Μια ιστορική και αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση στο ποινικό δίκαιο υπέγραψε ο κυβερνήτης της Βόρειας Καρολίνας, Τζος Στάιν, γνωστή ως «Νόμος της Ιρίνα» — εμπνευσμένη από τη φρικτή δολοφονία της 23χρονης Ουκρανής πρόσφυγα, Ιρίνα Ζαρούτσκα. Ο νόμος ανοίγει τον δρόμο για την επανεφαρμογή της εκτέλεσης με εκτελεστικό απόσπασμα, μια πρακτική που είχε εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ιρίνα Ζαρούτσκα μαχαιρώθηκε θανάσιμα μέσα σε τρένο από έναν άστεγο άνδρα με ψυχιατρικά προβλήματα, γεγονός που συγκλόνισε την κοινή γνώμη και άναψε φωτιές στη συζήτηση για τα κενά του συστήματος δικαιοσύνης και την αντιμετώπιση ψυχικά ασθενών δραστών.
Τι προβλέπει ο «Νόμος της Ιρίνα»
Το Νομοσχέδιο 307 της Πολιτειακής Βουλής, που εγκρίθηκε με ευρεία πλειοψηφία και από τα δύο νομοθετικά σώματα, φέρνει ριζικές αλλαγές στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης.
Σύμφωνα με το κείμενο του νόμου:
Θεσπίζεται δυνατότητα επαναφοράς του εκτελεστικού αποσπάσματος ως εναλλακτικής μεθόδου εκτέλεσης, πέρα από τη θανατηφόρα ένεση που ισχύει σήμερα.
Περιορίζονται οι αναστολές και οι καθυστερήσεις στις θανατικές ποινές, ορίζοντας ότι οι εφέσεις πρέπει να εκδικάζονται μέσα σε δύο χρόνια.
Μειώνεται η ευχέρεια των δικαστών να χορηγούν προφυλάκιση με εγγύηση για βίαια εγκλήματα.
Καθιερώνεται υποχρεωτική αξιολόγηση ψυχικής υγείας για κατηγορούμενους που έχουν νοσηλευτεί ακούσια τα τελευταία τρία χρόνια.
Αυτή τη στιγμή, στη Βόρεια Καρολίνα βρίσκονται 122 κρατούμενοι στην πτέρυγα των θανατοποινιτών, ενώ οι εκτελέσεις έχουν παγώσει από το 2006 λόγω νομικών προσφυγών.
Η υπόθεση που άλλαξε τον νόμο
Ο ΝτεΚάρλος Μπράουν Τζούνιορ, δράστης της δολοφονίας της Ζαρούτσκα, είχε στο παρελθόν συλληφθεί και αφεθεί ελεύθερος με εγγύηση χωρίς μετρητά. Οι αρχές ανέφεραν ότι αντιμετώπιζε σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα. Μετά το έγκλημα, η υπόθεση προκάλεσε οργή και οδήγησε στη δημιουργία του νομοσχεδίου με στόχο «να μην επαναληφθεί ποτέ κάτι τέτοιο».
Πολιτικές αντιδράσεις
Ο Δημοκρατικός κυβερνήτης Τζος Στάιν, υπογράφοντας το νομοσχέδιο, δήλωσε:
«Το νομοσχέδιο 307, ή “Νόμος της Ιρίνα”, προτρέπει τη δικαιοσύνη να εξετάζει με ιδιαίτερη προσοχή τα άτομα που ενδέχεται να παρουσιάζουν ασυνήθιστο κίνδυνο βίας πριν αποφασίσει για την αποφυλάκισή τους».
Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι δεν σκοπεύει να επιτρέψει εκτελέσεις με εκτελεστικό απόσπασμα κατά τη διάρκεια της θητείας του, η οποία λήγει τον Ιανουάριο του 2029.
Από την άλλη πλευρά, Ρεπουμπλικανοί αξιωματούχοι χαιρέτισαν τη ρύθμιση. Ο πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών της κομητείας New Hanover, Τζον Χινάντ, υποστήριξε πως:
«Η θανατική ποινή με εκτελεστικό απόσπασμα δεν είναι κάτι νέο. Είναι μια αποτρεπτική, αξιόπιστη μέθοδος — οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι η δικαιοσύνη έχει συνέπειες».
Νέος γύρος συζήτησης για τη θανατική ποινή
Η ψήφιση του «Νόμου της Ιρίνα» έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και νομικούς κύκλους, που προειδοποιούν για «πισωγύρισμα δεκαετιών» στον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης. Παράλληλα, αναζωπυρώνεται η συζήτηση για τη διαχείριση της ψυχικής υγείας και την ανάγκη θεσμικών μέτρων πρόληψης πριν φτάσει κανείς στο έγκλημα.
Καθώς η Βόρεια Καρολίνα προχωρά στην εφαρμογή του νέου πλαισίου, οι νομικές και ηθικές επιπτώσεις της πιθανής επαναφοράς εκτελέσεων με πυροβολισμό αναμένεται να τεθούν στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου.
Διαβάστε ακόμα: Νέα τουρκική πρόκληση στο Αιγαίο: Το “Πίρι Ρέις” βγήκε από τη Σμύρνη και πλέει προς τα ελληνικά νησιά