Ο ύπνος REM δεν είναι απλώς το στάδιο όπου βλέπουμε όνειρα. Είναι μια κρίσιμη φάση κατά την οποία ο εγκέφαλος οργανώνει τις αναμνήσεις, ρυθμίζει τα συναισθήματα και απομακρύνει «υπολείμματα» της καθημερινής λειτουργίας του. Τι συμβαίνει όμως όταν αυτό το στάδιο αργεί ασυνήθιστα να ξεκινήσει;
Νέα επιστημονική έρευνα φέρνει στο φως μια ανησυχητική συσχέτιση ανάμεσα στην καθυστέρηση εισόδου στον ύπνο REM και βιοδείκτες που συνδέονται με τη νόσος Αλτσχάιμερ.
Γιατί ο ύπνος REM είναι τόσο σημαντικός
Με την εξάπλωση των συσκευών καταγραφής ύπνου, πολλοί μπορούν πλέον να βλέπουν πόσο χρόνο περνούν σε κάθε στάδιο: ελαφρύ, βαθύ και REM. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι δεν έχει σημασία μόνο πόσο REM ύπνο κάνετε, αλλά και πόσο γρήγορα φτάνετε σε αυτόν.
Ο ύπνος REM (Rapid Eye Movement) συνδέεται άμεσα με:
τη μνήμη και τη μάθηση
τη συναισθηματική επεξεργασία
τη συνολική υγεία των νευρώνων
Σύμφωνα με τη μελέτη, όταν η είσοδος στο πρώτο στάδιο REM καθυστερεί υπερβολικά, ενδέχεται να αποτελεί πρώιμο σημάδι δυσλειτουργίας του εγκεφάλου.
Το κρίσιμο όριο των 193 λεπτών
Οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα από 128 ενήλικες, χρησιμοποιώντας:
εργαστηριακές μελέτες ύπνου
απεικονιστικές εξετάσεις εγκεφάλου
αιματολογικούς δείκτες
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι χρειάζονταν περισσότερα από 193 λεπτά για να φτάσουν στον πρώτο κύκλο REM παρουσίαζαν:
αυξημένα επίπεδα των πρωτεϊνών β-αμυλοειδές και p-tau, που θεωρούνται βασικοί δείκτες της νόσου Αλτσχάιμερ
έως και 39% χαμηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor), η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μνήμη, τη νευροπλαστικότητα και την επιβίωση των νευρικών κυττάρων
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Arthritis Research & Therapy, ενισχύοντας την άποψη ότι ο ύπνος μπορεί να λειτουργήσει ως «παράθυρο» στην υγεία του εγκεφάλου.
Τι σημαίνουν αυτά τα ευρήματα
Οι ερευνητές ξεκαθαρίζουν ότι δεν αποδεικνύεται άμεση σχέση αιτίου–αποτελέσματος. Ωστόσο, η καθυστέρηση του ύπνου REM φαίνεται να λειτουργεί ως πρώιμος δείκτης εγκεφαλικών αλλαγών που προηγούνται των γνωστικών συμπτωμάτων.
Με απλά λόγια, ο τρόπος που κοιμόμαστε σήμερα ίσως αποκαλύπτει κινδύνους που θα εμφανιστούν πολλά χρόνια αργότερα.
Πώς να προστατεύσετε τον ύπνο REM
Τα καλά νέα είναι ότι καθημερινές συνήθειες μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου και ειδικά του REM:
Περιορίστε το αλκοόλ, ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες, καθώς διαταράσσει άμεσα τον ύπνο REM
Διατηρήστε σταθερό ωράριο, κοιμώμενοι και ξυπνώντας την ίδια ώρα
Διαχειριστείτε το άγχος, καθώς το στρες εμποδίζει τη φυσιολογική μετάβαση στα βαθύτερα στάδια ύπνου
Βελτιώστε το περιβάλλον ύπνου: σκοτάδι, ησυχία και δροσερή θερμοκρασία
Συμπέρασμα
Τα όνειρα δεν είναι απλώς ένα «παραπροϊόν» του ύπνου. Ο ύπνος REM αποτελεί κρίσιμο μηχανισμό συντήρησης του εγκεφάλου. Η έγκαιρη είσοδος σε αυτό το στάδιο μπορεί να λειτουργήσει ως δείκτης μακροπρόθεσμης γνωστικής υγείας.
Φροντίζοντας τον ύπνο σας σήμερα, ενδέχεται να προστατεύετε τον εγκέφαλό σας για τα επόμενα χρόνια.
Διαβάστε ακόμα: Μετά τα 50, αυτή η άσκηση μπορεί να αλλάξει το σώμα σας