αισθάνονται ότι πνίγονται
Να αισθάνονται ότι τρέμουν τα πόδια τους ή ότι δεν τους κρατάνε
Να αισθάνονται ότι δεν λειτουργεί το μυαλό τους ή ότι έχουν αποσυνδεθεί από το σώμα τους ή τον κόσμο γύρω τους
Πολλοί ασθενείς αναφέρουν ακόμα ότι «χτυπάνε» τα δόντια τους ανεξέλεγκτα, ότι αναπνέουν υπερβολικά γρήγορα και κάνουν υπεραερισμός ή ότι κλαίνε ασυγκράτητα, γιατί είναι τόσο έντονο το αίσθημα ότι θα λιποθυμήσουν ή ότι πεθαίνουν.
Η κρίση πανικού τους κάνει μερικές φορές να αισθάνονται και ότι δεν μπορούν να αναπνεύσουν και πρέπει επειγόντως να βγουν σε εξωτερικό χώρο για να βρουν αέρα.
Πού οφείλεται
Η κρίση πανικού συνήθως διαρκεί από 5 έως 20 λεπτά, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται πολύ γρήγορα και να κορυφώνονται στο πρώτο 10λεπτο. Ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις που διαρκούν πολύ περισσότερο – συνήθως επειδή εκδηλώνουν και δεύτερη κρίση ή στο ότι ο πάσχων βιώνει και συμπτώματα άγχους.
Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ποιες ακριβώς αιτίες προκαλούν κρίση πανικού. Ξέρουν όμως ότι παίζουν ρόλο:
Γενετικοί παράγοντες
Το έντονο στρες και η αυξημένη ευαισθησία στο στρες
Η επιρρέπεια στα αρνητικά συναισθήματα
Ορισμένες αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου
Οι πάσχοντες μπορεί επίσης να διαπιστώσουν ότι είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν μία κρίση σε ορισμένους χώρους, καταστάσεις ή δραστηριότητες. Μπορεί, λ.χ., να τους συμβαίνει πριν από ένα στρεσογόνο ραντεβού. Ή να τους συμβαίνει τη νύχτα που μπαίνουν για ύπνο και το μυαλό τους «τρέχει» στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη ζωή τους.
Μερικοί πάσχοντες, όμως, παθαίνουν πολλές κρίσεις πανικού και σε απρόβλεπτες στιγμές, δίχως να μπορούν να εντοπίσουν κανέναν εκλυτικό παράγοντα. Σε τέτοιες περιπτώσεις μια πιθανή διάγνωση είναι η διαταραχή πανικού, η οποία συχνή συνυπάρχει με ορισμένες φοβίες.