Τα Χριστούγεννα συνδέονται παραδοσιακά με χαρά, οικογενειακά τραπέζια, φωτεινά στολίδια και κοινωνικότητα. Ωστόσο, για αρκετούς ανθρώπους η εορταστική περίοδος συνοδεύεται από μελαγχολία, εσωστρέφεια ή συναισθηματική κόπωση. Υπάρχει τελικά αυτό που αποκαλούμε «κατάθλιψη των Χριστουγέννων»;
Όπως εξηγεί ο κλινικός ψυχολόγος Γιώργος Λυράκος, μιλώντας στην ΕΡΤ, ο όρος «κατάθλιψη των Χριστουγέννων» δεν αποτελεί επιστημονικό όρο. Αυτό που παρατηρείται συχνά είναι μια εποχική μελαγχολία, η οποία σχετίζεται με συγκεκριμένους βιολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες.
Γιατί «πέφτει» η διάθεση στις γιορτές;
Σύμφωνα με τον ειδικό, η αλλαγή της διάθεσης κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων έχει λογική βάση:
Μειώνεται το φυσικό φως της ημέρας
Διαταράσσονται οι ρυθμοί του ύπνου
Επηρεάζονται ορμόνες που σχετίζονται με τη διάθεση
Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν σε μια αίσθηση κόπωσης ή θλίψης, ακόμη και σε άτομα χωρίς ιστορικό ψυχικών δυσκολιών.
Ο ρόλος των κοινωνικών προσδοκιών
Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, ο κοινωνικός παράγοντας παίζει καθοριστικό ρόλο. Όπως τονίζει ο κ. Λυράκος, τα Χριστούγεννα συνοδεύονται από έντονες προσδοκίες:
να είμαστε χαρούμενοι, να περνάμε χρόνο με την οικογένεια, να βιώνουμε «ιδανικές» στιγμές.
Όταν αυτές οι προσδοκίες δεν εκπληρώνονται — λόγω απώλειας αγαπημένων προσώπων, οικονομικών δυσκολιών ή απλώς κακής ψυχολογικής κατάστασης — το συναίσθημα της απογοήτευσης μπορεί να γίνει εντονότερο.
Όταν τελειώνει η «υποχρέωση της χαράς»
Μετά το πέρας των γιορτών, πολλοί άνθρωποι βιώνουν έντονη συναισθηματική και σωματική κόπωση. Αν όμως η θλίψη επιμένει για αρκετές εβδομάδες και δεν υποχωρεί με την επιστροφή στην καθημερινότητα, τότε ενδέχεται να υπάρχει βαθύτερο ψυχολογικό υπόβαθρο που χρειάζεται προσοχή και αξιολόγηση από ειδικό.
Και το αλκοόλ;
Ο ψυχολόγος επισημαίνει επίσης τον ρόλο του αλκοόλ την εορταστική περίοδο. Η αυξημένη κατανάλωση, σε συνδυασμό με άγχος και έντονα συναισθήματα, μπορεί να επιδεινώσει τη διάθεση, να μειώσει τον έλεγχο του εγκεφάλου και να «ανασύρει» θυμό, ένταση ή ακόμη και βίαιες αντιδράσεις.
Συμπέρασμα
Η μελαγχολία των Χριστουγέννων δεν είναι ασυνήθιστη και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι παροδική. Ωστόσο, όταν τα αρνητικά συναισθήματα επιμένουν ή γίνονται έντονα, η αναζήτηση υποστήριξης από ειδικό ψυχικής υγείας είναι ένα σημαντικό και ουσιαστικό βήμα φροντίδας του εαυτού.
Διαβάστε ακόμα: Γιατί παίρνουμε βάρος τα Χριστούγεννα – Σύμφωνα με γιατρό δεν φταίει το φαγητό