Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» τίμησε την EUROPA NOSTRA για την προώθηση και διαφύλαξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς
Στην EUROPA NOSTRA, τον κορυφαίο πανευρωπαϊκό οργανισμό αφιερωμένο στην προστασία και ανάδειξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, απονεμήθηκε χθες το 6ο Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», σε μια λαμπρή Τελετή που πραγματοποιήθηκε στο εμβληματικό Μνημείο της Ροτόντας, παρουσία κορυφαίων προσωπικοτήτων από όλον τον κόσμο. Το Βραβείο απένειμε η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας, στον Εκτελεστικό Πρόεδρο της EUROPA NOSTRA, καθηγητή Δρ. Hermann Parzinger, και τη Γενική Γραμματέα του Οργανισμού, κ. Sneška Quaedvlieg-Mihailović.
Κατά τον εναρκτήριο χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας, υπογράμμισε ότι οι αξίες της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και, κυρίως, του διαλόγου και της δημιουργικής αλληλεπίδρασης των πολιτισμών καθιστούν την Ευρώπη μοναδική. Οι αξίες αυτές αποτελούν τα εφόδια για να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις και να εκπληρώνει την ιστορική της αποστολή, με την Ελλάδα να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο ως αφετηρία της Ευρωπαϊκής Ιδέας. «Σε αυτή την εποχή, είναι απαραίτητες οι γέφυρες διαλόγου, συνεργασίας και ενότητας, που θα υπερβούν τις αντιθέσεις και θα αποδείξουν ότι οι δεσμοί που ενώνουν τους ανθρώπους, τους λαούς και τις χώρες είναι περισσότερες από τις διαφορές που τους χωρίζουν. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο στόχος του Βραβείου “Αυτοκράτειρα Θεοφανώ”», σημείωσε ο κ. Τασούλας εγκωμιάζοντας το έργο της EUROPA NOSTRA για την προάσπιση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, την ενίσχυση της παιδείας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της συνεργασίας, της διαφύλαξης της ποικιλομορφίας και της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη.
Στην ομιλία υποδοχής του, ο Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ, Σταύρος Ανδρεάδης αναφέρθηκε στην σημαντική πορεία που έχει διανύσει το Βραβείο στα έξι πρώτα χρόνιας της ιστορίας του και τη σημασία του για το μέλλον: «Μέσα σε ένα κόσμο κοινωνικών και πολιτικών προκλήσεων, αντιθέσεων που θεωρούνται ασυμβίβαστες και ανυπέρβλητες, ωρίμασε και γεννήθηκε η ιδέα ενός βραβείου που στόχο έχει να αναδείξει την ελπίδα: τις θετικές, κοινές, ευρωπαϊκές και οικουμενικές αξίες όπως αυτές ενσαρκώνονται μέσα από τη δράση ατόμων ή οργανισμών». Ο κ. Ανδρεάδης ευχαρίστησε τις κορυφαίες προσωπικότητες που, όλα αυτά τα χρόνια, συσπειρώνονται γύρω από το βραβείο και αποτελούν την «κοινή φωνή της Ευρώπης», αναδεικνύονται μέσα από τις βραβεύσεις τον ανθρωπισμό, την αλληλεγγύη, την κατανόηση και τη γεφύρωση αντιθέσεων, την συνοχή και τη συμφιλίωση. Αναφερόμενος στην Europa Nostra, «τη φωνή της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών» για την πολιτιστική κληρονομιά, τόνισε πως πρόκειται για μία πρωτοβουλία που εδώ και 60 και πλέον χρόνια αναδεικνύει τη σημασία της προστασίας και προώθησης της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς ως κρίσιμου πυλώνα ενότητας, ταυτότητας και βιώσιμης ανάπτυξης.
Η αποστολή του Ιδρύματος Θεοφανώ είναι να ενσαρκώνει την ιδέα της συμφιλίωσης και της σύνδεσης, τιμώντας ανθρώπους και οργανισμούς που υπηρετούν αυτό το όραμα και αποτελούν πρότυπα για ολόκληρη την Ευρώπη, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ιδρύματος, Herman Count Van Rompuy. Όπως επεσήμανε, η ουσία του ευρωπαϊκού πολιτισμού περιστρέφεται γύρω από την ανθρωπιά, ή όπως έθεσε ο Ρωμαίος δραματουργός Τερέντιος: «Άνθρωπος είμαι, και τίποτε το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο». Σύμφωνα με τον κ. Van Rompuy, το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» ξεχωρίζει για την αποστολή του να τιμά εκείνους που πρεσβεύουν τις αξίες της συνεργασίας προσφέροντας περισσότερη ανθρωπιά και ελπίδα στην Ευρώπη και στον κόσμο. «Η EUROPA NOSTRA ενσαρκώνει ιδανικά αυτό το πνεύμα, συνδέοντας με αρμονία το παλαιό με το νέο — nova et vetera» τόνισε συμπληρώνοντας πως «η κληρονομιά του αύριο δημιουργείται σήμερα, γιατί χωρίς τις σημερινές πρωτοβουλίες δεν θα υπάρξει αυριανή κληρονομιά». «Όλοι έχουμε ανάγκη από έναν “τόπο” όπου νιώθουμε σαν στο σπίτι μας, αλλά και από έναν “χώρο” που μας ανοίγει σε ευρύτερες προοπτικές. Η Ευρώπη είναι αυτός ο χώρος — και ο συνδυασμός των δύο γεννά το αίσθημα ότι όλοι βρισκόμαστε στην ίδια βάρκα» σημείωσε, υπενθυμίζοντας την ανάγκη διαφύλαξης της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ειρήνης, που αποτελεί «το μεγαλύτερο μνημείο μας».
Τη συγκίνησή της για την απονομή του Βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» στην EUROPA NOSTRA εξέφρασε η Πρόεδρος του Οργανισμού και παγκοσμίου φήμης μέτζο-σοπράνο, Cecilia Bartoli. Σε σύντομο μήνυμά της, η κα Bartoli αφιέρωσε τη σημαντική αυτή διάκριση σε όσους εδώ και εξήντα χρόνια, υπηρετούν με πάθος την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά. Εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη της για την προσφορά τους, κάλεσε σε συνέχιση, «με τον ίδιο ενθουσιασμό, της ευγενικής αποστολής τους στην υπηρεσία της ομορφιάς, του διαλόγου και της αρμονίας στην κοινωνία μας».
«Η πολιτιστική κληρονομιά είναι μια ζωντανή δύναμη που δίνει ελπίδα» ανέφερε ο Εκτελεστικός Πρόεδρος της EUROPA NOSTRA, καθηγητής Δρ. Hermann Parzinger. Όπως σημείωσε, με αυτή τη φιλοσοφία, η EUROPA NOSTRA εργάζεται για να διαφυλάξει την ομορφιά και τη μνήμη της Ευρώπης μέσα από συνεργασίες με θεσμούς της Ε.Ε., το Συμβούλιο της Ευρώπης και πολυάριθμες τοπικές πρωτοβουλίες. «Όταν μια κοινότητα στην Ουκρανία προστατεύει τα μνημεία της από βομβαρδισμούς, όταν ένας εγκαταλελειμμένος βιομηχανικός χώρος στην Πορτογαλία μετατρέπεται σε κέντρο καινοτομίας, όταν οι νέοι στα Βαλκάνια ανακαλύπτουν τις κοινές τους πολιτιστικές ρίζες, τότε γινόμαστε μάρτυρες της ήσυχης δύναμης της κληρονομιάς να θεραπεύει και να ενώνει. Η κληρονομιά δεν είναι νοσταλγία — είναι αίσθηση του ανήκειν» σημείωσε. Εντούτοις, ο Δρ. Parzinger υπενθύμισε ότι η ευρωπαϊκή κληρονομιά απειλείται από τον πόλεμο, την κλιματική κρίση, τον λαϊκισμό και την αδιαφορία. «Η απώλεια της κληρονομιάς μας σημαίνει απώλεια της πυξίδας μας», υπογράμμισε τονίζοντας πως στόχος της EUROPA NOSTRA είναι να σταθεί φρουρός της μνήμης, της αριστείας και της πολιτιστικής δημοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, κάλεσε σε κοινή δράση για μια «πράσινη και πολιτιστική μετάβαση», επισημαίνοντας ότι «η κληρονομιά και η δημοκρατία εξαρτώνται η μία από την άλλη», συμπληρώνοντας ότι «ένας λαός που ξεχνά την ιστορία του μπορεί εύκολα να ξεχάσει και την ελευθερία του». Αναφερόμενος στην Ελλάδα, τόνισε πως «το να μιλά κανείς για την Ευρώπη χωρίς να μιλά για την Ελλάδα, είναι σαν να μιλά χωρίς αρχή».
Έχοντας το προνόμιο να ηγείται του Οργανισμού για ένα τέταρτο του αιώνα, η Γενική Γραμματέας της Europa Nostra, κ. Sneška Quaedvlieg-Mihailović, θέλησε να τιμήσει τη μνήμη της αυτοκράτειρας Θεοφανούς – μιας προσωπικότητας που ενσάρκωσε το ιδανικό της φωτισμένης γυναικείας ηγεσίας. Αναφερόμενη στην προσωπική της ιστορία κατά τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, η κ. Quaedvlieg-Mihailović μίλησε για τη στιγμή που, μέσα στην απελπισία και την αίσθηση αδυναμίας βλέποντας τον βομβαρδισμό του Ντουμπρόβνικ – μιας πόλης-συμβόλου της Παγκόσμιας Κληρονομιάς – γνώρισε την EUROPA NOSTRA. «Έχασα την πατρίδα μου, αλλά μέσα από την EUROPA NOSTRA βρήκα μια νέα, ακόμη μεγαλύτερη: την Ευρώπη», ανέφερε χαρακτηριστικά. Τόνισε ότι από τότε η αποστολή της EUROPA NOSTRA αποτελεί για εκείνη «αντίδοτο στο δηλητήριο του εθνικισμού και κάθε μορφής εξτρεμισμού» προσφέροντας ελπίδα για την κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα σε μια εποχή που η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει τόσο τους δαίμονες του παρελθόντος όσο και νέες προκλήσεις. Υπενθύμισε, παράλληλα, το μότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ενότητα μέσα από την ποικιλομορφία» (in varietate concordia) και υπογράμμισε ότι η EUROPA NOSTRA συνεχίζει να υπηρετεί με συνέπεια τις αξίες του πολιτισμού, της αλληλεγγύης και της ευρωπαϊκής ενότητας, αναδεικνύοντας και τιμώντας τον πλούτο της κοινής μας κληρονομιάς.
Ο κ. Φωκίων Καραβίας, Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, η οποία ήταν για έκτη διαδοχική χρονιά χορηγός της τελετής απονομής σημείωσε «Η απονομή του φετινού βραβείου στη Europa Nostra αναδεικνύει τον θεμελιώδη ρόλο της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς εν μέσω διεθνών αναταράξεων και γεωπολιτικών εντάσεων. Μας υπενθυμίζει την ανάγκη να στραφούμε εκ νέου στις κοινές ευρωπαϊκές μας αξίες, που αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της συλλογικής μας πορείας. Η ευρωπαϊκή μας κληρονομιά δεν περιορίζεται στην ανάμνηση του χθες - είναι ζωντανή πηγή έμπνευσης που προάγει τη δημοκρατία και την ειρήνη και νοηματοδοτεί ένα βιώσιμο αύριο. Είναι η αφετηρία που ενώνει το τοπικό και το εθνικό σε μία συνεκτική ευρωπαϊκή ταυτότητα, στη δική μας Europa Nostra. Είναι ευθύνη και προνόμιο όλων μας να διαφυλάσσουμε αυτόν τον ανεκτίμητο πολιτιστικό πλούτο που μας καθοδηγεί προς ένα μέλλον πιο ανοιχτό, δίκαιο και δημιουργικό».
Η εκδήλωση, που παρουσίασε ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ κ. Απόστολος Μαγγηριάδης, ολοκληρώθηκε με ένα μουσικό αφιέρωμα επτά συνθετών από ισάριθμες χώρες, το οποίο ερμήνευσαν δεκαέξι μουσικοί από εννέα ευρωπαϊκά κράτη, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Διευθυντή της Ορχήστρας Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Marshall Marcus. Το μουσικό πρόγραμμα, πλαισιωμένο από εικόνες και σύμβολα που ανέδειξαν τη Ροτόντα και στοιχεία διαφορετικών ευρωπαϊκών πολιτισμών, τίμησε την ποικιλομορφία της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και τη μακρά πορεία της Europa Nostra, και αποτέλεσε απόδειξη ότι η μουσική και πολιτιστική παλέτα της Ευρωπαϊκής ηπείρου είναι ανεξάντλητη.
Την Τελετή Απονομής το Βραβείου τίμησαν μεταξύ άλλων με την παρουσία τους: η π. Πρόεδρος της Φιλανδίας Tarja Halonen, η π. Υπουργός Εσωτερικών Ισπανίας Maria Luisa Poncela, ο Υφυπουργός Εσωτερικός, Τομέα Μακεδονίας-Θράκης, Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, η Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Αθηνά Αηδονά, ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, ο Υφυπουργός Ανάπτυξης, Σταύρος Καλαφάτης, η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Άννα Ευθυμίου, η Πρόεδρος του ΔΙΚΤΥΟΥ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη και π. Επίτροπος Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Αννα Διαμαντοπούλου, και πολλοί άλλοι.