Νέα μελέτη δείχνει ότι έως και 1 στις 5 ουρολοιμώξεις μπορεί να σχετίζεται με τρόφιμα και κακή υγιεινή στην κουζίνα. Μάθε συμπτώματα, αιτίες, πρόληψη και πώς να προστατευτείς σωστά.
Μέχρι τώρα, όταν μιλούσαμε για ουρολοίμωξη, σκεφτόμασταν σχεδόν αποκλειστικά κακή υγιεινή, σεξ χωρίς προφύλαξη, κατακράτηση ούρων ή πεσμένο ανοσοποιητικό. Μια πρόσφατη μελέτη όμως προσθέτει έναν ακόμα, λιγότερο προφανή «ένοχο»: την κουζίνα σου.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου George Washington ανέλυσαν πάνω από 5.700 δείγματα E. coli, από ασθενείς με ουρολοίμωξη και από κρέας εμπορίου στην Καλιφόρνια (2017-2021). Διαπίστωσαν ότι έως και το 20% των ουρολοιμώξεων (μία στις πέντε) συνδέεται με στελέχη E. coli ζωικής προέλευσης, τα ίδια που προκαλούν τροφιμογενείς λοιμώξεις. Με απλά λόγια: σε ένα σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων, η λοίμωξη δεν ξεκινά από το μπάνιο, αλλά από το πιάτο.
«Δεν είναι μόνο θέμα προσωπικής υγιεινής, είναι και θέμα ασφάλειας τροφίμων», τονίζει ο επικεφαλής της μελέτης Lance Price.
Τι δείχνουν τα δεδομένα για το κρέας
Η έρευνα στρέφει το βλέμμα στα προϊόντα πουλερικών, με τη γαλοπούλα να εμφανίζεται ως βασική πηγή επικίνδυνων στελεχών E. coli. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο το ίδιο το κρέας, αλλά και η επιμόλυνση: ωμό κοτόπουλο ή γαλοπούλα, χέρια, πάγκοι, μαχαίρια, ξύλα κοπής που έρχονται σε επαφή με άλλα τρόφιμα.
Προηγούμενες εργασίες της ίδιας ομάδας είχαν ήδη δείξει ότι στελέχη όπως το πολυανθεκτικό E. coli ST131, που συνδέεται με υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, κυκλοφορούν ευρέως σε πληθυσμούς πουλερικών και αποτελούν σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας. Τα ευρήματα θεωρούνται κρίσιμα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, όχι μόνο για τις ΗΠΑ.
Παράλληλα, φάνηκε ότι άνθρωποι σε οικονομικά ασθενέστερες περιοχές έχουν έως και 60% υψηλότερο κίνδυνο για τροφιμογενείς ουρολοιμώξεις, πιθανότατα λόγω χειρότερων συνθηκών υγιεινής, λιγότερης ενημέρωσης και προβλημάτων στην αλυσίδα συντήρησης των τροφίμων. Ο κίνδυνος, όπως σχολιάζουν οι ερευνητές, δεν θα έπρεπε να εξαρτάται από τον ταχυδρομικό κώδικα.
Τι είναι στην πραγματικότητα η ουρολοίμωξη
Η ουρολοίμωξη προκαλείται όταν μικρόβια (συχνότερα E. coli) εισέρχονται και πολλαπλασιάζονται στο ουροποιητικό σύστημα:
- όταν περιορίζονται στην ουροδόχο κύστη, μιλάμε για κυστίτιδα
- όταν ανεβαίνουν σε ουρητήρες και νεφρούς, πρόκειται για πυελονεφρίτιδα, σαφώς σοβαρότερη κατάσταση
Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες λόγω ανατομίας (πιο κοντή ουρήθρα, γειτνίαση με την πρωκτική περιοχή).
Συμπτώματα που δεν αγνοούμε
Τυπικά σημάδια ουρολοίμωξης:
κάψιμο στην ούρηση
συχνουρία με μικρές ποσότητες ούρων
πόνος ή βάρος χαμηλά στην κοιλιά
αιματουρία
πυρετός (ιδίως με ρίγος και πόνο στη μέση: ένδειξη πιθανής πυελονεφρίτιδας)
Ο πυρετός και ο πόνος στη νεφρική χώρα είναι «κόκκινες σημαίες» και χρειάζονται άμεση ιατρική εκτίμηση.
Κλασικοί παράγοντες κινδύνου – πέρα από την κουζίνα
Οι πιθανότητες αυξάνονται όταν:
- δεν πίνεις αρκετό νερό
- καθυστερείς συστηματικά την ούρηση ή η κύστη δεν αδειάζει πλήρως
- υπάρχει πλημμελής υγιεινή (λάθος κατεύθυνση στο σκούπισμα)
- υπάρχει σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις και χωρίς ούρηση μετά
- μένεις με βρεγμένο μαγιό, κάθεσαι σε άμμο ή επιφάνειες χωρίς προστασία
- υπάρχουν ορμονικές αλλαγές (π.χ. εμμηνόπαυση με κολπική ξηρότητα), πρόπτωση πυελικών οργάνων ή ανατομικές ανωμαλίες
Επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις (πάνω από 2-3 τον χρόνο) χρειάζονται ουρογυναικολογικό έλεγχο.
Πώς συνδέεται η κουζίνα με την ουρολοίμωξη
Η νέα γνώση δεν ακυρώνει τα παραπάνω· προσθέτει έναν ακόμα κρίκο: το τροφίμο.
Στελέχη E. coli από ωμό ή ανεπαρκώς ψημένο κρέας, κυρίως πουλερικών, μπορούν να περάσουν από το έντερο στο ουροποιητικό και να προκαλέσουν ουρολοίμωξη. Αυτό γίνεται πιο πιθανό όταν:
- τα κρέατα δεν συντηρούνται σωστά
- υπάρχουν διαρροές από συσκευασίες
- χρησιμοποιείται η ίδια επιφάνεια κοπής για ωμό κρέας και ωμά τρόφιμα (σαλάτες, φρούτα) χωρίς επιμελές πλύσιμο
- το ωμό κρέας «ξεπλένεται» στον νεροχύτη, διασπείροντας μικρόβια
- δεν πλένονται σχολαστικά τα χέρια μετά τον χειρισμό
Πρακτικά βήματα για να μειώσεις τον κίνδυνο
Στην κουζίνα:
- έλεγξε τις συσκευασίες κρέατος για φθορές ή υγρά
- κράτα την προετοιμασία ωμού κρέατος για το τέλος
- χρησιμοποίησε ξεχωριστή επιφάνεια κοπής για ωμό κρέας
- μην πλένεις ωμό κοτόπουλο ή γαλοπούλα
- πλένε καλά τα χέρια με σαπούνι για τουλάχιστον 20’’ μετά τον χειρισμό
- ψήνε τα κρέατα πολύ καλά
Στην καθημερινότητα:
- πίνε αρκετό νερό (περίπου 8 ποτήρια την ημέρα, εκτός αν ο γιατρός σου ορίζει αλλιώς)
- μην κρατάς τα ούρα για ώρες
- φρόντιζε σωστή υγιεινή (σκούπισμα πάντα από μπροστά προς τα πίσω)
- ούρησε μετά τη σεξουαλική επαφή
- συμβουλέψου ειδικό σε περιπτώσεις εμμηνόπαυσης, συχνών λοιμώξεων ή ανατομικών προβλημάτων
Πότε πρέπει να πας στον γιατρό
- αν τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από 24 ώρες
- αν έχεις πόνο στα πλευρά/μέση, ρίγος ή υψηλό πυρετό
- αν βλέπεις αίμα στα ούρα
- αν οι λοιμώξεις επαναλαμβάνονται
Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια ούρων και αντιβιόγραμμα. Η θεραπεία μιας απλής κυστίτιδας διαρκεί συνήθως 3–5 ημέρες με κατάλληλη αντιβίωση, ενώ σοβαρότερες λοιμώξεις μπορεί να απαιτούν θεραπεία τουλάχιστον 2 εβδομάδων ή και νοσηλεία. Η αγωγή δεν πρέπει να διακόπτεται πρόωρα, γιατί αυτό ενισχύει την αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά.
Η ουρολοίμωξη δεν είναι πάντα «ατυχία» ή «κακή υγιεινή». Σε ένα σημαντικό ποσοστό, μπορεί να ξεκινά από το φαγητό σου και τον τρόπο που χειρίζεσαι το ωμό κρέας. Η σωστή φροντίδα στην κουζίνα, σε συνδυασμό με τις κλασικές οδηγίες πρόληψης, μειώνει ουσιαστικά τον κίνδυνο.
Διαβάστε ακόμα: Επαναστατικό τεστ αναπνοής εντοπίζει καρκίνο του παγκρέατος μέσα σε 3 ημέρες