Καθώς πλησιάζει το τέλος της ζωής, το ανθρώπινο σώμα αρχίζει να δίνει σημάδια. Η παρατήρηση αυτών των μεταβολών βοηθά τις οικογένειες και τους φροντιστές να αναγνωρίσουν πότε είναι η ώρα να προσφέρουν παρηγοριά, αποδοχή και αξιοπρέπεια. Τι είναι η «κουδουνίστρα του θανάτου» και γιατί δείχνει ότι μια ζωή κοντεύει να «σβήσει»;
Ποιο είναι το σύμπτωμα που σχετίζεται με τον θάνατο και εμφανίζεται λίγες ώρες πριν το τέλος
Τις τελευταίες ώρες της ζωής, οι ασθενείς συχνά βιώνουν μια σειρά φυσικών και συναισθηματικών αλλαγών που μπορεί να είναι δύσκολες τόσο για τους ίδιους όσο και για τους αγαπημένους τους. Οι γιατροί και οι ειδικοί στην παρηγορητική φροντίδα τονίζουν τη σημασία της αναγνώρισης αυτών των σημαδιών, καθώς μπορούν να βοηθήσουν τις οικογένειες να προετοιμαστούν για όσα έρχονται και να εξασφαλίσουν ότι ο ασθενής λαμβάνει την κατάλληλη φροντίδα.
Από αλλαγές στη συνείδηση και τα αναπνευστικά πρότυπα μέχρι μεταβολές στη θερμοκρασία του δέρματος και την όρεξη, αυτά τα συμπτώματα σηματοδοτούν τη φυσική διαδικασία του σώματος να κλείνει και δείχνουν ότι το τέλος της ζωής πλησιάζει.
Ποια συμπτώματα εμφανίζονται στο τέλος της ζωής – Τι είναι η «κουδουνίστρα του θανάτου»
Η «κουδουνίστρα του θανάτου», ή στα αγγλικά death rattle breathing, είναι ένας χαρακτηριστικός θορυβώδης ήχος που εμφανίζεται τις τελευταίες ώρες ή ημέρες της ζωής λόγω συσσώρευσης εκκρίσεων στον αεραγωγό όταν η ικανότητα του ασθενούς να τις αποβάλλει είναι μειωμένη. Πρόκειται για ένα τεκμηριωμένο σύμπτωμα που έχει μελετηθεί εκτενώς από την επιστήμη.
Ανασκόπηση του 2023 με τίτλο «A Review of Clinical Signs and Symptoms of Imminent End-of-Life in Individuals With Advanced Illness» διαπίστωσε ότι η αναγνώριση κλινικών συμπτωμάτων όπως οι περίοδοι άπνοιας, η αναπνοή Cheyne-Stokes, η μειωμένη συνείδηση, η περιφερική κυάνωση και η «κουδουνίστρα του θανάτου» είναι κρίσιμη για την πρόβλεψη του επικείμενου τέλους ζωής σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο.
Η αναγνώριση αυτών των βασικών δεικτών επιτρέπει στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να προετοιμαστούν καλύτερα, να προσαρμόσουν τη φροντίδα και να βελτιώσουν την ποιότητα της υποστήριξης στο τέλος της ζωής για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Η «κουδουνίστρα του θανάτου»:
Επηρεάζει περίπου τα δύο τρίτα των ασθενών που πεθαίνουν σύμφωνα με συστηματικές ανασκοπήσεις και παρατηρητικές μελέτες.
Παράγει έναν χαρακτηριστικό γουργουρητό ή υγρό ήχο καθώς ο αέρας περνά μέσα από βλέννα ή εκκρίσεις.
Το σύμπτωμα αναγνωρίζεται ευρέως στην κλινική πρακτική και την έρευνα, με τη χρήση τυποποιημένων εργαλείων για την αξιολόγηση της σοβαρότητάς του.
Έχουν αξιολογηθεί στρατηγικές διαχείρισης, όπως τα αντιχολινεργικά φάρμακα, σε κλινικές δοκιμές.
Αν και προκαλεί δυσφορία στις οικογένειες και τους φροντιστές, γενικά πιστεύεται ότι οι ασθενείς δεν υποφέρουν λόγω μειωμένης συνείδησης.
Ειδικός εξηγεί τον ρόλο της αναπνοής και την εμφάνιση της «κουδουνίστρας του θανάτου» στο τέλος της ζωής
Ανατριχιαστικό σύμπτωμα μπορεί να εμφανιστεί όταν ένας ετοιμοθάνατος ασθενής πλησιάζει στο τέλος της ζωής του, λέει ειδικός. Η Dr Paulien Moyaert, ειδικευόμενη στην Πυρηνική Ιατρική και ακαδημαϊκός από το Βέλγιο, μοιράζεται εξηγήσεις στο κανάλι της στο YouTube για μια μεγάλη ποικιλία ιατρικών θεμάτων, συζητώντας πώς λειτουργούν ορισμένα φάρμακα και μέρη του σώματος.
Σε πρόσφατο βίντεο, αναφέρθηκε στο φαινόμενο ενός ήχου αναπνοής που μπορεί να κάνουν οι ασθενείς που πλησιάζουν στο θάνατο, μερικές φορές περιγραφόμενο ως «death rattle». «Ένα άτομο συνήθως ζει για 23 ώρες μετά την έναρξη του death rattle» και προσθέτει «Με κάθε αναπνοή το άτομο μπορεί να παράγει έναν στεναγμό, ροχαλητό ή άλλο θόρυβο», λέει η Dr Moyaert, σύμφωνα με το Express.
«Αυτό συμβαίνει επειδή καθώς μειώνεται η συνείδηση, οι ασθενείς χάνουν την ικανότητα να καταπίνουν και να καθαρίζουν τις στοματικές εκκρίσεις. Ο αέρας κινείται πάνω από αυτές τις συσσωρευμένες εκκρίσεις, προκαλώντας θορυβώδη αναπνοή», είπε.
«Κάποιοι λένε ότι η “κουδουνίστρα του θανάτου” είναι η προσπάθεια των πνευμόνων να αναπνεύσουν μέσα από ένα στρώμα σάλιου», πρόσθεσε.
Ωστόσο, η Dr Moyaert λέει ότι είναι «σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αυτό δεν προκαλεί δυσφορία στον ασθενή, επειδή είναι μη ανταποκρινόμενος και βαθιά κοιμισμένος σε αυτό το σημείο».
Αν και αναγνωρίζει ότι «ακούγεται τρομακτικό» και μπορεί να είναι δύσκολο για τις οικογένειες να το ακούσουν, για αυτόν τον λόγο οι γιατροί «συχνά χορηγούν φάρμακα για να στεγνώσουν τους αεραγωγούς και να μαλακώσουν το death rattle», εξήγησε, προσθέτοντας ότι αυτό γίνεται για τους αγαπημένους του ασθενούς και όχι για τον ίδιο.
Είπε επίσης ότι η αλλαγή θέσης του ασθενούς ώστε να «στραφεί στο πλάι με το κεφάλι ελαφρώς ανυψωμένο μπορεί επίσης να βοηθήσει».
Τι προκαλεί την «κουδουνίστρα του θανάτου» και τα άλλα συμπτώματα του τέλους
Η ιστοσελίδα του NHS εξηγεί ότι η αναπνοή μπορεί να γίνει «πιο θορυβώδης» λόγω «της συσσώρευσης βλέννας». «Το σώμα παράγει φυσιολογικά βλέννα στο αναπνευστικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των πνευμόνων και των ρινικών διόδων» εξηγεί η υπηρεσία υγείας στην ιστοσελίδα της.
«Όταν είστε υγιείς, αυτή η βλέννα απομακρύνεται μέσω του βήχα.Όταν πεθαίνετε και δεν κινείστε πια, η βλέννα μπορεί να συσσωρευτεί και να προκαλέσει έναν θορυβώδη ήχο όταν αναπνέετε».
Το NHS εξηγεί διάφορες αλλαγές που μπορεί να συμβούν κατά τη λεγόμενη «τερματική φάση», όπως υπνηλία, απροθυμία για φαγητό, αλλαγές στην αναπνοή, σύγχυση και παραισθήσεις, καθώς και κρύα χέρια και πόδια.
Σύμφωνα με τη φιλανθρωπική οργάνωση για το τέλος ζωής Marie Curie, οι περισσότεροι άνθρωποι που παρουσιάζουν αυτή τη θορυβώδη αναπνοή τις τελευταίες μέρες και ώρες της ζωής τους «θα πεθάνουν μέσα σε λίγες μέρες». Ωστόσο, προσθέτει ότι «Ο καθένας είναι διαφορετικός – κάποιοι θα ζήσουν περισσότερο και άλλοι θα πεθάνουν πιο γρήγορα».
«Πέθανα για 24 λεπτά: Ήμουν επιφυλακτική για τη μετά θάνατον ζωή – τώρα όλα άλλαξαν» – Η ιστορία της 50χρονης που δεν φοβάται πια τον θάνατο
Συμβουλεύει τους αγαπημένους που ανησυχούν ή είναι αναστατωμένοι για το σύμπτωμα να «μιλήσουν με τον γιατρό, τη νοσοκόμα ή το προσωπικό του οίκου ευγηρίας».
Πηγές: Express, PMC, BJN, JAMA, PMC, SpringerNature, BMJ, SageJournals
oloygeia.